65 tỷ USD: Mục tiêu lớn trên hành trình bền bỉ của nông nghiệp Việt Nam

Ngành nông nghiệp đặt mục tiêu xuất khẩu năm 2025 đạt ít nhất 65 tỷ USD, bất chấp những biến động kinh tế, chính trị toàn cầu.

Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản bứt phá với thặng dư kỷ lục

Bất chấp những khó khăn và thách thức từ các biến động toàn cầu, ngành nông nghiệp Việt Nam đã ghi nhận những tín hiệu xuất khẩu tích cực đáng kinh ngạc trong nửa đầu năm 2025. Tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp đạt 33,84 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm trước. Nhập khẩu đạt 24,01 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ. Điều đáng chú ý hơn cả là mức thặng dư thương mại xấp xỉ 9,83 tỷ USD, tăng 16,5% so với cùng kỳ năm trước, khẳng định vai trò trụ cột của nông nghiệp trong ổn định cán cân thương mại quốc gia.

Trong bức tranh chung, các nhóm hàng chủ lực đều duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ: nông sản đạt kim ngạch 18,46 tỷ USD, tăng 17,8%; thủy sản đạt 5,16 tỷ USD, tăng 16,9%; lâm sản đạt 8,82 tỷ USD, tăng 9,3%; và chăn nuôi đạt 264,4 triệu USD, tăng 10,1%. Có đến 9 trong số 11 nhóm mặt hàng chính đã giữ vững được đà tăng trưởng, bao gồm cà phê, cao su, hạt tiêu, hạt điều, chăn nuôi, thủy sản, gỗ và sản phẩm gỗ.

Đặc biệt, cà phê nổi lên như một "ngôi sao sáng" với kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm đạt 5,5 tỷ USD, tăng mạnh so với 2,7 tỷ USD cùng kỳ năm trước. Theo dự kiến, ngành cà phê có khả năng đạt vượt mục tiêu kế hoạch là 7,5 tỷ USD cho cả năm 2025, tăng 36,9% so với năm 2024.

Ngược lại, một số mặt hàng chủ lực khác lại ghi nhận xu hướng sụt giảm đáng lo ngại: xuất khẩu gạo chỉ đạt 2,6 tỷ USD (giảm 9,8%) và rau quả đạt 2,7 tỷ USD (giảm sâu 17,1%) so với cùng kỳ năm trước. Đây là những nhóm hàng đòi hỏi giải pháp cấp bách để khắc phục tình trạng suy giảm kim ngạch. Lĩnh vực thủy sản dù đạt 4,55 triệu tấn sản lượng trong nửa đầu năm, bằng một nửa kế hoạch cả năm, nhưng tốc độ tăng trưởng mới đạt 3,1% so với cùng kỳ, cho thấy cần dồn lực hơn nữa cho các khu vực sản xuất để đảm bảo đạt mục tiêu 9,6 - 9,7 triệu tấn trong năm nay.

Về thị trường, cơ cấu xuất khẩu đang có sự chuyển dịch rõ rệt. Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn nhất, chiếm 21,1% thị phần với kim ngạch 7,14 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Trung Quốc, dù vẫn là thị trường lớn thứ hai, nhưng thị phần đã giảm xuống còn 17,6%, tương ứng đạt 5,94 tỷ USD. Nhật Bản có chuyển biến tích cực, đạt 2,44 tỷ USD, chiếm 7,2% thị phần và tăng 25,5%. Đáng chú ý, xét theo vùng lãnh thổ, châu Á là thị trường xuất khẩu lớn nhất với thị phần 42%. Kim ngạch xuất khẩu sang các khu vực như châu Âu tăng 46,3% và châu Phi tăng mạnh 99,5% trong 6 tháng đầu năm 2025.

Chiến lược toàn diện hướng tới mục tiêu bền vững

Trong bối cảnh kinh tế, chính trị thế giới đầy biến động và khó lường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vẫn kiên định đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: đưa kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 65 tỷ USD cho cả năm 2025, thậm chí phấn đấu đạt 70 tỷ USD nếu duy trì được đà tăng trưởng hiện tại.

Để cán đích mục tiêu này trong bối cảnh nhiều biến động và dự báo kim ngạch xuất khẩu 6 tháng cuối năm có thể chỉ đạt 31,6 tỷ USD (giảm 4,8% so với cùng kỳ 2024 do duy trì chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ), Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xác định ba nhóm giải pháp trọng tâm đầy quyết liệt.

Thứ nhất, đó là duy trì ổn định chuỗi cung ứng và phát triển mạnh các ngành hàng có lợi thế và dư địa phát triển. Điều này bao gồm việc chủ động xây dựng các vùng nguyên liệu đạt chuẩn và hoàn thiện hệ thống mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đạt chuẩn xuất khẩu. Các doanh nghiệp cũng được khuyến nghị linh hoạt chuyển hướng thị trường và ưu tiên chế biến sâu nhằm tăng giá trị gia tăng, nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh chi phí logistics và thuế suất ngày càng gia tăng.

Thứ hai, Bộ nhấn mạnh việc tận dụng tối đa các cơ hội từ 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, cả song phương và đa phương. Đồng thời, cần khai thác các chính sách giãn thuế và điều chỉnh cân bằng cán cân thương mại với Hoa Kỳ.

Thứ ba, ngành nông nghiệp đang đẩy mạnh xuất khẩu ngay từ đầu quý 3, đặt mục tiêu đạt 14-15 tỷ USD trong quý 3 và 16 tỷ USD trở lên trong quý 4, tận dụng cơ hội nhu cầu tiêu thụ nông sản tăng dịp cuối năm dương lịch, lễ, Tết. Trong đó, các hoạt động xúc tiến thương mại được khuyến nghị gia tăng vào các thị trường tiềm năng như thị trường Halal với quy mô tiêu dùng khoảng 2 tỷ người, Trung Đông, ASEAN, Nam Mỹ đang được tích cực khai thác.

Đồng thời, chú trọng các thị trường lớn nhưng thị phần chưa tương xứng như châu Âu - nơi có nhu cầu nhập khẩu nông lâm thủy sản lên tới 300 tỷ USD mỗi năm nhưng Việt Nam mới chỉ đạt khoảng 5,3 tỷ USD. Vì thế, các mặt hàng có dư địa tăng trưởng mạnh như cà phê, hạt điều, tôm, cá, trái cây đặc sản sẽ tiếp tục được hỗ trợ tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất để đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc.

Cùng đó, việc nâng cao chất lượng, đảm bảo minh bạch và truy xuất nguồn gốc sản phẩm được coi là yếu tố cốt lõi để giảm rủi ro và thuận lợi hơn trong quá trình đàm phán thương mại. Đặc biệt với thị trường Trung Quốc, việc chủ động làm việc với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) để giải quyết các vướng mắc về mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói và cập nhật thông tin trên hệ thống CIFER (cổng thông tin quản lý và kiểm duyệt thực phẩm nhập khẩu của GACC) là hết sức quan trọng nhằm đảm bảo duy trì giao thương.

Ngoài ra, để phát triển bền vững, các sản phẩm như cà phê, cao su phải đảm bảo không gây mất rừng hay suy thoái rừng để đáp ứng các yêu cầu về chống phá rừng của thị trường EU.

Cuối cùng, việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chuyên ngành và địa phương, đặc biệt tại các tỉnh biên giới phía Bắc, để dự báo và theo dõi sát tình hình lưu thông hàng hóa, tránh ùn tắc là cần thiết để đảm bảo tiến độ xuất khẩu hàng hóa.

Với những nỗ lực đồng bộ và quyết liệt này, cùng với đà phục hồi khả quan ở nhiều nhóm hàng, ngành nông nghiệp Việt Nam hoàn toàn tin tưởng sẽ cán đích mục tiêu 65 tỷ USD trong năm 2025. Đây không chỉ là một con số về kim ngạch, mà còn là minh chứng cho sự linh hoạt, bền bỉ và tầm nhìn chiến lược của một ngành kinh tế trọng yếu, góp phần ổn định cán cân thương mại quốc gia và đảm bảo thu nhập bền vững cho hàng triệu người nông dân Việt Nam.