Thép cốt bê tông Việt Nam dính án điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp tại Mỹ

Thép cốt bê tông Việt Nam hiện chiếm 8,2% thị phần nhập khẩu vào Mỹ trong giai đoạn 4/2024 – 3/2025.

Thông tin từ Cục Phòng vệ thương mại (PVTM) Bộ Công Thương, sản phẩm đang bị "soi xét" chủ yếu là thép cốt bê tông, được xác định theo các mã HS chính như 7213.10.0000, 7214.20.0000 và 7228.30.8010, cùng với một số mã HS khác có thể liên quan.

Theo số liệu mà Nguyên đơn trích dẫn từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC), trong khoảng thời gian từ tháng 4/2024 đến tháng 3/2025, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 78.663 tấn sản phẩm này sang thị trường Hoa Kỳ, chiếm 8,2% tổng thị phần nhập khẩu của Hoa Kỳ.

Đối với cáo buộc về bán phá giá, Nguyên đơn đề xuất một biên độ CBPG khá cao lên tới 115,44% đối với hàng hóa từ Việt Nam.

Một điểm quan trọng là do Hoa Kỳ vẫn xem Việt Nam là quốc gia có nền kinh tế phi thị trường, DOC khả năng cao sẽ dùng giá trị thay thế từ một quốc gia thứ ba để tính toán biên độ phá giá. Trong vụ việc này, Ai Cập được Nguyên đơn đề xuất làm quốc gia thay thế, dựa trên lập luận về sự tương đồng về mức độ phát triển kinh tế và việc Ai Cập cũng có các nhà sản xuất lớn đang bị điều tra.

Về cáo buộc chống trợ cấp, Nguyên đơn không đưa ra một biên độ trợ cấp cụ thể nào. Tuy nhiên, họ lại đưa ra một danh sách dài với 39 chương trình trợ cấp mà các doanh nghiệp thép cốt bê tông Việt Nam bị cáo buộc đã nhận được từ Chính phủ.

Những chương trình này được cho là đã gây thiệt hại đáng kể hoặc đe dọa gây thiệt hại cho ngành sản xuất nội địa của Hoa Kỳ. Các chương trình bị cáo buộc rất đa dạng, bao gồm 9 chương trình liên quan đến cho vay ưu đãi từ Ngân hàng Nhà nước hay các chương trình hỗ trợ lãi suất, 11 chương trình về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các khu vực hoặc dự án đặc biệt, 7 chương trình miễn và hoàn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu sản xuất hàng xuất khẩu hoặc máy móc thiết bị, 5 chương trình ưu đãi về đất đai như miễn giảm tiền thuê đất, 3 chương trình hỗ trợ tài chính trực tiếp từ Chính phủ như hỗ trợ xúc tiến xuất khẩu, và 4 chương trình cung cấp tiện ích như điện, nước với giá ưu đãi tại các khu công nghiệp.

Quy trình điều tra tại Hoa Kỳ có sự tham gia của hai cơ quan chính: DOC sẽ điều tra hành vi bán phá giá và trợ cấp, còn ITC sẽ đánh giá mức độ thiệt hại đối với ngành sản xuất của Mỹ. Sản phẩm chỉ thực sự bị áp thuế CBPG/CTC nếu cả DOC và ITC cùng đưa ra kết luận khẳng định.

Đặc biệt, trong các vụ việc chống trợ cấp, không chỉ doanh nghiệp mà cả Chính phủ của nước bị điều tra cũng là đối tượng bị "soi xét". Quy trình này sẽ diễn ra theo nhiều bước, bắt đầu từ việc Chính phủ Việt Nam tham vấn với DOC, sau đó DOC sẽ quyết định khởi xướng điều tra (dự kiến ngày 24 tháng 6 năm 2025, có thể gia hạn).

Tiếp theo là kết luận sơ bộ về thiệt hại của ITC trong vòng 45 ngày, rồi kết luận sơ bộ về bán phá giá/trợ cấp của DOC.

Các bước tiếp theo là kết luận cuối cùng của DOC và ITC, và Lệnh áp thuế nếu cả hai cơ quan đều có kết luận khẳng định. Cần lưu ý rằng, các mốc thời gian này đều có thể được gia hạn.

Trước tình hình này, Cục PVTM khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam sản xuất và xuất khẩu thép cốt bê tông cần theo dõi sát sao diễn biến vụ việc và đặc biệt là phải hợp tác đầy đủ với cơ quan điều tra của Hoa Kỳ.

Cục PVTM nhấn mạnh rằng, nếu doanh nghiệp có bất kỳ hành động nào bị coi là bất hợp tác hoặc hợp tác không đầy đủ, cơ quan điều tra Hoa Kỳ có thể sử dụng các chứng cứ sẵn có bất lợi (Adverse Facts Available - AFA), điều này có thể dẫn đến việc áp dụng mức thuế cáo buộc cao nhất lên doanh nghiệp.

Doanh nghiệp cũng nên chủ động đăng ký tài khoản trên cổng thông tin điện tử IA ACCESS của DOC để tiện cập nhật thông tin và nộp tài liệu, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Cục PVTM để nhận được sự hỗ trợ cần thiết.