Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp
Thông tin tại sự kiện ra mắt Câu lạc bộ KOL & KOC Việt Nam (trực thuộc Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam - VAA) cho biết, những năm gần đây, KOL (Key Opinion Leader - Người có ảnh hưởng chủ chốt) và KOC (Key Opinion Consumer - người tiêu dùng chủ chốt) trở thành lực lượng có ảnh hưởng lớn trong truyền thông và thương mại điện tử.
Khảo sát của AsiaKOL cho thấy 77% người tiêu dùng trực tuyến tại Việt Nam từng mua sản phẩm theo khuyến nghị của người ảnh hưởng. Theo ResearchAndMarkets, thị trường social commerce được dự báo đạt 5 tỷ USD vào năm 2025, tăng 25,4% so với năm 2024.
Theo ông Nguyễn Trường Sơn - Chủ tịch VAA, sự phát triển nhanh của xã hội số kéo theo sự trỗi dậy mạnh mẽ của lực lượng KOL và KOC, đây là những cá nhân có khả năng tạo tác động lớn đến hành vi tiêu dùng, nhận thức xã hội và xu hướng văn hóa.
 |
| Ông Nguyễn Trường Sơn: KOL và KOC là những cá nhân có khả năng tạo tác động lớn đến hành vi tiêu dùng, nhận thức xã hội và xu hướng văn hóa. Ảnh: Đức Mỹ |
Tuy nhiên, sự phát triển này đang đi nhanh hơn so với khung pháp lý, khiến hoạt động quảng cáo và thương mại số xuất hiện nhiều rủi ro, đặc biệt là sự thiếu minh bạch thông tin, nội dung không kiểm chứng hoặc vi phạm chuẩn mực đạo đức truyền thông.
Chính vì vậy, sự ra đời của Câu lạc bộ KOL & KOC Việt Nam không chỉ mang ý nghĩa tổ chức cộng đồng nghề nghiệp, mà còn mang tính định hướng nhằm xây dựng một môi trường sáng tạo có trách nhiệm, lành mạnh và bền vững.
Tại sự kiện, Cục trưởng Cục Văn hoá Cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) Ninh Thị Thu Hương đánh giá cao sự ra đời của Câu lạc bộ và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hướng dẫn, chuẩn hóa hoạt động của người ảnh hưởng.
Bà Ninh Thị Thu Hương nhìn nhận, sức ảnh hưởng của KOL và KOC đối với thị trường tiêu dùng và đời sống xã hội là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, thời gian qua đã có nhiều vụ việc đáng tiếc xuất phát từ sự thiếu hiểu biết về pháp luật, dẫn đến các hành vi vi phạm và để lại hậu quả nghiêm trọng.
Do đó, việc thành lập Câu lạc bộ KOL & KOC Việt Nam là bước đi cần thiết để hỗ trợ, định hướng và tạo môi trường hoạt động minh bạch, có trách nhiệm hơn cho lực lượng này.
“Chúng tôi kỳ vọng Câu lạc bộ sẽ trở thành cầu nối giữa các KOL/KOC, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, góp phần xây dựng một hệ sinh thái nội dung số phát triển lành mạnh, chuyên nghiệp và đúng pháp luật”, bà Ninh Thị Thu Hương nhấn mạnh.
Tuân thủ pháp luật, trung thực trong nội dung
Với vai trò là Phó Chủ tịch VAA, ông Trương Gia Bảo cho biết, Câu lạc bộ ra đời với sứ mệnh “Sáng tạo có trách nhiệm - Ảnh hưởng tích cực”.
Theo ông Trương Gia Bảo, CLB sẽ kết nối hàng chục nghìn KOL/KOC trên cả nước, xây dựng bộ Quy tắc Đạo đức nghề KOL/KOC đầu tiên tại Việt Nam, triển khai chương trình đào tạo miễn phí về content chuẩn pháp lý và kỹ năng đo lường hiệu quả chiến dịch, đồng thời bảo vệ quyền lợi của hội viên thông qua việc thúc đẩy hợp đồng minh bạch, chống giả mạo tương tác và giảm tranh chấp thanh toán.
“Bên cạnh đó, Câu lạc bộ mong muốn trở thành cầu nối giữa người ảnh hưởng, doanh nghiệp, agency và cơ quan quản lý, để ngành tiếp thị người ảnh hưởng phát triển minh bạch, bền vững và đóng góp vào sự phát triển của thương hiệu Việt”, ông Bảo chia sẻ.
Bà Trần Thị Đan Thanh - Tổng giám đốc Tập đoàn MVOT Group kiêm Chủ tịch Câu lạc bộ KOL - KOC Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn hóa hoạt động trong bối cảnh Luật Quảng cáo 2025 chuẩn bị có hiệu lực.
 |
| CLB KOL & KOC Việt Nam mang tính định hướng nhằm xây dựng một môi trường sáng tạo có trách nhiệm, lành mạnh và bền vững. Ảnh Đức Mỹ |
Theo bà Đan Thanh, Câu lạc bộ sẽ đóng vai trò như đơn vị tự quản nghề nghiệp, xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử thông qua Handbook với các tiêu chuẩn rõ ràng về minh bạch thông tin, xác minh nguồn gốc sản phẩm và trách nhiệm đạo đức với người tiêu dùng.
Bà Trần Thị Đan Thanh cho rằng, đào tạo pháp lý, hướng dẫn gắn nhãn quảng cáo và cung cấp công cụ hỗ trợ như Super App KOL Plus sẽ giúp các creator hoạt động an toàn và bài bản hơn.
Đồng thời, việc xác thực danh tính, quản lý hợp đồng, lưu trữ giấy tờ pháp lý sản phẩm cũng là những yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu rủi ro trong quá trình hợp tác với doanh nghiệp.
Trong thời đại số, KOL và KOC không chỉ là người giới thiệu sản phẩm mà còn là nhân tố ảnh hưởng đến hành vi xã hội. Chính vì vậy, vai trò và trách nhiệm của họ ngày càng trở nên cần thiết.
Trước hết, họ là những người truyền tải thông tin đến cộng đồng nên phải đảm bảo tính chính xác, trung thực và minh bạch trong mọi nội dung.
Khi KOL/KOC đánh giá sai lệch hoặc quảng cáo sản phẩm kém chất lượng, hậu quả không chỉ dừng lại ở việc làm mất lòng tin của người theo dõi mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tài chính và quyền lợi của người tiêu dùng.
Điều này đòi hỏi họ phải hiểu và tuân thủ pháp luật, đặc biệt là các quy định về quảng cáo, thương mại điện tử và bảo vệ người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, KOL/KOC là đại diện của văn hóa ứng xử trên không gian mạng, nơi mà mọi hành vi đều có thể truyền tải thông điệp đến hàng nghìn, hàng triệu người theo dõi.
Do đó, họ cần xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, văn minh và có trách nhiệm xã hội. Thái độ tiêu cực, gây mâu thuẫn, tung tin vô căn cứ hay tạo nội dung câu view phản cảm có thể góp phần làm xấu đi môi trường truyền thông số, đặc biệt trong bối cảnh giới trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi thần tượng.
Việc giữ gìn chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp là nền tảng giúp KOL/KOC trở thành lực lượng lan tỏa giá trị tốt đẹp thay vì trở thành nguồn tạo xung đột và lệch chuẩn văn hóa.
Bà Trần Thị Đan Thanh cũng nhấn mạnh, trách nhiệm của KOL/KOC còn nằm ở việc đồng hành cùng các thương hiệu một cách trung thực và bền vững. Họ cần lựa chọn sản phẩm phù hợp, được kiểm chứng rõ ràng, tránh chạy theo lợi nhuận trước mắt mà bỏ qua quyền lợi người tiêu dùng.
Đây là điểm mà các diễn giả tại sự kiện đều nhấn mạnh - rằng hoạt động sáng tạo nội dung phải đi kèm trách nhiệm, không thể tách rời chuẩn mực pháp lý và đạo đức.
Ngoài ra, nhiều ý kiến cùng kiến nghị, Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về quảng cáo và thương mại số, xây dựng quy định riêng dành cho influencer marketing.
Đồng thời, kết hợp với các tổ chức xã hội nghề nghiệp để triển khai các chương trình giám sát, tuyên truyền và xử lý vi phạm. Việc tăng cường chế tài đối với nội dung quảng cáo sai sự thật, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ KOL/KOC tuân thủ pháp luật là điều cần thiết trong bối cảnh thị trường phát triển quá nhanh.
Đồng quan điểm, bà Phạm Thị Thu Hằng, nhà sáng lập kiêm CEO của 5S Media, Ủy viên Ban chấp hành Câu lạc bộ KOL & KOC Việt Nam nhận định, đối với cộng đồng KOL/KOC, bản thân họ cần chủ động nâng cao nhận thức nghề nghiệp, tích cực tham gia các khóa đào tạo pháp lý, chuẩn hóa quy trình làm việc, lưu trữ hồ sơ hợp tác và minh bạch hóa nội dung quảng cáo.
“Trong thời đại thông tin lan truyền với tốc độ không giới hạn, sức ảnh hưởng đi kèm trách nhiệm. Khi KOL và KOC ý thức được điều đó, họ không chỉ là người truyền thông sản phẩm mà còn là lực lượng góp phần định hướng văn hóa, lối sống và giá trị xã hội ngày càng tích cực, văn minh trong thời đại số”, bà Phạm Thị Thu Hằng chia sẻ.
