Công cụ mới bảo vệ người tiêu dùng trong kỷ nguyên số

Nhãn hiệu lô thuốc Cốm pha hỗn dịch uống Pyfaclor Kid (Cefaclor 125mg) bị cơ quan chức năng yêu cầu cấm lưu hành và thu hồi toàn quốc.

KOL quảng cáo hàng giả có thể bị xử lý nặng hơn

Sự bùng nổ của TMĐT và mạng xã hội mang lại nhiều tiện ích mua sắm, nhưng cũng kéo theo tình trạng buôn bán hàng giả, hàng nhái, quảng cáo sai sự thật ngày càng tinh vi. Nhiều đối tượng lợi dụng không gian mạng, thậm chí dùng hình ảnh KOL, KOC để quảng bá hàng hóa không rõ nguồn gốc, khiến NTD dễ bị đánh lừa.

Trước thực tế đó, lực lượng quản lý thị trường và các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công thương đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, hoàn thiện cơ chế quản lý và tăng cường phối hợp liên ngành, nhằm tạo dựng môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh.

Theo ông Trần Việt Hùng, Trưởng phòng Nghiệp vụ, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương), tình trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội đang ở mức đáng báo động.

Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng hình ảnh người nổi tiếng, KOL, KOC để quảng cáo sai sự thật, gây nhầm lẫn cho NTD. Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật về quảng cáo, cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi NTD.

Tại Quyết định số 1398/QĐ-BCT, Bộ Công thương đã ban hành kế hoạch cao điểm kiểm tra, xử lý buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ, cùng Quyết định số 1440/QĐ-BCT thành lập tổ công tác chuyên trách của Bộ trưởng.

Kết thúc đợt cao điểm, Bộ Công thương tiếp tục ban hành Quyết định số 1825/QĐ-BCT, duy trì hoạt động đấu tranh thường xuyên, thể hiện quyết tâm bảo vệ quyền lợi NTD và thị trường trong nước.

Bộ Công thương chỉ đạo, các đơn vị tăng cường kiểm tra, xử lý hành vi lợi dụng hình ảnh người nổi tiếng để quảng bá hàng hóa vi phạm. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Cục TMĐT và Kinh tế số, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia và các sàn TMĐT để rà soát, gỡ bỏ nội dung vi phạm.

Về phía NTD, ông Hùng khuyến cáo chỉ nên mua hàng từ website, tài khoản bán hàng đã đăng ký/thông báo với cơ quan quản lý nhà nước; kiểm tra giấy tờ pháp lý, mã số công bố sản phẩm và tham khảo đánh giá khách quan của người mua; tra cứu thông tin sản phẩm trên website của Cục An toàn thực phẩm hoặc Sở Công thương địa phương để xác thực nguồn gốc; khi phát hiện sản phẩm nghi vấn, phản ánh ngay đến cơ quan quản lý thị trường, công an hoặc chính quyền địa phương để được kiểm tra, xử lý.

Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng hình ảnh người nổi tiếng, KOL, KOC để quảng cáo sai sự thật, gây nhầm lẫn cho NTD. Đồ họa: TT

Người tiêu dùng sắp có công cụ mới chống hàng giả trên mạng

Bộ Công thương đang phối hợp với các bộ, ngành và hiệp hội ngành hàng nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các nghị định liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính, trong đó có việc xây dựng nghị định thay thế Nghị định số 98/2020/NĐ-CP của Chính phủ để tăng tính răn đe và bảo vệ NTD hiệu quả hơn.

Trước tình trạng hàng giả ngày càng tinh vi, Bộ Công thương xác định chuyển đổi từ mô hình quản lý thủ công sang quản lý dựa trên dữ liệu số là hướng đi tất yếu.

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đang xây dựng “Hệ thống xác thực và truy vết hàng hóa của Bộ Công thương” tại địa chỉ https://verigoods.vn.

Hệ thống này cho phép gắn mã truy vết điện tử (QR động, NFC hoặc RFID) cho từng sản phẩm, giúp lực lượng chức năng xác minh nhanh nguồn gốc, doanh nghiệp sản xuất, lịch sử lưu thông hàng hóa. Dữ liệu được cập nhật thời gian thực, giúp phát hiện sớm dấu hiệu vi phạm và xử lý kịp thời.

Đặc biệt, hệ thống còn yêu cầu doanh nghiệp kết nối dữ liệu nội bộ với hệ thống Bộ Công thương qua giao diện API, giúp chia sẻ thông tin an toàn, ngăn chặn sửa đổi hoặc giả mạo dữ liệu.

Với NTD, chỉ cần quét mã truy xuất bằng điện thoại là có thể biết ngay thông tin về nguồn gốc, tiêu chuẩn chất lượng, hạn sử dụng, doanh nghiệp chịu trách nhiệm sản phẩm. Điều này giúp người dân chủ động giám sát thị trường, góp phần phát hiện và tố giác hàng giả.

Song song đó, Bộ Công thương còn triển khai Hệ thống cơ sở dữ liệu và ấn chỉ điện tử INS từ năm 2022 để số hóa toàn bộ quy trình kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính. Hệ thống giúp lực lượng quản lý thị trường theo dõi địa bàn, phát hiện hành vi tái phạm và liên thông với Cơ sở dữ liệu quốc gia về xử lý vi phạm hành chính.

Việc triển khai INS là cuộc cách mạng chuyển đổi số của lực lượng quản lý thị trường, đánh dấu bước chuyển từ quản lý thủ công sang quản trị bằng dữ liệu, góp phần bảo vệ hiệu quả doanh nghiệp chân chính và NTD.