Tập trung thực hiện tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp

Cương quyết xử lý vi phạm về IUU

Công điện số 198/CĐ-TTg nêu rõ, triển khai thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU đến nay có sự tiến bộ, đa số người dân tuân thủ các quy định chống khai thác IUU, các chỉ số chống khai thác IUU có sự chuyển biến rõ rệt so với trước đây trong việc ngăn chặn tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, kiểm soát hoạt động tàu cá chặt chẽ hơn trước, truy xuất nguồn gốc thủy sản ngày càng đi vào nề nếp; các vụ việc vi phạm quy định về VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển giảm dần, công tác thực thi pháp luật và xử lý hành vi vi phạm khai thác IUU có tiến bộ.

Theo Công điện số 198/CĐ-TTg, công tác chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, hàng đầu trước mắt; đồng thời có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững ngành thủy sản, kiên quyết không để một bộ phận nhỏ ngư dân, DN vì lợi ích cá nhân, làm ăn phi pháp, vi phạm pháp luật, một số cán bộ, công chức thiếu trách nhiệm trong thực thi công vụ làm ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế, ảnh hưởng công bằng xã hội, tác động tiêu cực đến đời sống, sinh kế của đa số người dân làm ăn chân chính.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, trưởng ngành, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU, các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các văn bản khác có liên quan, quyết liệt chỉ đạo và cương quyết "tuyên chiến" với hành vi vi phạm khai thác IUU, tập trung tối đa thời gian và nguồn lực để thực hiện đợt cao điểm các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách.

Ảnh minh họa.

Nhiệm vụ cụ thể từng bộ, ngành

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo rà soát, hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 38/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản và hoàn thành trước ngày 25/10/2025.

Tiếp tục hoàn thiện, hướng dẫn triển khai thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT), hoàn thành trước ngày 15/11/2025. Thiết lập kênh liên hệ với các tổ chức nghề cá khu vực, quốc gia tàu treo cờ, cấp giấy phép để xác minh, đối chiếu thông tin quản lý tàu, giấy phép khai thác, chuyển tải, hoàn thành trước ngày 30/10/2025.

Bố trí đủ nguồn lực (kinh phí, nhân sự, trang thiết bị...) để kiểm tra hồ sơ, giám sát khối lượng, thành phần loài thủy sản NK tại cảng biển, tại nhà máy chế biến, XK thủy sản; mua thông tin, truy cập cơ sở dữ liệu quốc tế để xác minh, đối chiếu thông tin tàu, sản phẩm thủy sản khai thác NK vào Việt Nam, hoàn thành trước ngày 30/10/2025.

Thực hiện kết nối, liên thông đồng bộ cơ sở dữ liệu theo dõi, cập nhật kết quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản của Bộ Quốc phòng và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hoàn thành trước ngày 30/10/2025.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát tàu cá ngư dân trên các vùng biển, hoàn thánh trước 30/10/2025. Chỉ đạo Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) đưa vào sử dụng hệ thống cảnh báo mất kết nối VMS, e-logbook; áp dụng hệ thống báo cáo vị trí tàu cá tự động khi mất kết nối hệ thống VMS trên biển tại Trung ương và địa phương.

Viettel cần hoàn thiện hệ thống giám sát tàu cá, cơ chế đồng bộ dữ liệu, báo cáo vị trí tàu cá; phân tích trường hợp tàu cá do hệ thống VMS cảnh báo vi phạm để thông báo đến cơ quan, lực lượng chức năng xử lý theo quy định.

Đồng thời, hoàn thành hệ thống theo dõi, giám sát, cảnh báo tàu cá; số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá (trong đó có việc kiểm soát tàu cá ra, vào cảng) tích hợp với dữ liệu về dân cư, chia sẻ, kết nối liên thông giữa các ngành, các địa phương để phục vụ công tác quản lý hoạt động đánh bắt hải sản của các lực lượng trên biển, trên bờ và cung cấp các dịch vụ công, đảm bảo đúng, đủ, sạch, sống, công khai, minh bạch.

Trong đó, các ứng dụng phục vụ quản lý hoạt động khai thác IUU: truy xuất nguồn gốc, quản lý tàu cá và ngư dân xuất, nhập bên trên VNelD; cảnh báo mất kết nối VMS tự động và tuân thủ quy định khi bị mất kết nối VMS, vượt ranh giới cần hoàn thành trước ngày 15/11/2025.

Bộ Quốc phòng cần điều phối, bố trí tối đa lực lượng, phương tiện (Cảnh sát biển, Biên phòng, Hải quân, Công an, Kiểm ngư trung ương, Kiểm ngư địa phương,...) thực hiện đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, liên tục trên các vùng biển giáp ranh với các nước như Malaysia, Thái Lan, Indonesia và các đảo, cửa biển, cửa sông, cửa lạch, bãi ngang ven biển... để ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm khai thác IUU đến khi kết thúc đợt thanh tra lần thứ 5 của Ủy ban châu ÂU (EC).

Thực hiện kết nối, liên thông đồng bộ giữa cơ sở dữ liệu kiểm soát phương tiện của Bộ Quốc phòng và eCDT của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Tập trung xác minh, xử lý vi phạm về VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài từ năm 2024 đến nay theo thẩm quyền quy định tại Nghị định 38/2024/NĐ-CP.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát tàu cá và ngư dân xuất nhập bến trên VnelD; kiểm kê và định danh toàn bộ tàu cá hiện có để quản lý; làm việc với các ngư dân đã bị bắt giữ, xử lý ở nước ngoài và được trả về để xác định đối tượng chủ mưu, môi giới đưa tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài.

Đặc biệt, Bộ Công an cần điều tra, xử lý dứt điểm các tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài do Cảnh sát biển Việt Nam phát hiện. Củng cố hồ sơ, xử lý triệt để các trường hợp vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; các trường hợp mất kết nối VMS trên 6 giờ không báo cáo vị trí về bờ, trên 10 ngày không đưa tàu cá về bờ, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển từ năm 2024 đến nay đã được phát hiện và tiếp tục xử lý triệt để các hành vi vi phạm phát sinh.

Đưa ra truy tố, xét xử các vụ việc đã khởi tố tại tỉnh An Giang, Cà Mau, TP Hồ Chí Minh, Gia Lai... và tiếp tục khởi tố, truy tố, xét xử các hành vi liên quan đến đưa tàu cá, ngư dân khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, gửi, vận chuyển thiết bị VMS... theo Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao chỉ đạo làm việc với lực lượng chức năng nước sở tại, thuyền trưởng đang bị giam giữ ở nước ngoài để điều tra, thu thập bằng chứng, xử lý triệt để các vụ việc vi phạm theo quy định; cung cấp thông tin chi tiết của tàu cá và ngư dân bị nước ngoài bắt giữ năm 2024 và 2025 để các cơ quan có thẩm quyền trong nước xử lý theo quy định của pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp chỉ đạo thường xuyên theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực thi công vụ xử lý hành vi khai thác IUU.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo kiểm tra việc đảm bảo chất lượng thiết bị VMS và việc thực hiện các quy định về cung cấp dịch vụ viễn thông di động vệ tinh sử dụng cho hoạt động giám sát hành trình tàu cá của các đơn vị cung cấp dịch vụ và thiết bị VMS; đảm bảo số lượng thuê bao dịch vụ VMS hoạt động ổn định, không xảy ra lỗi vệ tinh, duy trì kết nối hệ thống VMS cho tất cả các thiết bị trong thời gian cao điểm (từ nay cho tới khi Đoàn thanh tra lần thứ 5 của EC kết thúc kiếm tra tại Việt Nam).

Bộ trưởng Bộ Xây dựng chỉ đạo chủ trì xử lý các hoạt động liên quan đến tàu nước ngoài chở nguyên liệu thủy sản khai thác có nguồn gốc từ khai thác IUU cập cảng thuộc quản lý của Bộ Xây dựng, triển khai đầy đủ các quy định tại Hiệp định các biện pháp quốc gia có cảng (Hiệp định PSMA) và bằng tàu container. Chịu trách nhiệm báo cáo khối lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua các cảng chỉ định theo hiệp định PSMA.

Bộ trưởng Bộ Công Thương chỉ đạo cơ quan, đơn vị trực thuộc thường xuyên tiếp xúc, trao đổi với EC về tình hình chống khai thác IUU của Việt Nam, thông tin kịp thời với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để giải quyết các vấn đề liên quan đến chống khai thác IUU theo khuyến nghị của EC.

Chịu trách nhiệm báo cáo cập nhật các rào cản thương mại liên quan đến thủy sản của các thị trường quốc tế; số lượng và kết quả xử lý vụ việc tranh chấp thương mại thủy sản liên quan đến khai thác IUU giữa Việt Nam và các quốc gia và vùng lãnh thổ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo, bố trí, phân bổ ngân sách và nguồn kinh phí hợp pháp trên cơ sở đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các bộ, ngành, địa phương liên quan để thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, đầu tư cơ sở hạ tầng nghề cá, chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy sản và phát triển bền vững ngành thủy sản.

Phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiểm soát đầy đủ theo quy định đối với nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác NK; ngăn chặn, xử lý kịp thời nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU. Chịu trách nhiệm báo cáo khối lượng sản phẩm thủy sản NK vào Việt Nam bằng tàu container lũy kế từ đầu năm 2025 và hàng tuần; kết quả phân bổ ngân sách cho các bộ, ngành và địa phương thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU.