Siết hàng giả, minh bạch nguồn gốc: Bước ngoặt trong cuộc chơi thương mại điện tử

Công nghệ truy xuất đang trở thành tiêu chuẩn cần thiết, giúp sản phẩm nông nghiệp bước chân vào môi trường số.

Luật mới sẽ “khóa cửa” hàng xách tay, hàng lậu

Theo ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam, từ năm 2023, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã có hiệu lực nhưng phần lớn người dân vẫn chưa hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình. Điều này, khiến tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn tiếp diễn, không chỉ ở môi trường trực tuyến mà cả tại các điểm bán truyền thống.

Trước tình hình đó, các nền tảng TMĐT cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong minh bạch hóa thông tin sản phẩm, từ xuất xứ, quy trình sản xuất đến chứng nhận chất lượng. “Niềm tin người tiêu dùng sẽ là yếu tố định hình cuộc chơi TMĐT trong tương lai”, ông Thanh nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, nhờ công nghệ truy xuất nguồn gốc, người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra xem “bó rau được trồng ở đâu, thời gian nào, con heo được nuôi ra sao”, còn cơ quan nhà nước có thêm công cụ kiểm soát chất lượng sản phẩm.

Theo ông Tiến, các nền tảng, sàn TMĐT đã tái định hình cách nông sản tiếp cận người tiêu dùng. Người bán chủ động chia sẻ quá trình nuôi trồng, thu hoạch, bảo quản... không chỉ giúp tạo dựng niềm tin, mà còn nâng cao giá trị sản phẩm trong mắt người tiêu dùng.

“Sản phẩm nông nghiệp trước kia thường cạnh tranh bằng giá, nhưng bây giờ là cạnh tranh bằng câu chuyện, trải nghiệm”, ông Tiến chia sẻ.

Từ góc nhìn quản lý nhà nước, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (Cục TMĐT và Kinh tế số - Bộ Công Thương) cho biết, dự thảo Luật TMĐT sửa đổi sẽ được trình Quốc hội vào tháng 10/2025. Một trong những nội dung quan trọng nhất là siết chặt trách nhiệm của người bán và nền tảng TMĐT trong việc công khai, minh bạch thông tin sản phẩm.

Theo đó, các nhà bán hàng sẽ phải đáp ứng đầy đủ quy định về ghi nhãn sản phẩm. Nếu sản phẩm đã được chứng nhận hợp quy, họ phải công khai thông tin này. Theo ông Tuấn, đây là bước đi quan trọng để loại bỏ những sản phẩm xách tay, hàng công nghệ chưa được phép lưu hành, vốn lâu nay vẫn len lỏi trên nhiều sàn TMĐT.

Cũng theo ông Tuấn, không chỉ người bán hàng mà các sàn TMĐT để xảy ra tình trạng hàng giả cũng phải chịu trách nhiệm liên đới. Điều này đòi hỏi các nền tảng phải tăng cường kiểm duyệt chất lượng, kiểm tra thông tin người bán và hàng hóa trước khi cho phép “lên sàn”.

“Luật mới chắc chắn sẽ tác động trực tiếp tới hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, nhưng về lâu dài, chính người tiêu dùng sẽ là bên được hưởng lợi”, ông Tuấn khẳng định.

Doanh nghiệp thích nghi, người tiêu dùng hưởng lợi

Không chỉ ở góc độ luật pháp, mà trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã và đang chủ động thay đổi cách tiếp cận để đáp ứng yêu cầu minh bạch hóa.

Ông Nguyễn Minh Tiến nhận định, công nghệ truy xuất đang trở thành tiêu chuẩn cần thiết, giúp sản phẩm nông nghiệp bước chân vào môi trường số. Thay vì phụ thuộc vào khâu trung gian, người bán có thể kể câu chuyện sản phẩm trực tiếp tới khách hàng.

“Trách nhiệm của người bán hàng trên các nền tảng TMĐT theo đó tăng lên. Áp dụng công nghệ để đảm bảo minh bạch hóa quy trình, nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa sẽ là yếu tố then chốt”, ông Tiến cho hay.

TikTok Shop, nền tảng TMĐT đang tăng trưởng mạnh tại Việt Nam cho biết, sàn này đang tích cực hỗ trợ người bán tích hợp công nghệ truy xuất, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp, thực phẩm và hàng tiêu dùng thiết yếu.

Các cơ quan chức năng cũng sẽ được hỗ trợ thông qua công nghệ, để có thể theo dõi, giám sát chất lượng hàng hóa lưu hành trên thị trường một cách chủ động và nhanh chóng hơn.

Như vậy, việc áp dụng các quy chuẩn nghiêm ngặt về minh bạch thông tin, trách nhiệm sản phẩm và kiểm soát nền tảng được kỳ vọng sẽ đưa TMĐT Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển bền vững.

Cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp lẫn người bán đang cùng tạo dựng hệ sinh thái số mà ở đó người tiêu dùng nắm quyền lựa chọn dựa trên sự minh bạch, còn người bán xây dựng thương hiệu bằng giá trị thực.

Những quy định chặt chẽ và công nghệ tiên tiến sẽ không chỉ loại bỏ hàng giả, hàng nhái, mà còn mở ra cơ hội để TMĐT Việt vươn tầm, tạo dựng niềm tin và giá trị lâu dài cho thị trường trong nước lẫn quốc tế.