Hải quan tích cực tham mưu hoàn thiện chính sách, thúc đẩy xuất nhập khẩu xanh

Ứng dụng quản lý hải quan hiện đại thúc đẩy xuất khẩu gạo

Nỗ lực hoàn thiện chính sách thuế, hải quan, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển

Thay đổi từ cách tư duy

Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn hiện nay, cơ quan Hải quan đã chuyển tải tinh thần “phục vụ” trong quá trình hoàn thiện chính sách hải quan. Chia sẻ tại Tọa đàm “Hoàn thiện chính sách thuế, hải quan, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển” do Tạp chí Kinh tế - Tài chính tổ chức ngày 16/10/2025, ông Trần Đức Hùng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của tiến trình cải cách, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, ngành Hải quan đã và đang chuyển mạnh từ tư duy “quản lý – kiểm soát” sang tư duy “phục vụ – đồng hành” cùng DN và người dân. Theo đó, tinh thần “phục vụ” đã trở thành kim chỉ nam xuyên suốt trong quá trình hoàn thiện chính sách, pháp luật và cải cách thủ tục hành chính của ngành Hải quan.

Công chức Chi cục Hải quan Ninh Thuận hướng dẫn thủ tục cho doanh nghiệp. Ảnh: T.H

Để làm tốt công tác này, ông Trần Đức Hùng cho biết, cơ quan Hải quan đã đặt ra mục tiêu lấy DN làm trung tâm trong hoạch định chính sách. Do đó, trong quá trình xây dựng và sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật về hải quan, Cục Hải quan chủ trì sẽ chú trọng tổ chức lấy ý kiến của các đối tượng liên quan (cộng đồng DN, Hiệp hội DN, các bộ, ngành và địa phương) dưới nhiều hình thức như: lấy ý kiến bằng văn bản, tổ chức hội thảo, đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, Bộ Tài chính, Cục Hải quan.

Qua đó, chính sách được xây dựng trên cơ sở thực tiễn, bám sát nhu cầu sản xuất, kinh doanh và giảm thiểu tối đa gánh nặng thủ tục cho người dân, DN. Việc này thể hiện rõ tinh thần “chính sách phục vụ thực tiễn, phục vụ phát triển”.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan đã chủ động rà soát, cắt giảm đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thông quan, đơn giản hóa hồ sơ, giảm tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ và DN. Việc triển khai các hệ thống hiện đại như VNACCS/VCIS, Cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN, cùng lộ trình xây dựng Hải quan số – Hải quan thông minh, đã tạo bước đột phá trong quản lý, vừa nâng cao hiệu quả thu – chi ngân sách, vừa tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động XNK.

Theo đại diện lãnh đạo Cục Hải quan, cơ quan Hải quan tiếp tục tổ chức quán triệt và khai thực hiện phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1848/QĐ-TTg ngày 27/8/2025, và được Bộ Tài chính phê duyệt tại Quyết định số 2421/QĐ-BTC ngày 9/7/2025 nhằm đảm bảo đúng tiến độ đặt ra.

Đặc biệt, cơ quan Hải quan thường xuyên tổ chức các hội nghị, tọa đàm, đối thoại với DN để lắng nghe và tháo gỡ khó khăn, đặc biệt trong các lĩnh vực như thủ tục thông quan, hoàn thuế, kiểm tra sau thông quan, hay thực hiện chính sách ưu đãi. Các kênh tiếp nhận thông tin, phản ánh như đường dây nóng, cổng thông tin điện tử được duy trì thường xuyên, thể hiện tinh thần phục vụ minh bạch, chuyên nghiệp và trách nhiệm. Hiện nay Cục Hải quan duy trì thường xuyên các cuộc họp định kỳ với các Hiệp hội DN Nhật Bản (JCCI), Liên minh diễn đàn DN Việt Nam (VBF), tổ chức đối thoại 2 lần/1 năm với Hiệp hội DN Hàn Quốc.... lãnh đạo Cục Hải quan nhấn mạnh.

Ngành Hải quan chuyển từ phương thức kiểm tra hồ sơ, chứng từ sang quản lý bằng công nghệ, dữ liệu lớn và phân tích rủi ro. Cách làm này vừa đảm bảo quản lý chặt chẽ, phòng chống gian lận, buôn lậu, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho DN tuân thủ đúng quy định, giảm chi phí và thời gian thông quan.

Cơ quan Hải quan cũng sẽ xây dựng đội ngũ công chức hải quan chuyên nghiệp, liêm chính, tận tâm phục vụ. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, kỷ luật công vụ được tăng cường, hướng tới xây dựng hình ảnh người cán bộ hải quan “kỷ cương – chuyên nghiệp – tận tụy – sáng tạo”, lấy sự hài lòng của người dân và DN làm thước đo cho chất lượng.

Tích cực rà soát để sửa đổi, bổ sung

Hiện tại cơ quan Hải quan đang tích cực rà soát, xây dựng trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan Hải quan chủ trì soạn thảo và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực hải quan.

Công chức Hải quan rà soát văn bản quy phạm pháp luật. Ảnh: H.Nụ

Theo đó, Cục Hải quan đã thực hiện rà soát tổng thể toàn bộ 214 thủ tục hành chính do cơ quan Hải quan trực tiếp thực hiện và 29 điều kiện kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Cục Hải quan đề xuất các phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh báo cáo Bộ Tài chính và Chính phủ phê duyệt theo thẩm quyền.

Trên cơ sở tham mưu đề xuất của Cục Hải quan, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 2421/QĐ-BTC của Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tài chính năm 2025 (trong đó có phương án cắt giảm, đơn giản hóa đối với 39 thủ tục hành chính lĩnh vực Hải quan) và trình Chính phủ ban hành Quyết định số 1848/QĐ-TTg phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực tài chính thuộc thẩm quyền phê duyệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ (trong đó có phương án cắt giảm, đơn giản hóa đối với 39 thủ tục hành chính lĩnh vực hải quan và bãi bỏ 15 điều kiện kinh doanh không cần thiết).

Ngoài ra, trong tổng số 99 văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan phải rà soát (bao gồm: 2 Luật, 13 Nghị định, 15 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 49 Thông tư, 17 Thông tư liên tịch, 2 Quyết định của Bộ trưởng Bộ Tài chính; 1 Quyết định của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (nay là Cục trưởng Cục Hải quan). Trong đó, các văn bản quy phạm pháp luật này đều liên quan đến tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ hải quan như: kiểm tra, giám sát hải quan; thuế đối với hàng hóa XNK; quản lý rủi ro; điều tra chống buôn lậu; kiểm tra sau thông quan; xử lý vi phạm; công nghệ thông tin.

Theo ông Trần Đức Hùng, Cục Hải quan đặt mục tiêu rà soát đạt hiệu quả nhằm thực hiện Nghị quyết 18-NQ/QH ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, chú trọng việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Ngoài ra, thực hiện 4 Nghị quyết chiến lược (Nghị quyết số 57-NQ/TW; Nghị quyết số 59-NQ/TW; Nghị quyết số 66-NQ/TW; Nghị quyết số 68-NQ/TW). Phấn đấu, việc rà soát văn bản quy phạm pháp luật nhằm hướng đến việc cải cách thủ tục hành chính; tháo gỡ các khó khăn cho DN hướng tới thực hiện mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh.

Việc rà soát văn bản sẽ là cơ sở để hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan và liên quan đến lĩnh vực hải quan nhằm tạo thuận lợi cho người dân và DN hướng đến môi trường xuất nhập khẩu xanh, ông Trần Đức Hùng nhấn mạnh.