Nhức nhối lừa đảo trực tuyến

Năm 2024, Bộ Công an đã phát hiện hơn 6.000 vụ việc liên quan đến lừa đảo trực tuyến, với tổng thiệt hại hơn 12.000 tỷ đồng. Đồ họa: TT

Phát biểu bên lề Lễ ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết: Thế giới đang bước vào kỷ nguyên số, nơi khoa học - công nghệ tạo ra động lực phát triển kinh tế xã hội, nhưng đồng thời cũng kéo theo sự gia tăng mạnh mẽ của tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là tội phạm lừa đảo trực tuyến.

Tại Việt Nam, chỉ riêng năm 2024, Bộ Công an đã phát hiện hơn 6.000 vụ việc liên quan đến lừa đảo trực tuyến, với tổng thiệt hại hơn 12.000 tỷ đồng.

Đáng chú ý, các đối tượng liên tục thay đổi thủ đoạn, sử dụng công nghệ mới, hoạt động tinh vi, chuyên nghiệp và có tổ chức như các tập đoàn, “làng nghề” lừa đảo. Nhiều nhóm tội phạm điều hành từ nước ngoài hoặc khu vực biên giới, khiến việc điều tra, truy bắt gặp nhiều khó khăn.

Theo Bộ Công an, hiện có 4 nhóm thủ đoạn lừa đảo chính đang hoành hành trên môi trường mạng, đặc biệt là trong hoạt động TMĐT, cụ thể:

Giả danh cơ quan chức năng: Gọi điện, nhắn tin, gửi email mạo danh công an, viện kiểm sát, thuế, ngân hàng hoặc các nền tảng TMĐT yêu cầu xác minh tài khoản, nộp phí, nâng cấp hệ thống bảo mật… để chiếm đoạt tài sản.

Lừa đảo tình cảm, mua hàng hưởng hoa hồng: Lợi dụng mạng xã hội để kết bạn, tán tỉnh, tạo lòng tin rồi dụ nạn nhân mua hàng online để nhận hoa hồng cao, thực chất là đầu tư ảo. Khi nạn nhân nạp tiền, đối tượng lập tức chiếm đoạt và biến mất.

Lừa đảo đầu tư và sàn TMĐT giả: Tạo sàn tiền ảo, cổ phiếu, vàng hay TMĐT ảo, dụ người dân đầu tư online, làm nhiệm vụ nhận thưởng. Khi người chơi nạp tiền, tội phạm đánh sập sàn hoặc làm cháy tài khoản để chiếm đoạt.

Phát tán mã độc, chiếm quyền thiết bị: Gửi link khuyến mãi, nhận quà, phiếu giảm giá, nhưng chứa mã độc. Khi người dùng bấm vào, tội phạm chiếm quyền điều khiển điện thoại, truy cập tài khoản ngân hàng và ví điện tử để rút tiền.

Trước thực trạng phức tạp này, Bộ Công an đã triển khai nhiều biện pháp nhằm phòng ngừa, đấu tranh, xử lý tội phạm mạng, như: tham mưu sửa đổi, hoàn thiện pháp luật về an ninh mạng, viễn thông và dịch vụ tài chính số để thu hẹp khoảng trống pháp lý bị tội phạm lợi dụng; Phát hành Bộ Cẩm nang nhận diện tội phạm mạng; Thành lập “Liên minh niềm tin số” với sự tham gia của các nền tảng trực tuyến, doanh nghiệp công nghệ...;

Đặc biệt, phối hợp với Google và TikTok triển khai các chiến dịch tuyên truyền phòng chống lừa đảo trực tuyến, nhằm nâng cao ý thức bảo vệ thông tin cá nhân và tài chính cho người dân.

Bộ Công an cũng đang ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong phân tích, điều tra tội phạm mạng; đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế với Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Philippines… để truy quét các đường dây lừa đảo xuyên quốc gia.

Cơ quan chức năng khuyến cáo, người dân không truy cập đường link lạ, không cung cấp mã OTP, thông tin cá nhân cho người không rõ danh tính. Chỉ mua sắm qua nền tảng chính thức của các sàn TMĐT. Cảnh giác với các tin nhắn, cuộc gọi mạo danh, khuyến mãi quá tốt để là thật.