Top 30 tập đoàn chiến lược Việt Nam năm 2025

Top 30 Tập đoàn Chiến lược Việt Nam năm 2025 vừa được Vietnam Report công bố.

Sức mạnh của doanh nghiệp ALPHA30

Theo đánh giá của Vietnam Report, các doanh nghiệp ALPHA30 đại diện cho lực lượng tiên phong, không chỉ dẫn đầu về quy mô mà còn có vai trò định hình mô hình tăng trưởng mới, thúc đẩy quá trình nâng cấp chất lượng quản trị, tạo giá trị bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.

Về quy mô, ALPHA30 sở hữu tổng tài sản gần 2,43 triệu tỷ đồng, sử dụng gần 540 nghìn lao động, tạo ra tổng doanh thu hơn 1,1 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 9,5% GDP danh nghĩa Việt Nam năm 2024.

Đặc biệt, quy mô tổng tài sản trung bình của mỗi doanh nghiệp ALPHA30 đạt khoảng 81.022 tỷ đồng tài sản, gấp 3,6 lần quy mô trung bình của nhóm doanh nghiệp tiệm cận, khẳng định vị thế và tầm vóc vượt trội của ALPHA30.

Về hiệu quả tài chính, mặc dù tốc độ tăng trưởng doanh thu kép (CAGR) giai đoạn 2020-2024 ở mức 11,6%, thấp hơn so với tăng trưởng GDP danh nghĩa (16,3%), nhưng điều này ẩn chứa câu chuyện sâu sắc hơn về sự trưởng thành và các cuộc tái cấu trúc quyết liệt. Nhiều tập đoàn trong Bảng xếp hạng đã chủ động thoái vốn khỏi các mảng kinh doanh có quy mô lớn nhưng biên lợi nhuận thấp để tập trung vào những lĩnh vực có chất lượng tăng trưởng cao hơn trong tương lai.

ROE trung bình 3 năm gần nhất của ALPHA30 đạt 9,5%, cao hơn đáng kể so với 5,5% của nhóm tiệm cận, cho thấy năng lực tối ưu hóa vốn chủ sở hữu hiệu quả. Dù ROA trung bình 3 năm gần nhất của ALPHA30 ở mức 4,7%, thấp hơn so với mức 4,8% của nhóm tiệm cận, điều này phản ánh đặc thù đầu tư dài hạn, quy mô lớn và hướng đến các dự án có ý nghĩa chiến lược.

Phân tích định tính cho thấy, sự khác biệt cốt lõi giữa nhóm ALPHA30 và nhóm doanh nghiệp tiệm cận không nằm ở tầm nhìn, mà ở năng lực thực thi. Điểm số về Tầm nhìn chiến lược của hai nhóm khá tương đồng (4.30 so với 4.00).

Tuy nhiên, sự vượt trội của nhóm ALPHA30 thể hiện rõ nét ở khả năng biến tầm nhìn đó thành kết quả, với khoảng cách lớn nhất ở các chỉ số Hiệu quả M&A/Đầu tư (3.77 so với 2.78) và Đổi mới sáng tạo (3.57 so với 2.67). Nền tảng cho năng lực thực thi vượt trội này đến từ chất lượng quản trị, khi điểm số về Quản trị & Minh bạch của nhóm ALPHA30 cao hơn đáng kể (2.83 so với 2.33).

Kết quả phân tích hoạt động truyền thông của doanh nghiệp ALPHA30 cho thấy sự trưởng thành vượt bậc, phản ánh rõ nét đẳng cấp của những nhà đầu tư chiến lược hàng đầu.

Đối với họ, truyền thông không còn là một hoạt động PR thụ động, mà đã trở thành công cụ chiến lược không thể thiếu để xây dựng uy tín, dẫn dắt dòng vốn và định hình thị trường. Họ không chỉ xuất hiện trên truyền thông, mà còn chủ động kiến tạo và quản lý câu chuyện (narrative) của mình với ba mô hình điển hình.

Thứ nhất là mô hình "kiến trúc sư thương hiệu cá nhân", tiêu biểu là Sovico Group, T&T Group và BRG Group.

Thứ hai là mô hình "truyền thông hướng đến thị trường vốn", điển hình là các tập đoàn niêm yết như Masan Group, Thế Giới Di Động, GELEX và PAN Group.

Thứ bà là mô hình "truyền thông dẫn dắt khát vọng quốc gia", nổi bật nhất là Vingroup và Viettel. Câu chuyện của hai tập đoàn này được gắn liền với các mục tiêu chiến lược của cả một quốc gia.

Thông điệp chính sách và định hướng phát triển

Mặc dù vậy, để giải phóng toàn bộ tiềm năng của khu vực kinh tế tư nhân và kiến tạo một thế hệ "sếu đầu đàn" có sức cạnh tranh toàn cầu, cần có sự đồng bộ trong hành động, từ cả Chính phủ và chính các doanh nghiệp.

Theo đó, đối với các nhà hoạch định chính sách, Vietnam Report cho rằng cần tập trung vào hai nhóm giải pháp chính:

Hoàn thiện khung pháp lý cho mô hình Holding và hoạt động M&A. Bởi, sự trỗi dậy của các tập đoàn theo mô hình Holding (tập đoàn) là một xu thế tất yếu, nhưng khung pháp lý hiện hành vẫn còn phân mảnh. Do đó, một bộ luật chuyên biệt sẽ giúp định hình rõ ràng quyền và nghĩa vụ của công ty mẹ, cơ chế bảo vệ cổ đông thiểu số và các quy định về giao dịch nội bộ, qua đó tạo ra một hành lang pháp lý an toàn, minh bạch.

Thúc đẩy các tiêu chuẩn ESG và báo cáo minh bạch: cần có một lộ trình rõ ràng để tiến tới việc yêu cầu các công ty đại chúng và tập đoàn lớn công bố Báo cáo phát triển bền vững theo các chuẩn mực quốc tế (như GRI). Ban hành các ưu đãi cho tài chính xanh: Xây dựng các cơ chế ưu đãi về thuế, lãi suất hoặc tiếp cận nguồn vốn cho các doanh nghiệp và dự án đáp ứng tiêu chí ESG cao, từ đó giúp ESG từ nghĩa vụ trở thành lợi thế cạnh tranh tài chính.

Đối với lãnh đạo doanh nghiệp, các lãnh đạo tập đoàn cần tập trung vào ba trụ cột chiến lược sau:

Xây dựng sức bật của tổ chức như một năng lực cốt lõi như thoái vốn khỏi các mảng không còn là cốt lõi hoặc kém hiệu quả không phải là dấu hiệu của sự yếu kém, mà là biểu hiện của tư duy chiến lược. Giảm sự phụ thuộc vào một kênh huy động vốn duy nhất (đặc biệt là tín dụng ngân hàng) bằng cách chủ động tiếp cận thị trường trái phiếu, các quỹ đầu tư tư nhân và các nguồn vốn quốc tế.

Đầu tư vào năng lực lãnh đạo và đội ngũ kế cận, trong đó cần phải thể chế hóa vai trò lãnh đạo, xây dựng các quy trình ra quyết định chuyên nghiệp và có một lộ trình kế thừa rõ ràng, minh bạch. Trao quyền và phát triển đội ngũ cấp trung.

Coi chuyển đổi số và ESG là khoản đầu tư, không phải chi phí. Vietnam Report cho rằng, chuyển đổi số và ESG không nên là các dự án riêng lẻ, mà phải được lồng ghép vào mọi khía cạnh của chiến lược, từ phát triển sản phẩm, vận hành chuỗi cung ứng đến quản trị rủi ro. Đồng thời, sử dụng ESG như một công cụ để thu hút vốn và nâng cao thương hiệu, bởi một hồ sơ ESG mạnh không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các quy định, mà còn là lợi thế cạnh tranh để thu hút các dòng vốn quốc tế, xây dựng niềm tin với khách hàng và đối tác.