Tận dụng cơ hội khai thác thị trường mới cho nông sản Việt

Quang cảnh Diễn đàn.

Nông sản Việt Nam đã vươn tới hơn 190 quốc gia, vùng lãnh thổ

Hiện nay, nền kinh tế dựa trên ba động lực chính là: đầu tư; tiêu dùng; xuất khẩu. Trong đó, tiêu dùng nội địa và xuất khẩu đóng vai trò quan trọng, không làm đứt gãy nguồn cung, vừa nâng cao đời sống người dân, vừa góp phần hỗ trợ các nước trong khu vực.

Tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025 với chủ đề "Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước 2 con số" tổ chức ngày 1/10, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, để khai thác tối đa tiềm năng, nâng cao giá trị xuất khẩu và tạo bước đột phá trong sản xuất, tiêu thụ nông sản, không thể chỉ dựa vào nông dân và ngành nông nghiệp. Nếu chỉ sản xuất nông nghiệp đơn thuần, hiệu quả và giá trị xuất khẩu sẽ khó được tối ưu hóa.

Ông Lương Quốc Đoàn, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam cho biết, hiện nông sản Việt Nam đã xuất khẩu tới hơn 190 quốc gia, vùng lãnh thổ. Thành công này là kết quả nỗ lực không ngừng của người dân trong sản xuất, kinh doanh, cùng với các chính sách phát triển thị trường và xúc tiến thương mại.

Tuy nhiên, để đạt mục tiêu xuất khẩu 70 tỷ USD trong năm 2025 và hướng tới 100 tỷ USD vào năm 2030, ngành nông sản Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức.

Về vấn đề trên, TS. Bùi Quý Thuấn, giảng viên Đại học Phenikaa cho rằng, việc ứng dụng công nghệ trong kết nối thị trường nông sản ngày càng phổ biến, nhiều lãnh đạo địa phương và người có ảnh hưởng tham gia livestream hỗ trợ nông dân bán hàng. Tuy nhiên, cần có quy hoạch, định hướng rõ ràng để tránh cạnh tranh thiếu lành mạnh, bảo đảm thị trường trong nước phát triển hài hòa, giữ đúng giá trị cho nông sản Việt.

Về vấn đề này, theo bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), ứng dụng công nghệ thông tin trong bán hàng, đặc biệt là livestream, là xu thế tất yếu trên toàn cầu.

Tại Trung Quốc, hình thức này đang phát triển mạnh mẽ và tiếp tục được đẩy mạnh trong thời gian tới. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để hoạt động livestream diễn ra lành mạnh, đúng quy định.

Bà Oanh nhấn mạnh, Bộ Công thương đang xây dựng dự thảo Luật Thương mại điện tử, trong đó có quy định riêng cho hoạt động livestream, giúp nông dân và địa phương thực hiện hiệu quả, đúng hướng.

Xây dựng thương hiệu, kết nối thị trường cho nông sản Việt

Về vấn đề xúc tiến thị trường trong nước, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương) thông tin, thời gian qua, Bộ đã phối hợp với Bộ NN&PTNT và các địa phương tổ chức nhiều chương trình kết nối cung cầu, đưa sản phẩm OCOP vào hệ thống bán lẻ lớn.

Đồng thời sớm triển khai đào tạo, tập huấn kỹ năng livestream cho nông dân, giúp hàng vạn hộ tiếp cận thị trường từ địa phương tới quốc tế; tổ chức hội chợ, mời hàng nghìn nhà mua hàng nước ngoài đến hợp tác cũng như đưa doanh nghiệp, HTX tham gia các chương trình xúc tiến thương mại quốc tế.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, lâu nay bà con chủ yếu sản xuất tự cung tự cấp, nay đã xuất khẩu được nhiều sản phẩm ra thế giới nhưng lại ít chú trọng thị trường trong nước. Trong khi đó, Việt Nam có tới 100 triệu dân, nhu cầu tiêu dùng nông sản rất lớn.

Do đó, Bộ trưởng nhấn mạnh, người sản xuất cũng như các đơn vị hỗ trợ cần quan tâm xây dựng chiến lược phát triển thị trường nội địa một cách an toàn và hiệu quả.

Ngành công thương sẽ tích cực tổ chức các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại tại địa phương nhằm kết nối, giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm qua hệ thống doanh nghiệp và đối tác trong nước.

Đối với những thắc mắc của các đại biểu nông dân về tận dụng cơ hội khai thác thị trường mới cho nông sản Việt, đại diện Bộ Công thương cho biết, thời gian qua, Bộ đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành thúc đẩy đàm phán mở cửa thị trường tại nhiều quốc gia và khu vực, trong đó có Costa Rica (CPTPP), các nước Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (UAE, Saudi Arabia, Qatar…), khối Mercosur (Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay)…

Đồng thời, có các giải pháp để bảo đảm lợi ích tối đa cho các mặt hàng chủ lực như gạo, cà phê, hạt tiêu, hạt điều khi tiếp cận các thị trường tiềm năng.

Nhiều FTA Việt Nam đã ký kết và thực thi, như CPTPP, EVFTA, UKVFTA, đang mở ra cơ hội lớn như: cà phê, chè, hạt tiêu, hạt điều được hưởng thuế suất 0% tại hầu hết các thị trường; gạo có hạn ngạch xuất khẩu vào EU và Anh với thuế 0%; nhiều loại rau quả tươi và chế biến cũng được xóa bỏ thuế nhập khẩu.

Để đáp ứng yêu cầu hội nhập, tận dụng hiệu quả các FTA và thị trường mới, nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp cần tuân thủ chặt chẽ tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc; tăng cường liên kết chuỗi giá trị từ sản xuất - chế biến - xuất khẩu, bảo đảm sản lượng ổn định.

Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số để nâng cao năng suất và giảm chi phí; xây dựng thương hiệu gắn với vùng trồng, chỉ dẫn địa lý và câu chuyện sản phẩm; phát huy vai trò hợp tác xã và doanh nghiệp đầu mối làm cầu nối với thị trường quốc tế.