Việt Nam có thể trở thành trung tâm thương mại điện tử xuyên biên giới khu vực

Chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là chìa khóa sinh tồn cho doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh số. Đồ họa: TT

Tận dụng mô hình đa kênh để mở rộng xuất khẩu

Thị trường TMĐT Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển ngày càng mạnh mẽ. Theo bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương), trong năm 2024, TMĐT bán lẻ Việt Nam đã đạt quy mô hơn 25 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm 2023 và chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước.

“TMĐT không chỉ là động lực tăng trưởng, mà còn là nền tảng vững chắc cho sự bứt phá của nền kinh tế số quốc gia. Sự hiện diện ngày càng nhiều của hàng hóa Việt Nam trên các kênh TMĐT quốc tế đã và đang mở ra cơ hội lớn để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao khả năng chống chịu trước biến động toàn cầu và gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia”, bà Lại Việt Anh nhấn mạnh.

Không chỉ các cơ quan quản lý, nhiều chuyên gia quốc tế cũng nhận định Việt Nam có nhiều lợi thế để vươn lên trong lĩnh vực TMĐT xuyên biên giới. Ông Nick Chai, Chủ tịch Liên minh TMĐT xuyên biên giới ACBC Malaysia cho rằng, Việt Nam có thể trở thành trung tâm TMĐT xuyên biên giới khu vực nhờ vị trí địa lý chiến lược, nguồn cung hàng hóa đa dạng, lực lượng lao động trẻ và chính sách hỗ trợ từ Chính phủ.

Chia sẻ từ thực tế phát triển TMĐT tại Trung Quốc, ông Xiao Qiuli, Tổng Giám đốc Công ty TNHH TMĐT Mua sắm Toàn cầu Quảng Đông, cho biết kim ngạch TMĐT xuyên biên giới của Trung Quốc năm 2024 đạt 2.710 tỷ NDT, phần lớn nhờ đầu tư vào hạ tầng logistics, kho ngoại quan và nền tảng công nghệ hiện đại.

Một xu hướng quan trọng được nhiều chuyên gia nhấn mạnh là chuyển đổi mô hình từ gia công (OEM) sang bán trực tiếp đến người tiêu dùng (D2C) thông qua các nền tảng như Amazon, TikTok Shop, Shopee hay Lazada. Cách tiếp cận này không chỉ tăng khả năng kiểm soát thương hiệu mà còn tối ưu hóa doanh thu, nâng cao giá trị gia tăng cho hàng Việt.

Trong bối cảnh toàn cầu hoá số, khu vực Đông Nam Á (ASEAN) đang nổi lên là thị trường đầy tiềm năng cho doanh nghiệp Việt phát triển xuất khẩu qua TMĐT.

Bà Vũ Xuân Linh, Giám đốc Quan hệ đối tác chiến lược tại Việt Nam của Tập đoàn Sea cho biết, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN đạt 32 tỷ USD trong năm 2023. Dự báo đến năm 2025, TMĐT khu vực này có thể đạt 330 tỷ USD.

“ASEAN là điểm đến lý tưởng cho hàng hoá Việt Nam, đặc biệt là tại các thị trường đã được kiểm chứng như: Singapore, Thái Lan, Malaysia”, bà Linh nhận định.

Qua nền tảng Shopee International Platform (SIP), hiện đã có hơn 350.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam tham gia xuất khẩu trực tuyến. SIP cung cấp đầy đủ hệ sinh thái TMĐT gồm: logistics, thanh toán, chăm sóc khách hàng và hỗ trợ bán hàng xuyên biên giới, cho phép doanh nghiệp “ngồi một nơi, bán toàn cầu”.

Chuyển đổi số: Chìa khóa sinh tồn trong bối cảnh cạnh tranh

Theo các chuyên gia, ba xu hướng lớn đang dẫn dắt TMĐT toàn cầu hiện nay là trí tuệ nhân tạo (AI) và cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm; TMĐT xuyên biên giới trở thành kênh xuất khẩu chủ lực; Social commerce kết hợp mua sắm trực tiếp qua livestream.

Không thể bàn về sự phát triển TMĐT mà không nhắc đến vai trò của công nghệ số. Ông Phí Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Tin học TP Hồ Chí Minh khẳng định: “Chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là chìa khóa sinh tồn trong thời đại cạnh tranh số”. Doanh nghiệp cần tập trung vào các trụ cột chính sau: con người - dữ liệu - quy trình - công nghệ.

Sự dịch chuyển rõ rệt từ OEM sang D2C cho thấy, doanh nghiệp Việt Nam ngày càng tận dụng tốt công nghệ TMĐT để làm chủ thị trường và thương hiệu. Theo thống kê từ Amazon Global Selling Việt Nam, từ năm 2019 đến nay, số lượng sản phẩm Việt được bán trên Amazon tăng gấp 3 lần, số thương hiệu Việt đăng ký quốc tế tăng hơn 35 lần.

Ông Nguyễn Đức Hiển, Tổng Giám đốc Next Robotics chia sẻ: “Các công nghệ AI và robot tự động trong giám sát sản xuất, kiểm tra chất lượng theo thời gian thực sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế”.

Thực tế cho thấy, nhờ áp dụng công nghệ và kênh TMĐT, nhiều mặt hàng nông sản như cà phê, hạt điều, sầu riêng, thanh long đã nâng tầm giá trị thương hiệu, tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế, tăng hiệu quả tiếp thị và thúc đẩy xuất khẩu.

Sự phát triển bền vững của TMĐT xuyên biên giới không thể thiếu sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, nỗ lực đổi mới của doanh nghiệp và đồng hành của các nền tảng công nghệ.

Chỉ khi xây dựng được một hệ sinh thái TMĐT toàn diện, doanh nghiệp Việt mới có thể không chỉ “đi xa” mà còn “đi bền” trên hành trình chinh phục thị trường toàn cầu.

Trong thời đại số, TMĐT xuyên biên giới không còn là lựa chọn, mà là con đường tất yếu để hàng hóa Việt Nam khẳng định vị thế toàn cầu. Với sự đầu tư đúng hướng vào công nghệ, chuyển đổi mô hình kinh doanh và hỗ trợ từ các nền tảng TMĐT quốc tế, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể mở rộng thị trường, nâng cao giá trị xuất khẩu, xây dựng và khẳng định thương hiệu trên bản đồ thương mại toàn cầu.