Hoàn thiện quy định xuất xứ hàng hóa, bảo vệ người tiêu dùng Việt

Việc xác định rõ tiêu chí hàng “Made in Vietnam” sẽ giúp người tiêu dùng biết chính xác nguồn gốc sản phẩm, tránh nhầm lẫn với hàng nhập khẩu.

Ngăn hàng ngoại đội lốt hàng Việt

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, quy tắc xuất xứ hàng hóa không chỉ là điều kiện kỹ thuật, mà còn là nền tảng bảo đảm tính minh bạch, công bằng trong thương mại quốc tế, góp phần củng cố niềm tin đối tác và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng Việt.

Theo ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), việc quản lý, xác định và chứng nhận xuất xứ đã trở thành “chìa khóa” quan trọng để ngăn chặn gian lận thương mại, giả mạo nguồn gốc hàng hóa. Đồng thời, đây cũng là công cụ giúp Việt Nam giữ vững uy tín và vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Sơn cho biết, nắm vững và tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP, EVFTA, RCEP... Các ưu đãi này được ví như “tấm hộ chiếu” cho hàng Việt thâm nhập thị trường quốc tế, giảm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh và mở rộng cơ hội xuất khẩu.

Các chuyên gia cho rằng, việc hoàn thiện quy định về xuất xứ không chỉ phục vụ xuất khẩu, mà còn là yêu cầu cấp bách trong quản lý thị trường nội địa. Thời gian qua, tình trạng hàng ngoại đội lốt “Made in Vietnam” để đánh lừa người tiêu dùng và né kiểm soát vẫn diễn ra, gây thiệt hại cho doanh nghiệp chân chính và làm mất lòng tin vào hàng Việt.

Để giải quyết tình trạng này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025, giao Bộ Công thương chủ trì xây dựng Nghị định quy định tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa lưu thông trong nước. Đây là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý, bảo vệ sản xuất nội địa và củng cố thương hiệu quốc gia.

Cải thiện quản lý, chống gian lận xuất xứ

Thời gian qua, nhiều vụ việc quốc tế cho thấy doanh nghiệp không tuân thủ quy tắc xuất xứ đã gây ra thiệt hại lớn, ảnh hưởng uy tín cả ngành hàng. Để ngăn chặn, Bộ Công thương đã tăng cường kiểm tra, giám sát việc cấp chứng nhận xuất xứ (C/O) cho hàng xuất khẩu; phối hợp liên ngành để phòng chống gian lận thương mại, giả mạo xuất xứ và tuyên truyền, hướng dẫn doanh nghiệp về quy định mới.

Các biện pháp này nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt, duy trì uy tín quốc gia và tránh nguy cơ bị áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại từ các nước nhập khẩu.

Ngoài ra, Cục Xuất nhập khẩu cũng đang phối hợp với các cơ quan, hiệp hội để hoàn thiện cơ chế quản lý điện tử, minh bạch hóa quy trình cấp chứng nhận C/O, giúp doanh nghiệp tra cứu và nộp hồ sơ trực tuyến, rút ngắn thời gian và giảm chi phí hành chính.

Theo TS Võ Thy Trang (Khoa Kinh tế, Học viện Tài chính), sự khác biệt giữa quy định trong nước và quốc tế, cùng với hệ thống chứng nhận phức tạp đang là rào cản khiến nhiều lô hàng chưa tận dụng được ưu đãi thuế quan. Việc chuẩn hóa quy trình và phổ biến rộng rãi hướng dẫn cụ thể sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn, tránh rủi ro khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thực tế cho thấy, minh bạch về xuất xứ không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, thể hiện cam kết đối với người tiêu dùng và đối tác quốc tế.

Bộ Công thương cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến xuất xứ hàng hóa, đồng thời xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc thống nhất, giúp cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng dễ dàng kiểm chứng thông tin sản phẩm.

“Việc xác định rõ nguồn gốc hàng hóa không chỉ giúp hàng Việt chinh phục thị trường quốc tế, mà còn tăng sức đề kháng cho thị trường nội địa, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và tạo môi trường cạnh tranh công bằng”, TS Trang nhấn mạnh.