Go Global - Động lực bứt phá xuất khẩu Việt Nam

Việt Nam thuộc nhóm 20 quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới

Xuất khẩu duy trì đà tăng mạnh, củng cố vị thế dẫn đầu

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa 10 tháng năm 2025 đạt 762,44 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ 2024; riêng xuất khẩu đạt 391 tỷ USD, tăng 16,2%. Bộ Công thương dự báo cả năm 2025, tổng kim ngạch có thể chạm mốc mới khoảng 900 tỷ USD. Đây là nền tảng quan trọng để củng cố niềm tin vào triển vọng xuất khẩu Việt Nam hướng tới nhóm quốc gia dẫn đầu toàn cầu.

Ở từng ngành hàng, sự tăng trưởng càng thể hiện rõ nét. Ngành dệt may - một trong những ngành trụ cột, nếu năm 2001 mới đạt 1,96 tỷ USD thì đến năm 2025 đã tăng vọt lên 46-46,5 tỷ USD, khẳng định bước tiến dài trong công nghệ, quản trị chuỗi và tổ chức sản xuất.

Tuy vậy, các chuyên gia cũng chỉ ra “điểm nghẽn” nội tại: doanh nghiệp tư nhân trong nước hiện mới chiếm khoảng 40% kim ngạch xuất khẩu; khâu yếu nhất vẫn là dệt nhuộm - mắt xích quyết định khả năng chủ động nguồn nguyên liệu và tiêu chuẩn môi trường, xuất xứ.

Với nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu có thể vượt 70 tỷ USD trong năm 2025. Việt Nam tiếp tục duy trì xuất khẩu gạo khoảng 8 triệu tấn, vượt Thái Lan, giữ vị trí thứ hai thế giới. Việt Nam đã xuất khẩu nông sản tới hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ - một minh chứng rõ rệt cho vị thế của nông nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng lương thực, thực phẩm toàn cầu.

Thủy sản duy trì giá trị xuất khẩu xấp xỉ 10 tỷ USD, tiếp tục nằm trong nhóm 3 quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Na Uy. Cà phê Việt Nam giữ vững vị trí thứ hai toàn cầu, chỉ sau Brazil - sản lượng hằng năm khoảng 1,6-1,8 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu hơn 4,5 tỷ USD. Rau quả Việt Nam đã vươn lên nhóm 15 quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới, nhờ năng lực chế biến sâu và sự bứt phá của nhiều doanh nghiệp.

Ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang có bước tiến nhưng mới tham gia ở phân khúc trung gian. Mục tiêu quan trọng thời gian tới là tham gia khâu sản phẩm cuối cùng - nơi giá trị gia tăng cao. Việt Nam đang đầu tư mạnh vào sản xuất nguyên vật liệu và linh kiện điện tử cơ bản để tạo nền tảng vươn ra thị trường quốc tế.

Chuẩn bị nền tảng mạnh hơn để “đi xa và đi dài”

Theo PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế - Đại học Kinh tế Quốc dân, yêu cầu tự lực - tự cường đang đặt ra rất cao, đặc biệt khi các thị trường lớn siết chặt quy tắc xuất xứ. “Làm chủ được nguyên phụ liệu thì gần như làm chủ chuỗi giá trị” - ông nhấn mạnh.

Mục tiêu đặt ra là các ngành xuất khẩu chủ lực phải chủ động ít nhất 80-90% nguyên phụ liệu. Khi ấy, Việt Nam không chỉ tham gia sâu chuỗi giá trị toàn cầu mà còn có thể trở thành trung tâm nguyên phụ liệu của ASEAN, thậm chí xuất khẩu ngược ra thế giới.

Cũng theo PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, xuất khẩu của Việt Nam năm 2025 có thể vượt 450 tỷ USD, mức kỷ lục lịch sử. “Nếu chúng ta làm bài bản từ nguyên liệu - gia công - thương hiệu thì có thể thu về nhiều ngoại tệ hơn nữa” - ông nói.

Để hiện thực hóa kỳ vọng, Chính phủ đang giao Bộ Công thương xây dựng “Chương trình vươn ra toàn cầu - Go Global” trình phê duyệt ngay trong 2025. Chương trình sẽ thiết kế lộ trình triển khai theo thị trường chiến lược; ngành ưu tiên; hoàn thiện thể chế, chính sách và môi trường đầu tư - kinh doanh - nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tăng tốc ra quốc tế.

Trong bối cảnh giá trị gia tăng là thước đo tối hậu của một nền xuất khẩu hiện đại, “Go Global” không chỉ là khẩu hiệu mà là nền tảng tư duy mới: từ gia công sang làm chủ thiết kế, sản phẩm, thương hiệu - để hàng Việt Nam không chỉ bán được nhiều hơn, mà bán ở phân khúc cao hơn và giữ giá trị lại ngay trong nền kinh tế.