 |
| Toàn cảnh Phiên họp lần thứ 52 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ảnh: QH. |
Đảm bảo nguyên tắc: “thu nhiều nộp thuế nhiều, thu ít nộp thuế ít”
Là người đã có hơn 10 năm buôn bán, chị Nguyễn Thị Linh Hồng ở Thư Lâm (Hà Nội) hiểu rất rõ những áp lực mà hộ kinh doanh phải đối mặt, từ chi phí mặt bằng, nguồn hàng cho tới nghĩa vụ thuế… Vì thế, khi đề xuất nâng mức doanh thu không phải nộp thuế từ 200 triệu đồng lên 500 triệu đồng/năm được đưa ra, chị cũng như nhiều hộ kinh doanh khác không giấu được niềm vui.
Theo chị Hồng, mức đề xuất mới không chỉ phản ánh đúng thực tế chi phí ngày càng tăng mà còn giúp các hộ kinh doanh yên tâm mở rộng hoạt động, mạnh dạn đầu tư và minh bạch sổ sách hơn thay vì phải nơm nớp lo vượt ngưỡng chịu thuế như trước.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, việc điều chỉnh nâng mức doanh thu chịu thuế lên 500 triệu đồng/năm, thậm chí hơn nữa là cần thiết, bởi nếu lấy 500 triệu đồng chia cho 12 tháng, thì doanh thu 1 tháng của một hộ kinh doanh ở mức 41,6 triệu đồng/tháng. Số tiền này nhân với tỷ lệ lãi cao nhất (10%), thì hộ kinh doanh cũng chỉ có thu nhập khoảng 4,2 triệu đồng/tháng. Vì vậy, việc nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế của hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/tháng, thậm chí có thể cao hơn là cần thiết.
Mặt khác, việc đề xuất cho phép doanh thu vượt trên ngưỡng thì hộ, cá nhân kinh doanh mới phải nộp thuế theo bà Cúc dây cũng là tin vui cho người kinh doanh. Điều này có nghĩa hộ kinh doanh khi có thu nhập mới phải nộp thuế chứ, không phải nộp thuế từ đồng doanh thu đầu tiên.
Tại phiên họp thứ 52 diễn ra chiều tối 2/12 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thừa ủy quyền của Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn đã trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi.
Chính phủ đề xuất nâng mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ, cá nhân kinnh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Mức này cũng sẽ được trừ trước khi tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.
Cùng với đó, mức doanh thu không chịu thuế GTGT cũng được nâng tương ứng lên 500 triệu đồng nhằm đảm bảo đồng bộ giữa các sắc thuế.
Theo Chính phủ, trường hợp hộ, cá nhân phân phối, cung cấp hàng hóa có doanh thu 1 tỷ đồng/năm và không xác định được chi phí, thì chỉ phải thực hiện nộp thuế TNCN đối với phần vượt trên 500 triệu đồng với thuế suất 0,5%, nghĩa là số thuế phải nộp là (1000-500) x0,5%=2,5 triệu đồng/năm.
Áp dụng mức doanh thu này, theo số liệu hiện nay ngành thuế quản lý, thì tính đến tháng 10/2025 có hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên (trong đó có các hộ, cá nhân kinh doanh vẫn đang thực hiện theo phương pháp khoán, một số hộ, cá nhân đang thực hiện theo kê khai), thì dự kiến sẽ có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế (chiếm khoảng 90% trên tổng số 2,54 triệu hộ kinh doanh).
Ước tính của cơ quan Thuế, tổng số thuế giảm (bao gồm cả thuế TNCN và thuế GTGT) khoảng 11.800 tỷ đồng.
Ngoài ra, tiếp thu ý kiến thẩm tra, dự thảo Luật cũng bổ sung quy định hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng/năm được áp dụng phương pháp tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí) với thuế suất 15%. Cách tính này đảm bảo nguyên tắc, hộ, cá nhân có thu nhập nhiều nộp thuế nhiều, thu nhập ít nộp thuế ít, không có thu nhập thì không phải nộp thuế. Do đó, tỷ lệ trên doanh thu để tính thuế không còn nhiều tác động.
Đối với các hộ, cá nhân kinh doanh không xác định được chi phí, thì áp dụng theo tỷ lệ trên doanh thu. Dự thảo Luật đã nâng mức ngưỡng doanh thu chịu thuế theo tỷ lệ của hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm từ 100 triệu (hiện nay) lên 500 triệu. Đồng thời cho trừ đi 500 triệu đồng (mức ngưỡng) trước khi xác định doanh thu tính thuế.
 |
| Thuế cơ sở 4 Thuế TP Đà Nẵng ra quân hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi tại điểm hỗ trợ lưu động. Ảnh: TCS. |
Theo Chính phủ, các nội dung sửa đổi lần này nhằm đảm bảo sự đồng bộ giữa thuế TNCN, TNDN, GTGT và phù hợp với quy định pháp luật về quản lý thuế. Việc điều chỉnh cũng nhằm đảm bảo thuế được thu theo thu nhập thực tế, tránh thu vào nhóm hộ có thu nhập thấp và khuyến khích các hộ đủ điều kiện chuyển sang mô hình doanh nghiệp.
Đối với đề nghị cho phép hộ kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm nhưng có hệ thống sổ sách, chứng từ đầy đủ được tính thuế theo thu nhập thực tế nhằm khuyến khích hộ kinh doanh áp dụng chế độ kế toán đơn giản, Chính phủ đã đưa vào dự thảo Luật. Theo đó, quy định hộ, cá nhân kinh doanh trong khoảng doanh thu từ 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm được lựa chọn cách tính thuế theo thu nhập với thuế suất 15%, tương đương doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.
Cần đơn giản chứng từ sổ sách kế toán, thủ tục kê khai...
Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đánh giá, dự thảo Luật đã tiếp thu tương đối toàn diện và cơ bản các kiến nghị liên quan đến thuế TNCN đối với hộ, cá nhân kinh doanh.
Việc nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế lên 500 triệu đồng/năm sẽ loại trừ ra khỏi phạm vi chịu thuế một bộ phận các hộ kinh doanh có doanh thu thấp nhất, đồng thời cũng giảm bớt gánh nặng quản lý cho cơ quan Thuế.
Mặt khác, trong điều kiện cơ quan soạn thảo chưa thể điều chỉnh giảm các mức thuế suất tính theo tỷ lệ % trên doanh thu, việc cho phép khấu trừ mức ngưỡng 500 triệu đồng vào doanh thu chịu thuế (của các hộ có thu nhập vượt quá ngưỡng) sẽ bù đắp được một phần cho các hộ khi tính toán nghĩa vụ thuế TNCN, GTGT trong quá trình chuyển sang nộp thuế theo kê khai doanh thu từ máy tính tiền.
Dự thảo Luật cho phép các hộ có doanh thu cao hơn có thể lựa chọn việc nộp thuế trên thu nhập (nếu có thể xác định được chi phí) với các mức thuế suất tương tự như các doanh nhỏ, siêu nhỏ là một bước tiến tích cực trong việc khuyến khích các hộ kinh doanh thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ đơn giản để từng bước chuyển sang cơ chế như doanh nghiệp.
Tuy nhiên, để các nội dung chính sách này của Luật được triển khai một cách thông suốt và hiệu quả trong thực tiễn, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan khẩn trương xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành kịp thời điểm hiệu lực thi hành của Luật.
Đặc biệt, đối với các hộ, cá nhân kinh doanh nhỏ cần đồng thời bảo đảm sự thuận lợi, khả thi và minh bạch để không tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; các hướng dẫn về chứng từ sổ sách kế toán, thủ tục kê khai... cần đơn giản hơn chế độ kế toán dành cho doanh nghiệp siêu nhỏ để các hộ kinh doanh nộp thuế theo thu nhập có thể kê khai chi phí phục vụ mục đích tính thuế.
Có phương án xử lý đối với các chi phí có thể gây vướng mắc trong thực hiện như chi phí nhân công của các cá nhân là chủ hộ kinh doanh cần được xem xét trong sự tương quan với với các mức giảm trừ gia cảnh, hàng tồn kho cần được hướng dẫn xử lý phù hợp trong giai đoạn chuyển tiếp.
| Một nội dung khác cũng được Chính phủ đề xuất đó là điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần. Dự thảo đã điều chỉnh giảm thuế suất bậc 2 từ 15% xuống 10% và bậc 3 từ 25% xuống 20%. Cụ thể:
Các mức điều chỉnh này giúp người nộp thuế ở mọi bậc đều giảm nghĩa vụ so với hiện hành, khắc phục tình trạng tăng thuế đột ngột khi chuyển bậc, đảm bảo tính hợp lý hơn của biểu thuế. Chính phủ cho biết, mức thuế suất tại biểu thuế lũy tiến từ tiền lương, tiền công có mức cao nhất giữ nguyên 35% ở bậc 5 là đề xuất hợp lý. Bởi đây là mức phổ biến trong khu vực và trên thế giới, hơn nữa nếu giảm xuống 30% có thể bị xem là chính sách giảm thuế cho người giàu. |
