Thực hiện ESG - Cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh cho doanh nghiệp

Nhiều doanh nghiệp đã chú trọng đầu tư máy móc hiện đại cho sản xuất

Sẽ là yêu cầu bắt buộc

Ngày 30/5/2025, để hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn xanh, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.HCM (ITPC) phối hợp với Công ty Crif D&B Việt Nam và Công ty TÜV Rheinland Việt Nam tổ chức buổi tập huấn “Hiểu và thực hành tiêu chuẩn đánh giá ESG - Cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh cho doanh nghiệp”.

Chia sẻ với doanh nghiệp, bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC, nhấn mạnh rằng trong bối cảnh các chính sách thương mại và thuế đối ứng từ các thị trường lớn, đặc biệt là Hoa Kỳ, đang tác động mạnh mẽ đến xuất khẩu, đầu tư và sản xuất, các doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược chuyển đổi mạnh mẽ để thích ứng. Một trong những hướng đi quan trọng là thực hiện chuyển đổi xanh, tích hợp các yếu tố ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) vào chiến lược phát triển.

Theo phân tích của bà Quyên, tại Việt Nam, ESG ngày càng trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, doanh nghiệp niêm yết, cũng như các doanh nghiệp vừa và nhỏ muốn tiếp cận nguồn vốn xanh, vốn đầu tư quốc tế và các thị trường tiêu dùng mới.

Theo báo cáo “Cam kết ESG và thực hành Báo cáo Phát triển bền vững” do PwC Việt Nam thực hiện vừa qua, chỉ khoảng 29% doanh nghiệp tại Việt Nam có kiến thức và triển khai ESG, trong khi hơn 70% doanh nghiệp chưa có chiến lược hoặc kế hoạch thực hiện ESG cụ thể, rõ ràng.

Theo bà Nguyễn Thị Thúy, chuyên gia từ Công ty TÜV Rheinland Việt Nam, các nhà mua hàng quốc tế hiện đang đặt ra những yêu cầu khắt khe về sự tuân thủ trong chuỗi cung ứng.

Theo đó, về môi trường, doanh nghiệp phải chứng minh được hiệu quả sử dụng tài nguyên như năng lượng, nước và nguyên vật liệu thô. Đồng thời, giảm phát thải carbon và áp dụng nguồn cung ứng bền vững.

Về xã hội, đảm bảo quyền của người lao động, bao gồm lương thưởng công bằng, giờ làm hợp lý, điều kiện làm việc an toàn, được đánh giá thông qua các tiêu chuẩn, như: BSCI, SLCP, SA8000 và WRAP.

Về quản trị, yêu cầu minh bạch trong chuỗi cung ứng, quản lý rủi ro hiệu quả, tuân thủ pháp lý và đạo đức. Các thương hiệu lớn như Nike, Adidas, Allbirds, Puma đã công bố cam kết giảm phát thải, sử dụng vật liệu tái tạo và minh bạch ESG.

Bà Thúy nhận định, ngành dệt may Việt Nam hiện đối mặt nhiều thách thức từ lạm phát toàn cầu, sức mua giảm, chỉ số PMI sản xuất dưới 50 điểm, cho thấy lượng đơn hàng còn thấp. Ngoài ra, áp lực chi phí đầu tư cho sản xuất bền vững và chuyển đổi xanh cũng rất lớn.

Chính vì thế, doanh nghiệp cần tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao hiệu quả năng lượng, tự động hóa, chủ động chuyển đổi xanh linh hoạt, đa dạng hóa thị trường, phát triển sản phẩm kỹ thuật cao, đồng thời hợp tác với các tổ chức quốc tế, đẩy mạnh R&D để tiếp cận công nghệ mới và nguồn lực hỗ trợ.

Nhiều lưu ý cho doanh nghiệp

Ông Huỳnh Thanh Trung, chuyên gia của Công ty Cổ phần Leanwares, chia sẻ một số nhận định về lộ trình phát triển bền vững theo mô hình ESG. Ông Trung cho biết, Liên minh châu Âu là khu vực đi đầu với Chỉ thị về báo cáo bền vững doanh nghiệp, yêu cầu các doanh nghiệp lớn và chuỗi cung ứng phải báo cáo ESG từ năm 2024.

Ngoài ra, quy định chống phá rừng của EU, có hiệu lực từ cuối năm 2024, bắt buộc doanh nghiệp phải truy xuất nguồn gốc nông sản, cung cấp tọa độ GPS và chứng minh vùng trồng không gây mất rừng.

Ông Trung nhận định, việc triển khai ESG mang lại giá trị thiết thực, với 88% nghiên cứu học thuật trên thế giới khẳng định thực hành tốt ESG giúp cải thiện hiệu quả hoạt động. Doanh nghiệp có thể giảm chi phí vận hành, tiếp cận nguồn tài chính xanh, nâng cao uy tín thương hiệu và thu hút nhân tài.

Để hiện thực hóa những lợi ích này, ông Trung đề xuất một lộ trình triển khai ESG bài bản gồm các bước chính. Đầu tiên, doanh nghiệp cần khảo sát và đánh giá thực trạng ESG hiện hữu của công ty, từ đó phân tích các rủi ro và cơ hội. Bước tiếp theo có vai trò trọng yếu là kiểm kê khí nhà kính trên cả 3 phạm vi (trực tiếp, gián tiếp và trong chuỗi giá trị) theo quy định tại Nghị định 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ và các tiêu chuẩn quốc tế.

Sau khi lập báo cáo thực hành dựa trên kết quả kiểm kê và đánh giá, doanh nghiệp sẽ xây dựng các sáng kiến ESG toàn diện, từ thay đổi công nghệ, cải tiến kỹ thuật đến điều chỉnh chính sách quản lý. Quá trình triển khai và giám sát các sáng kiến này cần được thực hiện một cách nhất quán.

Cuối cùng, doanh nghiệp tiến hành lập báo cáo phát triển bền vững theo các tiêu chuẩn quốc tế như GRI (Sáng kiến Báo cáo Toàn cầu) để đảm bảo tính minh bạch và được công nhận trên toàn cầu.

Việc chủ động chuyển đổi sang các sản phẩm xanh thông qua kiểm kê và giảm phát thải khí nhà kính sẽ giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, chủ động trong đàm phán giá và giảm thiểu các rủi ro về thuế carbon.

Ngược lại, những sản phẩm không tuân thủ sẽ đối mặt với nguy cơ bị đánh thuế cao và thu hẹp thị trường. Thực hành ESG chính là con đường để doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững và khẳng định năng lực cạnh tranh trên trường quốc tế.

Bà Trương Bội Ân, chuyên gia Công ty Crif D&B Việt Nam, phân tích chi tiết về các công cụ và tiêu chuẩn đánh giá tại châu Âu mà doanh nghiệp cần nắm vững để đáp ứng yêu cầu mới của thị trường, điển hình là Chỉ thị về báo cáo bền vững doanh nghiệp (CSRD).

CSRD yêu cầu các công ty phải báo cáo thông tin về tác động của công ty lên các vấn đề bền vững và ngược lại, mức độ các vấn đề bền vững ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.

Lộ trình áp dụng của CSRD được thực hiện theo từng giai đoạn, bắt đầu từ năm tài chính 2024 cho các báo cáo phát hành năm 2025, tiếp tục mở rộng phạm vi ra các doanh nghiệp niêm yết lớn, vừa và nhỏ, và cả các công ty ngoài châu Âu có hoạt động kinh doanh đáng kể tại EU trong những năm tiếp theo.