“Lá chắn” bảo vệ người tiêu dùng trước “bẫy” lừa đảo số

Trong 9 tháng, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia tiếp nhận 144 đơn phản ánh liên quan đến hoạt động TMĐT. Đồ họa: TT

Sự phát triển của TMĐT kéo theo nhiều hình thức gian lận và lừa đảo ngày càng tinh vi. Người tiêu dùng thường gặp các tình huống như hàng hóa giao không đúng mô tả, sai số lượng, kém chất lượng hoặc bị từ chối đổi trả, bảo hành. Thậm chí, có trường hợp hàng bị hư hỏng trong quá trình vận chuyển, nhưng đơn vị vận chuyển và sàn TMĐT lại đổ lỗi cho nhau, khiến người mua chịu thiệt.

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương), trong 9 tháng năm 2025, cơ quan này đã tiếp nhận 144 đơn phản ánh liên quan đến hoạt động TMĐT qua các kênh website, email và bưu điện.

Theo đó, một loạt thủ đoạn lừa đảo mới tinh vi đã được cơ quan chức năng nhận diện, đơn cử như:

Giả mạo website và sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Tiki để chiếm đoạt tiền đặt cọc hoặc thông tin đăng nhập;

Giả mạo tài khoản mạng xã hội của người quen, người nổi tiếng hoặc cơ quan nhà nước để lừa chuyển tiền;

Tuyển cộng tác viên online, yêu cầu nạp tiền để nhận đơn hàng;

Khuyến mại ảo, hoàn tiền giả hoặc đầu tư đơn hàng ảo trá hình đa cấp.

Những hành vi này gây thiệt hại tài chính, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp chân chính và tạo áp lực lớn cho cơ quan quản lý trong việc bảo đảm an toàn thị trường số.

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, rủi ro trong giao dịch trực tuyến bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Một trong những nguyên nhân chính là hạn chế về nhận thức và kỹ năng số của người tiêu dùng, đặc biệt là trong việc bảo mật thông tin cá nhân, xác thực người bán và nhận diện hành vi gian lận.

Bên cạnh đó, hành lang pháp lý và cơ chế quản lý chưa theo kịp sự phát triển của công nghệ, trong khi thủ đoạn của kẻ gian ngày càng tinh vi.

Việc giao dịch qua mạng xã hội, ví điện tử, hoặc chuyển khoản nhanh cũng tiềm ẩn nguy cơ bị chiếm đoạt tiền, bởi giao dịch diễn ra nhanh hơn khả năng phát hiện gian lận.

Công tác tuyên truyền, cảnh báo đến người dân, đặc biệt là vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa còn hạn chế, khiến nhiều người dễ trở thành nạn nhân của lừa đảo trực tuyến.

Để bảo vệ người tiêu dùng, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia khuyến cáo người dân khi mua sắm trực tuyến cần chủ động kiểm tra và giao dịch an toàn, cụ thể: Tìm (so sánh sản phẩm, giá và uy tín cửa hàng); kiểm tra (xác thực thông tin người bán); đặt hàng (thanh toán an toàn); nhận hàng (kiểm tra ngay sau khi nhận); khiếu nại (báo cáo qua sàn TMĐT hoặc Tổng đài 1800.6838 khi phát hiện dấu hiệu gian lận).

Bên cạnh nỗ lực của cơ quan quản lý, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đề nghị các sàn TMĐT cập nhật chính sách bảo mật, cơ chế xác thực người bán, quy trình giải quyết khiếu nại rõ ràng, đồng thời bảo vệ thông tin khách hàng bằng công nghệ tiên tiến.

Về phía người tiêu dùng, cần chủ động nâng cao cảnh giác, chỉ giao dịch qua kênh chính thức, lưu giữ chứng từ đầy đủ và liên hệ ngay Tổng đài 1800.6838 khi phát hiện hành vi lừa đảo hoặc nghi ngờ gian lận.