Tài chính khí hậu - bài toán khó của Đông Nam Á

Đàm phán về tài chính khí hậu – một trong những trọng tâm tại COP28

Theo các nhà hoạch định chính sách trong khu vực, tình trạng thiếu nguồn tài trợ cho các khoản đầu tư để giảm thiểu và thích ứng với khí hậu là một trở ngại của khu vực này.

Theo ước tính của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), khu vực này cần 210 tỷ USD/năm đến năm 2030 để đầu tư vào cơ sở hạ tầng khí hậu. Còn theo ước tính của một ủy ban độc lập cho các hội nghị của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) năm nay, con số này chiếm tới 12% trong số 1.800 tỷ USD đầu tư vào cơ sở hạ tầng bền vững cần thiết hàng năm cho đến năm 2030 đối với các nền kinh tế mới nổi (trừ Trung Quốc).

Một phần đáng kể trong khoản đầu tư cần thiết này bắt nguồn từ chi phí chuyển đổi khỏi các ngành công nghiệp sử dụng nhiều carbon, đầu tư vào năng lượng tái tạo và cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng. Ngoài ra, bảo vệ rừng và áp dụng các biện pháp sử dụng đất bền vững là rất quan trọng để thu giữ carbon. Các biện pháp thích ứng cũng cần thiết, bao gồm tăng cường cơ sở hạ tầng giao thông và năng lượng để chống chọi với thời tiết khắc nghiệt, tìm kiếm các giống cây trồng chịu hạn và kích hoạt hệ thống cảnh báo sớm thiên tai.

Lượng đầu tư vào giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu cần thiết chiếm khoảng 4 hoặc 5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của tất cả các nền kinh tế mới nổi, bao gồm cả các nền kinh tế ở Đông Nam Á. Phân tích cho thấy rằng 2/3 trong số 1.800 tỷ USD đầu tư vào cơ sở hạ tầng bền vững (tương đương 1.200 tỷ USD), sẽ phải được huy động trong nước. 600 tỷ USD còn lại có thể huy động từ các nguồn quốc tế. Khoảng một nửa trong số này sẽ đến từ nợ tư nhân và dòng vốn cổ phần, nửa còn lại đến từ các nguồn công, chủ yếu là các ngân hàng phát triển đa phương.

Do đó, nhu cầu cấp thiết là phải khuyến khích nhiều nguồn tài chính cho khí hậu từ nhiều bên liên quan bằng cách sử dụng các cơ chế tài chính đổi mới. Cần phải giải quyết những hạn chế chính trị vốn ngăn cản việc mở ra những con đường mới thoát khỏi sự nắm giữ độc quyền hoặc độc quyền nhóm của các doanh nghiệp nhà nước. Làm như vậy sẽ giúp củng cố các khung chính sách và quy định quản lý tài chính khí hậu, bao gồm các tín hiệu về giá như khuyến khích tài chính cho trái phiếu xanh.

Thị trường và giao dịch carbon, được củng cố bởi các hạn chế về số lượng hoặc thuế đối với carbon, có thể cung cấp một nguồn tài chính khác cho Đông Nam Á. Bằng cách định giá carbon, các doanh nghiệp, bằng cách này hay cách khác, có động lực để giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Những cơ chế này tạo ra động lực kinh tế cho việc giảm phát thải bằng cách cho phép mua và bán tín chỉ carbon. Các nước Đông Nam Á có thể tham gia vào thị trường carbon quốc tế, tạo ra doanh thu từ việc giảm phát thải đạt được thông qua các dự án khí hậu của họ.

Với quy mô thiếu hụt tài chính, Đông Nam Á cũng nên khai thác các cơ chế tài chính cấp cơ sở. Các sáng kiến dựa vào cộng đồng, huy động vốn từ cộng đồng và trái phiếu tác động xã hội có thể trao quyền cho cộng đồng địa phương đóng góp cho các dự án khí hậu.