Minh bạch thị trường vàng - Hướng đi tất yếu để ổn định kinh tế vĩ mô

Biến động giá vàng trong nước những ngày qua cho thấy nhu cầu cấp thiết phải thiết lập cơ chế quản lý hiệu quả, minh bạch hóa.

Chênh lệch giá vẫn ở mức cao

​​​​​​Chiều 21/10/2025, giá vàng miếng trong nước bất ngờ quay đầu giảm mạnh sau khi tăng vọt buổi sáng. Công ty SJC điều chỉnh giảm 700.000 đồng/lượng, xuống 152,9- 153,9 triệu đồng/lượng, song vẫn cao hơn hôm trước 2,4 triệu đồng.

Các thương hiệu lớn như PNJ, Doji cũng hạ giá tương tự. Trong khi đó, vàng nhẫn trơn SJC, PNJ giữ ở 151,1-153,3 triệu đồng/lượng; riêng Bảo Tín Minh Châu giảm 300.000 đồng xuống 157,2-160,2 triệu đồng/lượng, còn Doji tăng nhẹ chiều bán ra lên 151-154 triệu đồng/lượng.

Biến động trong nước diễn ra song song với thị trường quốc tế. Vàng thế giới sau khi tăng mạnh lên 4.355 USD/ounce (tương đương 137,3 triệu đồng/lượng theo tỷ giá Vietcombank) vào ngày 20/10 đã giảm về 4.322 USD/ounce một ngày sau đó. Dù vậy, các chuyên gia như Jeffrey Christian (CPM Group) vẫn dự báo giá vàng có thể đạt mốc 4.500 USD/ounce trong vài tuần tới do lo ngại kinh tế - chính trị toàn cầu.

Chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới hiện vẫn ở mức rất cao, khoảng 16-17 triệu đồng/lượng. Đây là dấu hiệu cho thấy thị trường vàng nội địa đang chịu tác động mạnh bởi tâm lý đầu cơ và nguồn cung khan hiếm, đòi hỏi cơ chế điều tiết hiệu quả để hướng tới sự ổn định và minh bạch.

Sàn giao dịch vàng - Bước đi chiến lược vì một thị trường minh bạch

Trước tình hình này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh yêu cầu hình thành sàn giao dịch vàng quốc gia trong năm 2026. Ngân hàng Nhà nước đang khẩn trương xây dựng khung pháp lý và dự thảo Nghị quyết thí điểm trong tháng 10, gồm 3 giai đoạn: (1) Giao dịch vàng vật chất nội địa; (2) Mở rộng sang vàng nguyên liệu và vàng miếng; (3) Triển khai các sản phẩm phái sinh.

Mục tiêu là minh bạch hóa toàn bộ hoạt động mua bán, bảo đảm thị trường vận hành theo cung - cầu thực, tránh đầu cơ, thao túng giá.

Theo chuyên gia kinh tế, TS Đinh Thế Hiển, việc lập sàn giao dịch và cho phép nhập khẩu vàng hợp pháp sẽ giúp tăng nguồn cung, giảm tình trạng đầu cơ, đồng thời hỗ trợ quá trình xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP Hồ Chí Minh.

Ông nhấn mạnh, sàn vàng cần do doanh nghiệp nhà nước vận hành để đảm bảo tính minh bạch và kiểm soát rủi ro, với hệ thống thanh toán, giao hàng vật chất rõ ràng.

TS Đào Lê Trang Anh, giảng viên Đại học RMIT Việt Nam đề xuất, Việt Nam nên kết hợp giao dịch vàng vật chất và vàng tài khoản, học hỏi mô hình Sàn Giao dịch Vàng Thượng Hải. Giao dịch vật chất sẽ đưa vàng ngoài hệ thống vào kênh chính thức, còn giao dịch tài khoản phù hợp xu thế số hóa, giúp giảm chi phí lưu trữ.

Bà cho rằng cần xác định rõ cơ quan quản lý (Ngân hàng Nhà nước), xây dựng hạ tầng giao dịch điện tử, quy trình lưu ký và kiểm định chất lượng vàng đồng bộ trên toàn quốc.

Các chuyên gia đồng thuận rằng, cùng với sàn giao dịch vàng, Nhà nước cần sớm ban hành quy chuẩn quốc gia về chất lượng vàng, khuyến khích thanh toán không tiền mặt để phòng ngừa rửa tiền, trốn thuế; đồng thời nghiên cứu phát hành chứng chỉ vàng điện tử, qua đó giảm áp lực nắm giữ vàng vật chất trong dân.

Việc thiết lập sàn giao dịch vàng không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn của Chính phủ trong điều hành thị trường tài chính - tiền tệ.

Một thị trường vàng minh bạch, vận hành theo cơ chế hiện đại sẽ giúp Việt Nam kiểm soát cung cầu, ổn định giá trị đồng tiền, đồng thời góp phần củng cố niềm tin của người dân vào chính sách quản lý vĩ mô. Đó chính là nền tảng để hướng tới mục tiêu ổn định kinh tế, phát triển bền vững trong giai đoạn hội nhập số.