Trung Quốc được mùa, xuất khẩu vải thiều nhiều âu lo

	Vải tươi Việt Nam có thể không sang Nhật trong năm 2020
	Xây dựng 3 kịch bản tiêu thụ vải thiều
	Xuất khẩu vải thiều đã thu về 153 triệu USD
	Tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu vải thiều
	Xuất khẩu vải thiều sang Trung Quốc đã thu về 42 triệu USD

Trung Quốc hiện là thị trường xuất khẩu vải thiều lớn nhất của Việt Nam. Ảnh: N.Thanh

Gặp khó tại thị trường tỷ dân

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), vải thiều Trung Quốc bắt đầu cho thu hoạch từ cuối tháng 4, kết thúc vào cuối tháng 8. Điều đáng lo lắng, năm nay khoảng 70% lượng vải tươi chính vụ được thu hái từ trung tuần tháng 6 đến cuối tháng 7, không lệch quá nhiều so với mùa vải thiều Việt Nam. Chưa kể, thời tiết thuận lợi nên sản lượng vải thiều Trung Quốc dự báo sẽ ổn định trở lại, nguồn cung tăng.

Theo số liệu của Hiệp hội Vải thiều Quảng Đông, 99% vải tươi Trung Quốc bán trong nội địa, chỉ khoảng 1% là XK. Trong đó, 65% được XK từ Quảng Đông, 30% từ Hải Nam. Ngoài ra, nửa đầu tháng 4/2020, do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, phía Trung Quốc đã thực hiện nhiều biện pháp kiểm soát, tăng cường phòng chống dịch bệnh đối với lái xe từ Việt Nam sang giao nhận hàng hóa. Trung Quốc cũng điều chỉnh thời gian thông quan đối với hoạt động trao đổi cư dân biên giới, khiến nhiều xe hàng bị ách tắc tại cửa khẩu, trong đó chủ yếu là trái cây và nông sản.

Liên quan tới mặt hàng vải thiều, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) thông tin thêm, vải thiều của tỉnh Hải Nam (Trung Quốc) bắt đầu có mặt trên thị trường trái cây Trung Quốc từ đầu tháng 4/2020. Cùng với Hải Nam, vải thiều trồng tại các khu vực khác như Quảng Đông và Quảng Tây cũng đang dần xuất hiện trên thị trường. Giá vải thiều hiện tại khá cao, đang dao động khoảng 30 - 50 NDT/0,5 kg. Trong tháng 5/2020, vào vụ thu hoạch, nguồn cung vải thiều tăng, dự kiến giá giảm xuống còn khoảng 10 NDT/0,5 kg và giá có thể giảm xuống dưới 10 NDT/0,5 kg vào cuối tháng 5/2020.

Điểm đáng chú ý là, năm 2019, do điều kiện thời tiết không thuận lợi nên sản lượng vải thiều của Trung Quốc giảm. Tuy nhiên, năm 2020 thời tiết thuận lợi hơn nhiều và sản xuất đã trở lại bình thường sau thời gian gián đoạn bởi dịch Covid-19. Do đó, nguồn cung vải thiều trong năm 2020 sẽ lớn hơn và điều này sẽ tác động mạnh tới giá vải thiều.

Tìm cách tiêu thụ 200.000 tấn

Khi đi kiểm tra tình hình sản xuất tại Bắc Giang vào cuối tháng 4 vừa qua, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhận định, vụ vải của Việt Nam năm nay sẽ chịu tác động bởi 2 yếu tố: Diễn biến thời tiết bất thuận có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, giảm giá trị; dịch Covid-19 sẽ gây gián đoạn thị trường XK.

Trên thực tế, năm nay vải thiều Việt Nam có thể không chỉ gặp khó tại riêng thị trường truyền thống Trung Quốc mà ngay cả thị trường mới mở cửa cho quả vải tươi Việt Nam là Nhật Bản cũng không mấy suôn sẻ. Mới đây, trong văn bản gửi 2 Sở Công Thương Hải Dương và Bắc Giang, Bộ Công Thương nêu rõ, Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản (MAFF) thông báo không thể cử chuyên gia sang Việt Nam để kiểm tra, công nhận hệ thống xử lý khử trùng vải tươi XK của Việt Nam do ảnh hưởng dịch bệnh. Do vậy, việc XK quả vải tươi của Việt Nam lần đầu tiên sang thị trường Nhật Bản sẽ không thể triển khai trong vụ thu hoạch vải năm 2020.

Dù lãnh đạo Bộ Công Thương đã có công văn đề nghị đồng chí Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản làm việc với MAFF để thuyết phục phía Nhật xem xét các giải pháp khác thay cho việc phải cử chuyên gia sang Việt Nam kiểm tra cơ sở khử trùng, song kết quả vải thiều Việt có thể lần đầu tiên XK sang Nhật trong vụ vải năm nay hay không vẫn còn là ẩn số.

Bắc Giang hiện là địa phương chiếm đến 50% tổng sản lượng vải thiều cả nước. Năm 2020, tỉnh có trên 28.000 ha vải, sản lượng ước đạt trên 160.000 tấn, tăng 10.000 tấn so với năm 2019. Trong đó, vải sớm 6.000 ha, sản lượng 45.000 tấn; vải thiều chính vụ trên 22.100 ha, sản lượng 115.000 tấn. Trong bối cảnh hiện tại, ông Dương Văn Thái, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang cho biết, Bắc Giang đã chủ động xây dựng 3 kịch bản tiêu thụ vải thiều. Cụ thể, đối với kịch bản thuận lợi nhất là XK sang các thị trường truyền thống và thị trường mới. Kịch bản thứ hai là khó khăn nhưng vẫn có thể XK được. Kịch bản thứ ba là khó khăn nhất, không XK được.

“Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, tỉnh sẵn sàng khởi động cả 3 kịch bản này trong mọi tình huống. Ngoài ra, thị trường trong nước là thị trường tiềm năng với khoảng 100 triệu dân. Khai thác tốt thị trường trong nước thì sản lượng vải của Bắc Giang hoàn toàn không phải lo lắng về đầu ra”, ông Thái nhấn mạnh.

Không chỉ Bắc Giang, trong vụ vải thiều năm nay, lãnh đạo tỉnh Hải Dương cũng bày tỏ nhiều âu lo tiêu thụ sẽ gặp khó, nhất là với thị trường Trung Quốc. Đây là thị trường truyền thống và lớn nhất, tiêu thụ khoảng 40% sản lượng vải của Hải Dương.

Theo Sở NN&PTNT Hải Dương, diện tích vải toàn tỉnh năm nay đạt khoảng 9.750 ha. Tổng sản lượng quả dự kiến 45.000 tấn, cao hơn 20.000 tấn so với niên vụ 2019. Thời gian thu hoạch vải dự kiến sớm, bắt đầu từ 10-30/5. Riêng vải thiều chính vụ sẽ thu hái từ 1/6-20/6. Lãnh đạo tỉnh Hải Dương đề nghị Bộ NN&PTNT làm việc với phía Trung Quốc để tạo điều kiện XK quả vải; đồng thời mong được Bộ NN&PTNT hỗ trợ trong việc XK vải đi Mỹ, Australia, EU, Nhật Bản trong thời gian tới.