Chiến lược dài hạn đưa thương mại điện tử Việt Nam vượt sóng lớn

TMĐT toàn cầu ghi nhận những chuyển động mang tính bước ngoặt.

AI thúc đẩy xu hướng mua sắm toàn cầu

Tuần cuối tháng 9/2025, bức tranh TMĐT toàn cầu ghi nhận những chuyển động mang tính bước ngoặt. OpenAI ra mắt tính năng Buy Direct in Chat trong phiên bản GPTPro, bước đi mở ra kỷ nguyên mới gọi là AI Commerce. Với tính năng này, người dùng có thể mua hàng trực tiếp ngay trong quá trình trò chuyện với trí tuệ nhân tạo. Đây là bước tiến lớn khi trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ dừng lại ở việc tư vấn mà đã trực tiếp tham gia vào quá trình giao dịch thương mại, đối đầu với các “ông lớn” như TikTok Shop, Amazon hay Meta.

Không kém cạnh, TikTok Shop cũng đang thử nghiệm mô hình kết hợp video ngắn và livestream tại Nhật Bản. Nếu thành công, mô hình này sẽ mở rộng ra các thị trường phát triển khác, trong đó có Việt Nam.

Tại Trung Quốc, xu hướng TMĐT tức thời (instant commerce) lên ngôi. Các nền tảng như Meituan, Pinduoduo và JD.com cam kết giao hàng các mặt hàng thiết yếu chỉ trong 30 phút. Mô hình này đã lan sang Đông Nam Á và được kỳ vọng sẽ sớm xuất hiện tại thị trường Việt Nam.

Tại Việt Nam, Bộ Công thương vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính, cập nhật mục tiêu tăng trưởng TMĐT. Theo đó, năm 2025, TMĐT B2C được dự báo tăng trưởng 25,5%, với tổng giá trị giao dịch đạt từ 26 - 28 tỷ USD, hướng tới 50 tỷ USD vào năm 2030. Sự bứt phá này được dẫn dắt bởi các nền tảng như Shopee, TikTok Shop và Lazada, nhờ xu hướng mua sắm qua video và livestream đang ngày càng phổ biến trong hành vi tiêu dùng.

Tuy nhiên, thị trường TMĐT trong nước cũng đối diện với nhiều thách thức. Dự thảo Luật TMĐT mới quy định bắt buộc định danh người bán qua VNeID, đồng thời yêu cầu các sàn TMĐT tăng cường kiểm soát hàng giả, vi phạm bản quyền, gây áp lực đáng kể lên các nhà bán hàng và nền tảng.

Số liệu Metric thống kê cho thấy, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, đã có khoảng 80.000 gian hàng rời khỏi các sàn TMĐT, nguyên nhân chủ yếu do chi phí traffic tăng cao, áp lực từ các nhà sáng tạo nội dung, cùng với chính sách thuế ngày càng chặt chẽ.

Chiến lược dài hạn đưa TMĐT Việt Nam ra thế giới

Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (eComDX) thuộc Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công thương), sự bùng nổ của các xu hướng mới như AI Commerce, Livestream/Video commerce, hay TMĐT xuyên biên giới đang đặt ra yêu cầu cấp thiết: TMĐT Việt Nam phải phát triển theo hướng bền vững và có chiến lược rõ ràng.

Trước đó, ngày 3/6/2025, Bộ trưởng Bộ Công thương ký Quyết định số 1568/QĐ-BCT, phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026 - 2030. Theo đó sẽ đưa Việt Nam trở thành điểm trung chuyển và xuất khẩu dịch vụ số tương tự như Ấn Độ, đồng thời đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, không chỉ tập trung vào Mỹ và Trung Quốc mà còn mở rộng sang các khu vực tiềm năng như ASEAN, Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh.

Bên cạnh đó, để tạo ra một sân chơi công bằng giữa hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước, Bộ Tài chính cũng đã đề xuất bãi bỏ quy định miễn thuế cho đơn hàng dưới 1 triệu đồng.

Ngoài ra, Trung tâm eComDX đã giới thiệu bộ giải pháp toàn diện mang tên “4 Go” (gồm: GoRight, GoOnline, GoExport và GoAI). Đây xem là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp, địa phương và cơ quan quản lý thích ứng nhanh với thay đổi, nâng cao năng lực quản lý, kỹ năng vận hành và khả năng mở rộng thị trường.

Trong đó, GoRight tập trung vào việc phổ biến pháp luật, tiêu chuẩn hóa quy trình để giúp doanh nghiệp và cơ quan quản lý tuân thủ luật TMĐT, vận hành đúng hướng và giảm thiểu rủi ro.

GoOnline giúp doanh nghiệp xây dựng hiện diện số, nâng cao kỹ năng bán hàng online, livestream, tận dụng các công cụ số để tiếp cận khách hàng một cách hiệu quả hơn.

GoExport mở ra cánh cửa TMĐT xuyên biên giới, trang bị cho doanh nghiệp kiến thức, kỹ năng, công cụ để xuất khẩu hàng hóa qua các sàn quốc tế như Amazon, Alibaba, JD.com... một cách chuyên nghiệp.

GoAI hỗ trợ ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào TMĐT, từ phân tích dữ liệu, tối ưu quy trình, nâng cao trải nghiệm người dùng đến giám sát livestream, chatbot tự động, trợ lý ảo thông minh, giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh trong thời đại số.

“Các chương trình như GoOnline, GoAI, GoExport và GoRight nếu được triển khai đồng bộ sẽ giúp không chỉ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, mà còn tạo dựng một hệ sinh thái TMĐT vững mạnh, khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong dòng chảy kinh tế số quốc tế”, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc eComDX nhận định.