Tăng hơn 40% mức giảm trừ gia cảnh: Hàng triệu người nộp thuế hưởng lợi

Hàng triệu người nộp thuế được hưởng lợi nếu đề xuất GTGC của Bộ Tài chính được thông qua. Ảnh: TNga.

Hầu hết người nộp thuế ở bậc 1 sẽ không phải nộp thuế

Theo quy định hiện hành, mức giảm trừ gia đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Mức này được áp dụng từ tháng 7/2020. Như vậy, mức GTGC mới theo đề xuất Bộ Tài chính tăng khoảng hơn 40% so với hiện hành.

Với đề xuất mới, theo Bộ Tài chính, người có thu nhập tiền lương, tiền công 15 triệu đồng/tháng không phải nộp thuế TNCN sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp. Nếu thu nhập 20 triệu đồng/tháng, khoản thuế phải nộp chỉ khoảng 120.000 đồng/tháng.

Trường hợp có 1 người phụ thuộc, nếu cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công là 30 triệu đồng/tháng, thì mức thuế phải nộp cũng chỉ có 265 nghìn đồng/tháng. Trường hợp có các khoản phụ cấp, trợ cấp, tham gia bảo hiểm hưu trí tự nguyện... được trừ trước khi tính thuế nữa, thì số thuế phải nộp còn thấp hơn (hoặc không phải nộp).

Khi áp dụng mức giảm trừ dự kiến này, hầu hết người nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang không phải nộp thuế (chiếm 95% số người nộp bậc 1 hiện hành). Cùng với đó, một phần cá nhân thuộc bậc 2 chuyển sang bậc 1 hoặc không phải đóng thuế. Tương tự, những người ở các bậc thuế còn lại đều được giảm số thuế TNCN phải nộp.

Dự kiến, số thu ngân sách từ thuế TNCN còn khoảng 84.477 tỷ đồng, giảm 21.000 tỷ đồng/năm so với hiện hành.

Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ được xem xét, nếu thông qua sẽ áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2026.

Trong quá trình xin ý kiến, nhiều cá nhân và đoàn đại biểu Quốc hội thống nhất lựa chọn điều chỉnh mức GTGC theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người.

Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị, Tuyên Quang, Hải Phòng, Thanh Hóa đều đồng thuận cho rằng phương án đề xuất này sát thực tế hơn so với việc chỉ căn cứ biến động chỉ số giá tiêu dùng (CPI).

Các đoàn Đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, từ năm 2020 đến nay, mức GTGC chưa được điều chỉnh, trong khi chi phí sinh hoạt, giá cả hàng hóa dịch vụ thiết yếu tăng nhanh khiến thu nhập thực tế của người dân suy giảm. Việc nâng GTGC sẽ góp phần cải thiện đời sống, tăng thu nhập khả dụng, kích thích chi tiêu và tiêu dùng xã hội.

Một số ý kiến, như của cử tri Mai Anh ở xã Đông Anh (TP Hà Nội), cũng cho rằng với mức chi tiêu thiết yếu hiện nay, phương án gắn với thu nhập bình quân và GDP là hợp lý cho giai đoạn 3–5 năm tới.

Ở góc độ cá nhân người nộp thuế, nhiều ý kiến cũng bày tỏ quan điểm ủng hộ phương án đề xuất của Bộ Tài chính. Chị Liên Trang ở phường Nhị Chiểu (TP Hải Phòng) cho rằng, việc điều chỉnh mức GTGC theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người là hoàn toàn phù hợp.

Với mức sống hiện tại ở khu vực 1, phường Nhị Chiểu, TP Hải Phòng của gia đình 2 vợ chồng và 2 con nhỏ tiểu học, thì mức chi tiêu thiết yếu của dao động từ 16-18 triệu đồng/tháng.

Mức chi tiêu này chưa tính tiền học thêm và chi phí vui chơi giải trí của các con. Vì vậy, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế 15,5 triệu đồng/tháng và cho người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng là phương án phù hợp nhất với hiện tại và trong 3-5 năm tới.

Có nên điều chỉnh mức GTGC theo vùng?

Mặc dù vậy, cũng có ý kiến đề xuất, mức GTGC cần điều chỉnh theo vùng, đô thị lớn được hưởng mức giảm trừ cao hơn do chi phí sinh hoạt cao. Theo chị Thảo Hoàng (Phú Thọ), sau khi nghiên cứu hồ sơ nghị quyết điều chỉnh mức GTGC của thuế TNCN qua các trang thông tin điện tử, nên có mức giảm theo từng vùng.

Mức giảm trừ có thể theo tỷ lệ mức lương tối thiểu, thu nhập bình quân đầu người… do giá cả, mức chi tiêu ở mỗi vùng khác nhau về chi phí nơi cư trú, chi phí sinh hoạt hàng ngày.

“Mặc dù lương ở vùng 1, 2 cao hơn nhưng chi phí và rủi ro thường ngày cao hơn nên mong muốn mức GTGC được giảm bớt hơn”, chị Thảo Hoàng chia sẻ.

Cá nhân làm việc tại các địa bàn khó khăn, Luật Thuế TNCN quy định không tính vào thu nhập chịu thuế khoản trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút, trợ cấp chuyển vùng... nhằm hỗ trợ người lao động. Ảnh: TBN.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng, việc xác định mức GTGC căn cứ vào nhiều yếu tố, trong đó mức lương tối thiểu vùng chỉ là một căn cứ tham chiếu để xác định mức GTGC.

Mức GTGC theo quy định của pháp luật về thuế TNCN là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau và ở các địa bàn khác nhau.

Nếu quy định ngưỡng GTGC ở nông thôn thấp hơn độ thị, vô hình trung đã đánh thuế vào những người có thu nhập thấp, điều kiện sống và làm việc khó khăn.

Việc đặt vấn đề xác định các mức GTGC theo cùng cũng sẽ có những hạn chế, như: cá nhân sinh sống 1 nơi, làm việc tại nơi khác; người phụ thuộc ở nơi khác người nộp thuế; người nộp thuế phát sinh thu nhập tại nhiều nơi...

Trong khi vừa qua, thực hiện việc sắp xếp lại địa giới hành chính, địa bàn các tỉnh, thành phố đã được mở rộng nên ngay cả trong địa bàn một tỉnh, thành phố cũng có chênh lệch về mức sống, chi phí sinh hoạt giữa các vùng miền.

Bộ Tài chính cũng cho biết, pháp luật về thuế TNCN ở các nước, bao gồm cả các nước phát triển và đang phát triển nhìn chung chỉ quy định mức GTGC chung, thống nhất, không phân biệt theo địa bàn hay các bộ phận dân cư.

Đối với cá nhân làm việc tại các địa bàn khó khăn, Luật Thuế TNCN đã quy định không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN khoản trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút, trợ cấp chuyển vùng... nhằm hỗ trợ người lao động cũng như thu hút cá nhân làm việc tại các địa bàn này. Do đó, quy định mức GTGC chung như dự thảo là hoàn toàn hợp lý.

Theo Bộ Tài chính, việc xây dựng Nghị quyết điều chỉnh GTGC căn cứ Nghị quyết số 1326/NQ-UBTVQH15 và Luật Thuế TNCN hiện hành. Khoản 4 Điều 1 Luật số 26/2012/QH13 đã quy định khi CPI biến động trên 20%, thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh GTGC.

Hiện nay, trong dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) cũng đang được đề xuất giao Chính phủ quy định GTGC để bảo đảm linh hoạt và phù hợp thực tiễn.

Dự kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, thông qua Nghị quyết về điều chỉnh mức GTGC vào tháng 10/2025. Nếu được chấp thuận, mức GTGC mới sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Theo đánh giá, việc điều chỉnh GTGC không chỉ giảm gánh nặng thuế, bảo vệ thu nhập thực tế của người dân mà còn phù hợp với bối cảnh giá cả tăng cao trong nhiều năm qua.

Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi được ban hành kỳ vọng sẽ tạo ra bước đột phá quan trọng trong điều chỉnh GTGC, bảo đảm công bằng, hợp lý và góp phần thúc đẩy tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế.