77,5% người mua hàng online trả tiền mặt - Rào cản lớn của thương mại điện tử

Có tới 77,5% người tiêu dùng trong TMĐT Việt Nam lựa chọn phương thức thanh toán COD. Đồ họa: TT

Vì sao người tiêu dùng chưa sẵn sàng chuyển đổi?

Thống kê từ NAPAS và các nguồn dữ liệu khác cho thấy, quy mô nền kinh tế số của Việt Nam ước đạt khoảng 36 tỷ USD trong năm 2024 và dự kiến tăng lên 57 tỷ USD vào năm 2025. Trong đó, TMĐT chiếm hơn 60% với khoảng 22 tỷ USD chỉ trong năm nay.

Theo bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương), nền kinh tế số đang bùng nổ mạnh mẽ tại Việt Nam, đóng góp 18,7% vào GDP quốc gia và TMĐT đang tăng trưởng trung bình 16% - 30%/năm. Tuy nhiên, hiện có tới 77,5% người tiêu dùng trong TMĐT Việt Nam lựa chọn phương thức thanh toán COD.

Theo bà Lê Hoàng Oanh, có bốn nguyên nhân chính khiến COD vẫn là phương thức thanh toán phổ biến.

Trước tiên là thói quen sử dụng tiền mặt của người dân, đặc biệt ở khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa và người lớn tuổi.

Thứ hai, hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ. Nhiều khu vực còn thiếu sóng wifi, 4G hoặc người dân chưa có tài khoản ngân hàng, ví điện tử hay ứng dụng ngân hàng số.

Thứ ba, liên quan đến an toàn thông tin. Các hành vi phạm tội trong lĩnh vực công nghệ cao và thanh toán điện tử ngày càng tinh vi, khó kiểm soát. Khi có nhiều bên tham gia vào chuỗi cung ứng TMĐT, dữ liệu khách hàng rất dễ bị rò rỉ.

Thứ tư, tình trạng hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng trên môi trường trực tuyến vẫn phổ biến. Điều này khiến người tiêu dùng mất niềm tin và không muốn thanh toán trước khi nhận được hàng.

Kế hoạch phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong TMĐT đạt 80%. Đồ họa: TT

Mục tiêu đến năm 2030, thanh toán không dùng tiền mặt trong TMĐT đạt 80%

Bà Lê Hoàng Oanh cho biết, Kế hoạch phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong TMĐT đạt 80%.

Để tiến gần hơn đến mục tiêu này, Cục TMĐT và Kinh tế số đề xuất nhiều giải pháp trọng tâm. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là hoàn thiện khung pháp lý và chính sách đặc thù phù hợp với đặc trưng của TMĐT.

Ngoài ra, cần phát triển hạ tầng công nghệ lõi để đảm bảo an toàn, bảo mật trong các giao dịch điện tử. Một trong những yếu tố quan trọng là tăng cường kết nối và tích hợp hạ tầng thanh toán không tiền mặt giữa các bên liên quan trong hệ sinh thái TMĐT.

Một điểm mới trong chiến lược thúc đẩy thanh toán số là chú trọng vào nhóm tiểu thương tại các chợ truyền thống hiện vẫn còn giao dịch tiền mặt.

Chỉ khi hạ tầng thanh toán ở chợ truyền thống hoàn thiện thì mới có thể livestream bán hàng trên các sàn TMĐT hoặc bán hàng online thông qua mạng xã hội.

Tại sự kiện “Ngày không tiền mặt” năm 2025, Cục TMĐT và Kinh tế số phát động Chương trình Chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống. Chương trình này được triển khai trên quy mô toàn quốc, nhằm tạo điều kiện cho tiểu thương tiếp cận công nghệ số và TMĐT.

Chương trình Chuyển đổi số tiểu thương tập trung vào ba hoạt động chính: đào tạo kỹ năng sử dụng công nghệ số; cung cấp các giải pháp công nghệ tiên tiến, dễ sử dụng và hỗ trợ chi phí sử dụng cho tiểu thương.

Đặc biệt, chương trình hướng đến xây dựng cộng đồng chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống. Đây sẽ là nền tảng để bà con chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ nhau trong quá trình tiếp cận và vận hành TMĐT một cách hiệu quả và an toàn.