Việt Nam tiếp tục là điểm đến đầu tư đáng tin cậy trong chuỗi giá trị khu vực

Chỉ số BCI đã tăng lên 66,5 điểm, vượt mức ghi nhận trước giai đoạn áp thuế đối ứng từ Hoa Kỳ và đạt đỉnh cao nhất trong ba năm qua.

Ứng phó với biến động toàn cầu và trong nước

Bức tranh thương mại toàn cầu đang thay đổi rõ nét hơn bao giờ hết. Khi Hoa Kỳ triển khai các biện pháp thuế quan mới và chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục tái cấu trúc, 31% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ đang chịu tác động tiêu cực đến kết quả tài chính – mức tăng đáng kể so với 15% trong quý 2/2025.

Đáng chú ý, tỷ lệ doanh nghiệp ghi nhận tác động tích cực ròng cũng tăng tương tự, từ 5% lên 9%, phản ánh những cơ hội mới đang mở ra cho các doanh nghiệp biết linh hoạt thích ứng giữa làn sóng tái định hình thương mại toàn cầu.

Dù chịu ảnh hưởng từ những biến động này, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Việt Nam vẫn ở mức rất thấp: chỉ 3% doanh nghiệp đang cân nhắc điều chỉnh hoạt động ra ngoài Việt Nam, trong khi 3% khác lại xem xét mở rộng hoặc điều chỉnh hoạt động ngay trong nước.

Điều này một lần nữa khẳng định Việt Nam như một điểm đến sản xuất và đầu tư đáng tin cậy, bền vững trong chuỗi giá trị khu vực.

Bên cạnh đó, tuy vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh quy định về “hàng trung chuyển” từ phía Hoa Kỳ và các thỏa thuận thương mại đối ứng vẫn đang trong quá trình đàm phán, phần lớn doanh nghiệp không có kế hoạch điều chỉnh đáng kể trong chiến lược đầu tư hoặc vận hành.

Các yếu tố như tuân thủ pháp lý, biến động thị trường và chiến lược tìm nguồn cung có phần “phức tạp hơn”, nhưng chưa đủ mạnh để làm lung lay cam kết dài hạn của doanh nghiệp châu Âu đối với Việt Nam.

Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert phân tích: Áp lực đang dần hiện rõ, song vẫn nằm trong phạm vi mà chúng tôi quan sát được từ các kỳ khảo sát trước. Đáng chú ý là sự cải thiện mạnh mẽ trong tâm lý doanh nghiệp: 80% người tham gia khảo sát bày tỏ lạc quan về triển vọng trong 5 năm tới, và 76% cho biết họ sẽ giới thiệu Việt Nam như một điểm đến đầu tư. Điều đó cho thấy sức hút của Việt Nam vẫn giữ vững bất chấp các yếu tố ngoại cảnh.

Đặc biệt, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ ‘cận biên’ lên nhóm ‘mới nổi thứ cấp’ càng củng cố kết quả BCI kỳ này, thể hiện niềm tin ngày càng tăng của nhà đầu tư quốc tế và vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu.

Niềm tin kinh doanh này cũng song hành cùng tham vọng tăng trưởng của Việt Nam. Gần một nửa (42%) doanh nghiệp tham gia khảo sát tin tưởng rằng Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3–8,5% trong năm 2025, trong khi 23% giữ quan điểm trung lập và 35% bày tỏ sự thận trọng. Theo Tổng cục Thống kê, GDP quý 3/2025 tăng 8,23% so với cùng kỳ năm ngoái, minh chứng cho sức bật mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam giữa nhiều biến động toàn cầu.

Ông Thue Quist Thomsen, CEO Decision Lab, cho hay: “Dù tâm lý thận trọng vẫn áp đảo trong đánh giá ngắn hạn, nhưng khi bàn về tương lai, sự lạc quan đã trở nên rõ rệt hơn. 68% doanh nghiệp kỳ vọng nền kinh tế sẽ ổn định và cải thiện trong quý tới, tăng 18 điểm phần trăm so với Quý 2/2025. Đây là một tín hiệu cho thấy cộng đồng doanh nghiệp châu Âu đang hướng tới một giai đoạn cuối năm tăng trưởng mạnh mẽ”.

Cải cách hành chính: Tiến bộ đáng ghi nhận nhưng vẫn còn lực cản

Hiệu quả hành chính vẫn là một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam phải đối mặt, với 65% doanh nghiệp cho rằng các thủ tục phức tạp đang cản trở hoạt động kinh doanh. Các quy trình liên quan đến thuế, đặc biệt là hoàn thuế giá trị gia tăng vẫn gây nhiều khó khăn, trong khi cách hiểu và áp dụng quy định về giấy phép lao động không thống nhất giữa các địa phương tiếp tục tạo ra những rào cản trong vận hành.

Tuy nhiên, một bước tiến lớn đã được ghi nhận vào tháng 8/2025, khi Chính phủ ban hành 3 văn bản mới nhằm hiện đại hóa quy định về thị thực và giấy phép lao động, hướng tới một quy trình minh bạch, nhất quán và dễ dự đoán hơn.

Nghị định 219/2025/NĐ-CP trao quyền cho chính quyền địa phương trong việc cấp giấy phép lao động, cho phép nộp hồ sơ trực tuyến, giảm yêu cầu kinh nghiệm đối với chuyên gia trong những ngành nghề trọng yếu mới, mở rộng đối tượng được miễn giấy phép lao động, đồng thời đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính.

Nghị định số 221/2025/NĐ-CP đưa ra chính sách miễn thị thực có thời hạn cho một số nhóm người nước ngoài có đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam, thể hiện cách tiếp cận linh hoạt hơn trong việc thu hút nhân tài quốc tế.

Nghị quyết số 229/NQ-CP của Chính phủ mở rộng chính sách miễn thị thực cho 18 quốc gia thành viên EU, qua đó tăng cường kết nối giao lưu giữa Việt Nam và châu Âu.

Theo kết quả khảo sát BCI quý 3/2025, gần một nửa (48%) doanh nghiệp cho biết những cải cách này đã mang lại tác động tích cực trong hoạt động của họ, trong khi 42% cho rằng ảnh hưởng vẫn chưa rõ nét, chủ yếu do vấn đề chuyển tiếp trong giai đoạn đầu thực thi.

Dù vậy, các nghị định mới đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới môi trường kinh doanh cởi mở và thân thiện hơn, đồng thời phù hợp với các khuyến nghị dài hạn mà EuroCham đã liên tục nêu trong Sách Trắng hằng năm.

Chủ tịch Bruno Jaspaert nhấn mạnh: “Khi Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao trong hai thập kỷ tới, lưu chuyển nhân tài và chuyển giao kỹ năng cần được xem là trọng tâm của hành trình này.

Những cải cách hiện nay là nền tảng then chốt để đảm bảo nguồn chuyên môn quốc tế có thể luân chuyển linh hoạt đến nơi cần thiết nhất, từ đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân Việt Nam”.

Như vậy, kết quả Chỉ số BCI quý 3/2025 một lần nữa khẳng định vị thế của Việt Nam là một trong những điểm đến đầu tư triển vọng nhất của châu Âu tại châu Á. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới ngày càng biến động và khó lường, tinh thần lạc quan cần được neo vững trên nền tảng của cải cách linh hoạt và khả năng thích ứng bền bỉ.