Nhiều kỳ vọng và thách thức trong việc phát triển hạ tầng số

Trong Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành, đã xác định rõ, việc xây dựng hạ tầng số đồng bộ, hiện đại là nhiệm vụ trọng tâm để đưa Việt Nam trở thành điểm sáng trong khu vực về ứng dụng và đổi mới sáng tạo AI.

Hạ tầng số đóng vai trò quan trọng, góp phần tạo động lực tăng trưởng mới, cũng như tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia trong giai đoạn tới.

Theo đó, Chính phủ đặt mục tiêu hình thành 3 trung tâm quốc gia về dữ liệu lớn và tính toán hiệu năng cao, xây dựng mạng lưới kết nối giữa các trung tâm dữ liệu trong nước, đồng thời phát triển tối thiểu 50 bộ dữ liệu mở phục vụ các ngành, lĩnh vực trọng điểm. Hạ tầng số không chỉ phục vụ nghiên cứu, mà còn là công cụ để triển khai các dịch vụ AI trên diện rộng, từ hành chính công, y tế, giáo dục đến giao thông, đô thị thông minh.

Đặc biệt, chú trong khuyến khích doanh nghiệp tư nhân đi đầu trong ứng dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số nội tại, phát triển hạ tầng số hiện đại, thông minh, xanh và bền vững, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, phù hợp với xu thế phát triển và yêu cầu hội nhập quốc tế.

Đồng thời, phấn đấu đến năm 2030 cơ bản hoàn thành các mục tiêu cụ thể như: Doanh nghiệp khu vực tư nhân tham gia đầu tư sở hữu thêm tối thiểu 4 tuyến cáp quang biển quốc tế. Tốc độ tăng trưởng bình quân doanh thu của doanh nghiệp khu vực tư nhân cung cấp dịch vụ viễn thông di động mặt đất không sử dụng băng tần số vô tuyến điện đạt khoảng 12-15%/năm góp phần đa dạng hóa thị trường dịch vụ viễn thông di động và cung cấp các dịch vụ mới.

Tốc độ tăng trưởng bình quân doanh thu của doanh nghiệp khu vực tư nhân cung cấp dịch vụ viễn thông băng rộng cố định đạt khoảng 10-12%/năm. Doanh nghiệp khu vực tư nhân đầu tư xây dựng các trung tâm dữ liệu mới hiện đại, quy mô lớn, đạt tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn xanh với tổng công suất thiết kế chiếm ít nhất 50% tổng công suất trung tâm dữ liệu cung cấp dịch vụ cho công cộng trên toàn quốc. Thu hút ít nhất 2 doanh nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới đầu tư xây dựng và vận hành trung tâm dữ liệu lớn, trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam.

Doanh nghiệp khu vực tư nhân tham gia sâu rộng vào đầu tư, phát triển hạ tầng vật lý - số phục vụ các lĩnh vực đô thị thông minh, giao thông thông minh, cảng biển thông minh, nhà máy thông minh, nông nghiệp thông minh… với các mô hình thí điểm và triển khai thực tế tại địa phương. Có ít nhất 2 doanh nghiệp khu vực tư nhân xuất sắc, ngang tầm các nước tiên tiến trong lĩnh vực xây dựng và vận hành hạ tầng số, đủ sức tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và dẫn dắt hệ sinh thái số trong nước.

Từ những mục tiêu trên cho thấy, Chính phủ đặt kỳ vọng cao vào việc AI giúp mang lại thành công cho Việt Nam về phát triển kinh tế, nhất là thúc đẩy tăng năng suất lao động và hình thành các ngành công nghiệp mới. Đặc biệt, AI sẽ giúp Chính phủ vận hành hiệu quả hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, giảm chi phí và tăng tính minh bạch.

Riêng với cộng đồng doanh nghiệp có thể ứng dụng AI để tự động hóa quy trình, giám sát chất lượng, dự báo nhu cầu nguyên liệu, từ đó giảm chi phí và nâng cao hiệu suất. Trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ, AI kết hợp với dữ liệu lớn giúp cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, tối ưu chiến lược marketing và chăm sóc sau bán hàng. Hay như với các ngành logistics, nông nghiệp, bán lẻ… thì AI hỗ trợ tối ưu vận hành, quản lý thông minh, dự báo rủi ro, giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, Việt Nam hiện vẫn đang đối mặt nhiều thách thức trong phát triển hạ tầng số như: Chi phí đầu tư lớn; nhân lực chất lượng cao còn thiếu; hạ tầng mạng chưa đồng bộ; việc bảo đảm an toàn, an ninh mạng còn nhiều vấn đề đặt ra; nhận thức của nhiều doanh nghiệp về hạ tầng số và áp dụng AI trong quản lý còn hạn chế…

Do đó, việc đầu tư đồng bộ hạ tầng số không chỉ góp phần hỗ trợ, mà còn trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng suất và chất lượng cuộc sống. Vì thế, để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ này, đòi hỏi các cấp, các ngành cần chú trọng thu hút sự tham gia rộng rãi và mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp, bao gồm cả doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân trong việc đầu tư xây dựng hạ tầng số như các trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây…

Bên cạnh đó, các cấp, các ngành cần tích cực, chủ động cùng với doanh nghiệp tháo gỡ những rào cản về thể chế, chính sách, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh trong phát triển hạ tầng số; tăng cường bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng và an ninh dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế số, xã hội số và Chính phủ số; sớm có văn bản hướng dẫn việc liên kết, liên thông và sử dụng cơ sở dữ liệu dùng chung, cũng như cơ sở hạ tầng kỹ thuật.

Ngoài ra, cần thúc đẩy mạnh mẽ việc cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính, dịch vụ công trực tuyến liên quan thủ tục đầu tư, kinh doanh theo hướng minh bạch, lành mạnh và bình đẳng. Đồng thời, tập trung rà soát, sửa đổi, hoàn thiện hành lang pháp lý về cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển hạ tầng số; có chính sách, giải pháp đảm bảo an toàn số, an toàn thông tin trong môi trường hội nhập và toàn cầu hóa.