Tạo cơ chế ưu tiên để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển

Kỳ vọng mở rộng cơ chế AEO

Ở góc độ DN, ông Nguyễn Việt Dũng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Okini Food Việt Nam cho rằng, cải cách của ngành Thuế và Hải quan trong những năm gần đây đã thể hiện rõ vai trò không chỉ là cơ quan quản lý mà còn là lực lượng kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và hiệu quả.

Theo ông Nguyễn Việt Dũng, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, việc hiện đại hóa thủ tục hành chính, hành lang pháp lý vững vàng không chỉ đơn giản là rút ngắn thời gian kê khai, mà còn giúp DN yên tâm đầu tư, tạo dựng niềm tin giữa Nhà nước và DN - yếu tố then chốt của một nền kinh tế phát triển bền vững.

Cơ quan hải quan lắng nghe, tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng DN.

Mặc dù vậy, ông Nguyễn Việt Dũng cho rằng, hiện Việt Nam có gần 2 triệu hộ kinh doanh cá thể, trong khi số DN đăng ký chính thức mới chỉ khoảng 940.000. Việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang DN vẫn là thách thức lớn, cần sự hỗ trợ đồng bộ từ cơ quan quản lý. Do đó, ngành Thuế và Hải quan cần có cơ chế khuyến khích, hướng dẫn cụ thể để giúp các hộ kinh doanh từng bước chuyển đổi mô hình, từ đó mở rộng quy mô, minh bạch hoạt động và đóng góp nhiều hơn cho ngân sách.

Một trong những giải pháp mà ông Dũng gợi ý là mở rộng cơ chế AEO. Theo ông Dũng, chương trình này hiện tập trung chủ yếu vào các DN lớn theo hướng chia thành nhiều cấp độ phù hợp với quy mô DN. “Với lộ trình và chương trình đào tạo rõ ràng, các DN nhỏ và vừa có thể tham gia thử nghiệm, học hỏi quy trình quản trị hiện đại, từng bước đáp ứng các tiêu chí để trở thành AEO thực thụ”, ông Dũng mong muốn.

Đại diện cho DHL - VNPT Express, bà Đỗ Thu Thủy kỳ vọng, cơ quan hải quan sớm nghiên cứu triển khai cơ chế AEO đối với lĩnh vực chuyển phát nhanh và đại lý làm thủ tục hải quan.

Ghi nhận, nghiên cứu và đề xuất khi phù hợp

Chia sẻ quan điểm của cơ quan hải quan đối với kỳ vọng của DN, ông Trần Đức Hùng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan cho biết: “Hiện tại có 73 DN được cơ quan hải quan công nhận là AEO. Tuy nhiên, nếu trao quyền ưu tiên cho DN nhỏ và vừa hoặc đại lý làm thủ tục hải quan thì cũng phải gắn với trách nhiệm. Khi gắn với trách nhiệm thì các DN nhỏ và vừa hoặc đại lý làm thủ tục hải quan có nhận không. Chúng ta phải sòng phẳng giữa quyền và nghĩa vụ và phân cấp phân quyền trong việc tạo cơ chế đối với AEO, trong đó, muốn thuận lợi thì buộc cơ quan quản lý phải áp dụng quản lý rủi ro”.

Ông Trần Đức Hùng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan chia sẻ về điều kiện, tiêu chí để trở thành AEO. Ảnh: TB

Theo ông Trần Đức Hùng, trước đây, quy định về điều kiện áp dụng chế độ AEO đối với đại lý làm thủ tục hải quan đã có tại Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Thông tư số 72/2015/TT-BTC. Trong đó, có quy định riêng về điều kiện để được công nhận AEO, DN phải đạt kim ngạch XNK tại khoản 4 Điều 10 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và khoản 4 Điều 13 Thông tư số 72/2015/TT-BTC; điều kiện tuân thủ pháp luật tại khoản 3 Điều 12 Thông tư số 72/2015/TT-BTC.

Ngoài ra, theo quy định và thông lệ quốc tế để được công nhận AEO thì DN cần chứng minh khả năng kiểm soát được hàng hóa, đảm bảo an ninh an toàn chuỗi cung ứng... Tuy nhiên qua quá trình triển khai từ 2015 đến nay, chưa có đại lý làm thủ tục hải quan nào tham gia Chương trình AEO.

Nguyên nhân chưa có đại lý làm thủ tục hải quan nào tham gia AEO là do không đáp ứng điều kiện về số lượng tờ khai (số tờ khai hải quan đã làm thủ tục hải quan đứng tên đại lý phải đạt từ 20.000 tờ khai/năm). Đây là lý do xuất phát từ thực tiễn hoạt động của đại lý làm thủ tục hải quan hiện nay tại Việt Nam.

Ông Trần Đức Hùng nhấn mạnh, tại các văn bản sửa đổi trước đây, cơ quan Hải quan đã đề xuất nội dung sửa đổi quy định về công nhận AEO đối với đại lý làm thủ tục hải quan. Tuy nhiên, qua các vòng thẩm định, nội dung này chưa được thông qua.

Hoạt động sản xuất tại Công ty CP may Sông Hồng - một DN được cơ quan Hải quan công nhận là AEO. Ảnh: H. Nụ

Để hướng đến được công nhận AEO, đại lý hải quan và DN chuyển phát nhanh cần đẩy mạnh vai trò, trách nhiệm tương xứng với chủ hàng, tăng cường khả năng kiểm soát hàng hóa XNK được thực hiện dịch vụ để có thể đảm bảo tương xứng quyền lợi và trách nhiệm khi được cơ quan quản lý công nhận AEO.

Cơ quan Hải quan rất mong muốn được lắng nghe các ý kiến đề xuất cụ thể của chính các đại lý và DN chuyển phát nhanh về điều kiên áp dụng, chế độ AEO từ thực tiễn hoạt động của DN. Từ đó, đảm bảo sự tin cậy, uy tín, trách nhiệm, nghĩa vụ pháp lý khi được cơ quan Hải quan trao quyền và lợi ích của Chương trình AEO.

Cơ quan hải quan cũng ghi nhận, tiếp thu, nghiên cứu và đề xuất khi phù hợp, đảm bảo yêu cầu quản lý theo hướng có quy định riêng về AEO và điều kiện áp dụng AEO đối với loại hình DN hoạt động đại lý và chuyển phát nhanh phù hợp với hoạt động của nhóm này.

Khuyến khích DN tự nguyện tuân thủ Với mục tiêu tạo thuận lợi thương mại, giảm chi phí cho DN, giảm tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hóa XNK, khắc phục khó khăn, vướng mắc trong thực hiện thủ tục hải quan, thiết lập quan hệ đối tác tin cậy giữa cơ quan hải quan và DN, Cục Hải quan đã ban hành Chương trình khuyến khích DN tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan (sau đây gọi tắt là Chương trình), thời gian qua Chương trình đã được cộng đồng DN hưởng ứng tham gia. Theo đó, Cục Hải quan đề ra mục tiêu, trên 80% DN tham gia Chương trình được tăng mức tuân thủ hoặc giữ nguyên mức độ tuân thủ mức 2, mức 3; trên 80% DN tham gia hài lòng về các biện pháp hỗ trợ của cơ quan hải quan. Cơ quan hải quan triển khai thực hiện ký biên bản ghi nhớ với DN tuân thủ. Sau 5 năm thực hiện Chương trình, thông qua các hoạt động hỗ trợ và việc tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan của DN, phấn đấu tăng tỷ lệ DN tuân thủ mức 2, mức 3 đạt trên 20% tổng số DN hoạt động XNK. Để làm được điều đó, cơ quan hải quan sẽ triển khai Chương trình đồng bộ, thống nhất trong toàn ngành Hải quan từ cấp Cục đến cấp Chi cục Hải quan để cùng hỗ trợ DN thành viên tham gia Chương trình, cơ quan hải quan sẽ có các hoạt động hỗ trợ, tạo thuận lợi đối với DN thành viên. Cơ quan hải quan sẽ xây dựng kế hoạch hành động gửi các DN tham gia và thông báo định kỳ về tình hình hoạt động XNK, tình hình vi phạm pháp luật hải quan, đưa các khuyến nghị tác động đến mức độ tuân thủ của DN; nhằm nâng cao hiệu quả tuân thủ của DN. Thông qua việc tham gia Chương trình, DN sẽ được tiếp cận nhanh hơn, sớm hơn các văn bản chính sách mới trong hoạt động XNK, ngoài ra DN được cung cấp thông tin từ về những vụ việc vi phạm điển hình và đặc biệt là được hỗ trợ giải đáp vướng mắc trong quá trình XNK. Từ những nội dung trên giúp DN được tiếp cận đầy đủ thông tin quá đó giảm thiểu được các rủi ro trong quá trình hoạt động của mình, qua đó giúp DN giảm được thời gian thông quan hàng hóa, tiết kiệm chi phí.