Bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng: Hướng tới xây dựng con người thời kỳ số

Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng cần được tuyên truyền rộng rãi để người dân hiểu, tuân thủ và hình thành thói quen ứng xử phù hợp. Đồ họa: TT

Báo chí định hình văn hóa ứng xử trên không gian mạng

Tại Hội thảo góp ý dự thảo Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng, nhiều ý kiến từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp và giới nghệ thuật thống nhất: xây dựng văn hóa ứng xử trực tuyến không chỉ bảo vệ người dùng, mà còn là nền tảng phát triển thương mại điện tử (TMĐT) lành mạnh, an toàn và bền vững.

NSND Nguyễn Xuân Bắc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn khẳng định, việc xây dựng Bộ quy tắc là rất đúng, rất trúng và rất cần thiết trong bối cảnh mạng xã hội bùng nổ. Ông Bắc nhấn mạnh, sau khi ban hành, Bộ quy tắc cần được tuyên truyền rộng rãi để người dân hiểu, tuân thủ và hình thành thói quen ứng xử phù hợp.

Ông Bắc đề nghị chỉnh sửa cụm từ tin đồn chưa được xác minh thành thông tin chưa được kiểm chứng để bảo đảm tính chính xác về ngôn ngữ pháp lý và truyền thông. Đồng thời, ông nêu thực tế một số kênh thuộc doanh nghiệp truyền thông vẫn đăng tải nội dung phản cảm, gây hiểu lầm cho công chúng. Vì vậy, Bộ quy tắc cần quy định rõ hơn trách nhiệm và nghĩa vụ của các đơn vị cung cấp nội dung số.

Đặc biệt, nhấn mạnh vai trò của báo chí chính thống trong việc định vị lại nhận thức xã hội trước luồng thông tin trôi nổi, theo ông Bắc, thông tin báo chí không chỉ định hướng tích cực mà còn lan tỏa giá trị văn hóa, phản ánh đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Cục trưởng Xuân Bắc cũng đề nghị hạn chế tài khoản ảo, khuyến khích dùng tên thật và có cơ chế bảo vệ người dùng xác thực danh tính.

TMĐT cần môi trường văn hóa lành mạnh

Theo ông Nguyễn Văn Thành, đại diện Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương), Bộ quy tắc này là cần thiết trong bối cảnh kinh doanh trực tuyến phát triển mạnh. Ngoài việc tuân thủ pháp luật chuyên ngành, các quy tắc ứng xử sẽ giúp định hướng hành vi, hình thành thói quen văn minh cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Ông Thành cho biết, năm 2023 Bộ Công Thương đã ban hành Bộ quy tắc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong TMĐT, từ đó đến nay ghi nhận nhiều hiệu quả tích cực, góp phần cải thiện văn hóa kinh doanh và tăng doanh số trực tuyến.

Đại diện Bộ Công Thương đề nghị, Bộ quy tắc mới cần có hướng dẫn cụ thể về những hành vi nên và không nên trong quảng bá, phản hồi và giao tiếp số, đồng thời tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về văn hóa Việt Nam trong kinh doanh trực tuyến.

“Một môi trường văn hóa lành mạnh sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội và nâng cao vị thế đất nước”, ông Thành nhấn mạnh và khuyến nghị doanh nghiệp công nghệ phát triển công cụ lọc nội dung độc hại thông qua chính sách ưu đãi, giúp xây dựng không gian mạng an toàn và văn minh.

Ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng giám đốc TikTok Việt Nam cho rằng, Bộ quy tắc cần gắn với thực tiễn quản lý nền tảng số. Theo ông Lâm Thanh, cần phân biệt giữa quy định pháp luật mang tính bắt buộc và quy tắc ứng xử mang tính khuyến khích đạo đức. “Chỉ khuyến khích thôi thì chưa đủ để tạo ra thay đổi thực chất trong hành vi người dùng,” ông Lâm Thanh nhận định.

Ông Lâm Thanh cho biết, TikTok hiện áp dụng Bộ tiêu chuẩn cộng đồng với cơ chế thưởng, phạt rõ ràng. Các tài khoản duy trì nội dung tích cực, đạt chuẩn xanh sẽ được mời tham gia chương trình hợp tác và hưởng quyền lợi thương mại. Ông Lâm Thanh đề xuất Bộ quy tắc nên gắn với Đề án phát triển công nghiệp văn hóa quốc gia, qua đó lan tỏa giá trị truyền thống và xây dựng hệ sinh thái sáng tạo lành mạnh.

Việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng được kỳ vọng trở thành công cụ định hướng hành vi, tạo lập thói quen tích cực, bảo đảm sự phát triển lành mạnh của không gian mạng, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và xây dựng con người Việt Nam thời kỳ số.