Thương mại điện tử Việt Nam đối mặt với phép thử "APAC"

APAC - Miếng bánh tỷ đô nóng hổi cho doanh nghiệp Việt. (Nguồn: Báo cáo Thói quen thanh toán của người dùng châu Á - Thái Bình Dương năm 2025).

Cơ hội lớn, rào cản còn lớn hơn

Khu vực APAC được đánh giá là thị trường TMĐT phát triển năng động và hấp dẫn bậc nhất thế giới. Đây là nơi các nền tảng mua sắm và thanh toán không tiền mặt phát triển mạnh, đồng thời đặt ra nhiều yêu cầu phức tạp đối với các doanh nghiệp muốn mở rộng hoạt động ra quốc tế.

Theo Báo cáo “Thói quen thanh toán người dùng Châu Á - Thái Bình Dương 2025” do AppotaPay công bố, APAC hiện là thị trường tiêu dùng số lớn nhất toàn cầu. Năm 2024, khu vực này ghi nhận tới 777,5 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt, tăng hơn 20% so với năm 2023 và chiếm gần một nửa số giao dịch toàn thế giới. Trong 10 năm qua, tổng giá trị giao dịch bằng tiền mặt tại khu vực này đã giảm 78%, từ 10,6 nghìn tỷ USD xuống còn 2,3 nghìn tỷ USD.

Về lĩnh vực TMĐT, APAC đạt quy mô 12,8 nghìn tỷ USD trong năm 2024, chiếm khoảng 45,7% tổng giá trị TMĐT toàn cầu. Các nền tảng lớn như Alibaba, Shopee, Lazada… không chỉ dẫn dắt hành vi mua sắm mà còn thúc đẩy sự phổ biến của ví điện tử, mã QR và các hình thức thanh toán trên thiết bị di động.

Một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn của thị trường này là số lượng người dùng internet và điện thoại thông minh rất lớn. APAC hiện có hơn 2,2 tỷ người dùng internet, trong đó 1,4 tỷ người truy cập internet bằng thiết bị di động. Đây là nền tảng thuận lợi để phát triển các phương thức thanh toán kỹ thuật số.

Bên cạnh tiềm năng, thị trường APAC cũng mang đến nhiều thách thức cho các doanh nghiệp Việt. Việc hành vi thanh toán phân mảnh theo từng quốc gia đòi hỏi doanh nghiệp phải có chiến lược thích ứng riêng. Ví dụ, Trung Quốc phổ biến các nền tảng như Alipay, WeChat Pay; trong khi đó, Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn chuộng thẻ tín dụng. Ấn Độ lại có hệ thống thanh toán riêng biệt là UPI.

Tại Việt Nam, phương thức thanh toán bằng mã QR đang phổ biến với 62% người dùng lựa chọn, và tần suất sử dụng trung bình đạt 16,2 lần/tháng. Tuy nhiên, các thị trường khác trong khu vực lại có xu hướng hoàn toàn khác biệt, buộc doanh nghiệp phải đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi mở rộng ra khu vực.

Vướng thanh toán, kẹt bảo mật

Ngoài hành vi thanh toán, người tiêu dùng tại APAC còn đặc biệt quan tâm đến tính bảo mật. Theo báo cáo, có tới 58% người dùng trong khu vực đã quen thuộc với việc sử dụng sinh trắc học trong giao dịch. Điều này đặt ra yêu cầu cao về công nghệ và tiêu chuẩn bảo mật đối với doanh nghiệp muốn tham gia vào thị trường.

Ông Đào Tuấn Anh, Giám đốc điều hành AppotaPay nhận định: Thanh toán là khâu then chốt để mở rộng kinh doanh, nhưng cũng là thách thức lớn nhất khi doanh nghiệp bước ra thị trường quốc tế.

Thực tế cho thấy, để tiếp cận được thị trường TMĐT có giá trị hàng chục nghìn tỷ USD tại APAC, các doanh nghiệp Việt không chỉ cần sản phẩm tốt, mà còn phải có khả năng thích ứng linh hoạt với hệ sinh thái thanh toán địa phương, đồng thời đảm bảo đáp ứng các yêu cầu cao về bảo mật và công nghệ.

Một trở ngại khác là thiếu dữ liệu hành vi tiêu dùng bản địa. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó trong việc đưa ra chiến lược phù hợp. Giải pháp được chuyên gia khuyến nghị là doanh nghiệp Việt cần đầu tư vào nghiên cứu thị trường và hợp tác với các đối tác công nghệ bản địa để nhanh chóng hòa nhập vào hệ sinh thái khu vực.

Báo cáo của AppotaPay cũng nêu bật các xu hướng thanh toán đang nổi lên tại sáu quốc gia trọng điểm gồm Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ. Những xu hướng này bao gồm: mô hình “Mua trước, trả sau”, ví điện tử xuyên biên giới, mã QR dùng chung giữa các quốc gia... Đây được xem là các mảnh ghép quan trọng định hình tương lai TMĐT toàn khu vực.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, APAC được ví như một phép thử quan trọng cho khả năng thích ứng và phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực TMĐT. Nếu tận dụng được cơ hội và xây dựng chiến lược phù hợp, đây có thể là bàn đạp để hàng hóa và thương hiệu Việt vươn ra thị trường quốc tế.