Quế Việt Nam trở thành “vàng nâu” triệu đô toàn cầu

Quế đang được định vị là sản phẩm giá trị cao, khẳng định chỗ đứng trên thị trường quốc tế.

Về khía cạnh kinh doanh, ngành quế Việt Nam đã chứng kiến một sự tăng trưởng vượt bậc trong thời gian gần đây. Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu quế của Việt Nam đạt 274,5 triệu USD với lượng xuất khẩu lên tới 99.874 tấn, đánh dấu mức tăng 11,7% về lượng và 5,2% về kim ngạch so với năm 2023. Đà tăng trưởng này tiếp tục được duy trì ấn tượng trong những tháng đầu năm 2025, khi lũy kế 5 tháng đã thu về hơn 123 triệu USD với 47.710 tấn, tăng 42,3% về lượng và 27,8% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.

Sự bùng nổ này được củng cố bởi việc Việt Nam hiện đang nắm giữ vị trí quốc gia sản xuất quế lớn thứ ba trên thế giới, chỉ sau Indonesia và Trung Quốc. Diện tích trồng quế cũng đã tăng trưởng đáng kể, từ 13.863 ha vào năm 2000 lên đến 186.000 ha vào năm 2023. Các tỉnh Yên Bái và Lào Cai đang là những thủ phủ quế lớn nhất, chiếm lần lượt 47,8% và 33,3% tổng diện tích.

Theo đánh giá, thị trường xuất khẩu quế của Việt Nam hiện nay khá đa dạng, từ Ấn Độ, Trung Quốc, Bangladesh đến Mỹ, EU và Trung Đông. Trong đó, Ấn Độ vẫn là thị trường xuất khẩu quế lớn nhất của Việt Nam, chiếm 35,9% tổng lượng xuất khẩu trong năm 2024 với 35.885 tấn, dù lượng xuất khẩu sang thị trường này đã giảm 5,7% so với năm trước. Trong khi đó, Hoa Kỳ là thị trường lớn thứ hai, chứng kiến mức tăng 9% về lượng xuất khẩu, và Bangladesh xếp thứ ba với mức tăng trưởng mạnh mẽ 42,5% trong năm 2024.

Đáng chú ý, nhu cầu sử dụng quế trong các ngành thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và dược liệu tại các nước phát triển đang gia tăng nhanh chóng, mở ra một cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam để nâng cao giá trị sản phẩm. Hơn nữa, những cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA và CPTPP đang góp phần giảm thuế quan, tạo điều kiện thuận lợi để quế Việt mở rộng thị phần tại các thị trường cao cấp.

Về phía doanh nghiệp, Prosi Thăng Long đã nổi lên là đơn vị dẫn đầu, chiếm 14,9% thị phần xuất khẩu trong năm 2024 với 14.891 tấn. Các tên tuổi khác như Gia vị Sơn Hà, Tuấn Minh, Senspices Việt Nam và Olam Việt Nam cũng đóng vai trò quan trọng trong bức tranh xuất khẩu quế của Việt Nam.

Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng và thực sự nâng tầm vị thế, ngành quế Việt Nam đang đối mặt với những thách thức chiến lược không nhỏ. Việc phụ thuộc quá lớn vào xuất khẩu thô là một rào cản lớn, khiến giá trị gia tăng còn hạn chế, đặc biệt khi so sánh với các nước xuất khẩu lớn như Indonesia, Sri Lanka và Ấn Độ, vốn đang đẩy mạnh chế biến sâu và đầu tư bài bản vào chuỗi cung ứng.

Bên cạnh đó, các thị trường nhập khẩu ngày càng đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn về truy xuất nguồn gốc, chứng nhận hữu cơ, tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh an toàn thực phẩm. Điều này buộc các doanh nghiệp phải đầu tư mạnh mẽ hơn vào vùng nguyên liệu, công nghệ chế biến và kiểm định chất lượng.

Trước những thách thức này, nhiều doanh nghiệp trong nước đã bắt đầu chuyển dịch theo hướng phát triển bền vững: tích cực liên kết với nông dân để xây dựng các vùng nguyên liệu hữu cơ, đồng thời áp dụng các quy trình sản xuất theo chuẩn quốc tế như HACCP, GMP, hoặc đạt chứng nhận hữu cơ USDA và EU Organic. Đây được xem là con đường tất yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh và gia tăng giá trị xuất khẩu trong trung và dài hạn.