TMĐT mở cánh cửa xuất khẩu cho hàng thủ công Việt

Nhờ TMĐT, nhiều làng nghề Việt Nam đã có thể trực tiếp kể câu chuyện sản phẩm, chia sẻ quy trình thủ công và nguồn gốc với người tiêu dùng trong vào ngoài nước.

Rộng cửa xuất khẩu

Theo Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công thương), năm 2024, TMĐT Việt Nam đạt quy mô hơn 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Trong đó, nhóm hàng thủ công mỹ nghệ và quà tặng chiếm khoảng 5-6%, tương đương hơn 1,2 tỷ USD doanh thu, chủ yếu đến từ châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Bắc Á.

Các nền tảng như Alibaba, Amazon, Etsy, Shopee Global, Tiki Global đã trở thành chợ điện tử xuyên biên giới, giúp sản phẩm mây tre đan, gốm sứ, sơn mài, thêu ren… Việt Nam tiếp cận trực tiếp khách hàng toàn cầu mà không cần trung gian.

Ông Nguyễn Văn Tĩnh, Giám đốc Công ty TNHH Mây tre đan Việt Quang (Phú Vinh, Hà Nội) chia sẻ: Trước đây, chúng tôi chỉ bán qua hội chợ và thương lái. Từ khi tham gia sàn TMĐT, đơn hàng từ châu Âu và Nhật Bản tăng gấp ba lần. Nhiều khách yêu cầu thiết kế riêng, giá trị đơn hàng cao hơn, tạo động lực đổi mới mẫu mã.

Nhờ TMĐT, nhiều làng nghề Việt Nam có thể trực tiếp kể câu chuyện sản phẩm, chia sẻ quy trình thủ công và nguồn gốc bền vững. Theo Báo cáo e-Conomy SEA 2024 (Google & Temasek), Việt Nam đứng thứ ba Đông Nam Á về quy mô TMĐT, chỉ sau Indonesia và Thái Lan. Hơn 70% doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ cho biết TMĐT giúp họ tiếp cận khách hàng quốc tế dễ dàng hơn.

Amazon Global Selling ghi nhận hơn 10.000 doanh nghiệp Việt Nam tham gia xuất khẩu trực tuyến năm 2024, trong đó 20% thuộc nhóm thủ công mỹ nghệ và quà tặng.

Sự ra đời của các hiệp định EVFTA, CPTPP và RCEP tạo cú hích quan trọng cho xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, không chỉ ở ưu đãi thuế quan mà còn ở hỗ trợ chuyển đổi số và giao dịch TMĐT.

EVFTA giúp hàng thủ công mỹ nghệ Việt xuất khẩu sang châu Âu với thuế suất 0% nếu đáp ứng quy tắc xuất xứ, đồng thời mở ra kênh TMĐT minh bạch, khuyến khích doanh nghiệp nhỏ tiếp cận thị trường EU.

CPTPP tạo khung pháp lý bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, thương hiệu và dữ liệu trong giao dịch trực tuyến, rất quan trọng với sản phẩm sáng tạo.

RCEP thúc đẩy chuỗi cung ứng khu vực, kết nối các sàn TMĐT Việt Nam với Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, giúp giảm chi phí logistics và thanh toán.

Nhờ đó, TMĐT không chỉ là công cụ bán hàng mà còn trở thành hạ tầng thương mại số, giúp các làng nghề Việt dễ dàng vươn ra toàn cầu.

Thổi luồng sinh khí mới cho xuất khẩu hàng thủ công Việt

Dù cơ hội lớn, nhưng theo Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương), chỉ khoảng 15% doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ có trang web hoặc gian hàng trực tuyến. Hầu hết các cơ sở làng nghề còn hạn chế về hạ tầng kỹ thuật, kỹ năng tiếp thị số và hiểu biết pháp lý quốc tế.

Để khắc phục, nhiều địa phương đã triển khai chương trình hỗ trợ. Tại Hà Nội, Sở Công thương thực hiện chương trình “Chuyển đổi số cho làng nghề”, hỗ trợ chụp ảnh sản phẩm, đào tạo kỹ năng số, xây dựng gian hàng TMĐT cho các làng nghề nổi tiếng như Bát Tràng (gốm sứ), Hạ Thái (sơn mài), Phú Vinh (mây tre), Quất Động (thêu ren).

Nhờ đó, những sản phẩm thủ công truyền thống từ sợi len, sợi đay, nan tre đã trở thành quà lưu niệm độc đáo, mang lại giá trị kinh tế và lan tỏa bản sắc Việt trên thị trường quốc tế.

Theo TS Tôn Gia Hóa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, Hiệp hội đang thúc đẩy chương trình Làng nghề số Việt Nam, phối hợp cùng các sàn TMĐT lớn để tạo không gian trưng bày sản phẩm Việt trực tuyến, giúp mỗi nghệ nhân có thể bán sản phẩm của mình ra thế giới chỉ bằng một cú nhấp chuột.

Để TMĐT thực sự trở thành động lực xuất khẩu bền vững, theo các chuyên gia, thời gian tới, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: Xây dựng thương hiệu số cho làng nghề, kể câu chuyện văn hóa bằng nội dung trực tuyến đa ngữ; tăng cường đào tạo kỹ năng thương mại số cho nghệ nhân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Bên cạnh đó, kết nối quốc tế thông qua EVFTA và CPTPP, giúp doanh nghiệp nhỏ tham gia chuỗi giá trị toàn cầu; phát triển logistics xanh và thanh toán điện tử xuyên biên giới, giảm chi phí giao dịch.

Các chương trình hợp tác quốc tế cũng đang hỗ trợ Việt Nam đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuẩn hóa dữ liệu sản phẩm, giúp hàng thủ công Việt đáp ứng tiêu chuẩn của các thị trường khó tính như EU và Nhật Bản.

TMĐT đang thay đổi phương thức xuất khẩu hàng thủ công Việt Nam, từ mô hình truyền thống dựa vào trung gian sang mô hình trực tuyến, minh bạch và hiệu quả. Không chỉ mở rộng thị trường, TMĐT còn giúp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, đưa tinh hoa thủ công Việt đến với người tiêu dùng toàn cầu.