Người bán hàng trực tuyến trong nước phải định danh bằng VNeID

Thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trình bày Tờ trình dự án Luật TMĐT.

Các chủ nền tảng có trách nhiệm xác thực danh tính người livestream

Dự thảo Luật TMĐT gồm 7 chương, 48 điều, quy định cụ thể trách nhiệm của chủ nền tảng, người bán và người livestream. Đây là lần đầu tiên hoạt động TMĐT được điều chỉnh bằng một đạo luật riêng, trong bối cảnh lĩnh vực này phát triển nhanh, đa dạng và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Theo dự thảo, người bán hàng trong nước buộc phải định danh qua VNeID, trong khi người bán nước ngoài phải cung cấp giấy tờ chứng minh tính hợp pháp. Mọi giao dịch TMĐT đều phải sử dụng tài khoản thanh toán chính chủ.

Đối với livestream bán hàng, các chủ nền tảng có trách nhiệm xác thực danh tính người livestream, kiểm soát nội dung phát sóng theo thời gian thực và lưu toàn bộ hình ảnh, âm thanh của buổi phát trực tiếp ít nhất 1 năm.

Người livestream phải cung cấp thông tin định danh cho nền tảng TMĐT, chỉ được giới thiệu sản phẩm đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận, không được nói sai về công dụng, xuất xứ, chất lượng hoặc giá cả. Ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục trong buổi livestream phải phù hợp thuần phong mỹ tục, không trái đạo đức xã hội.

Trong khi đó, người bán hàng có trách nhiệm cung cấp cho người livestream các tài liệu pháp lý chứng minh đủ điều kiện kinh doanh với ngành nghề có điều kiện. Ngoài ra, người bán hàng phải chứng minh chất lượng hàng hóa theo quy định trước khi được phép livestream bán hàng.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, việc xây dựng Luật TMĐT xuất phát từ thực tế hoạt động TMĐT đang bùng nổ và ngày càng phức tạp.

Nhiều mô hình mới xuất hiện, đặc biệt là xu hướng siêu ứng dụng đặt ra vấn đề về trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự cố giao dịch, rủi ro lạm dụng dữ liệu cá nhân hoặc cạnh tranh không lành mạnh.

Chưa kể, livestream bán hàng chỉ được quản lý như một hình thức quảng cáo, chưa có quy định riêng cho người bán, người livestream hay nghĩa vụ nộp thuế.

Do đó, thực tế có nhiều livestream đạt doanh thu hàng tỷ đồng nhưng cơ quan chức năng khó khăn trong kiểm soát việc thực hiện nghĩa vụ thuế của hoạt động này, thậm chí có tình trạng thổi phồng công dụng sản phẩm, gây ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

Ngoài ra, hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ trên các sàn TMĐT vẫn chưa được kiểm soát triệt để. Khi giao dịch xuyên biên giới tăng nhanh, nguy cơ hàng kém chất lượng, gian lận giao dịch, dẫn đến tình trạng thất thu thuế ngày càng lớn.

Hiện nay livestream bán hàng mới được quản lý như một hình thức quảng cáo, chưa có quy định riêng cho người bán, người livestream hay nghĩa vụ nộp thuế. Đồ họa: TT

Đề nghị hoàn thiện quy định về TMĐT có yếu tố nước ngoài

Thẩm tra dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng, Bộ Công thương cần hoàn thiện các quy định liên quan đến TMĐT có yếu tố nước ngoài, trong đó làm rõ trách nhiệm pháp nhân được ủy quyền tại Việt Nam, thủ tục hành chính và cơ chế ký quỹ khi kinh doanh online.

Ông Mãi đề nghị quy định cụ thể hơn về livestream bán hàng để tránh chồng chéo với các luật hiện hành như Luật Quảng cáo, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật An ninh mạng. Ngoài ra, cần có quy định rõ ràng để thống nhất quản lý, không tạo gánh nặng hành chính nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát chặt chẽ hoạt động TMĐT.

Theo Bộ Công thương, năm 2024 quy mô thị trường TMĐT Việt Nam đạt hơn 25 tỷ USD, tăng 20% so với 2023, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng cả nước, xếp thứ ba Đông Nam Á. Dự kiến đến năm 2030, quy mô thị trường có thể xấp xỉ 63 tỷ USD.

Sự phát triển nhanh của TMĐT mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh online song cũng đặt ra thách thức trong quản lý thuế, kiểm soát hàng hóa và bảo vệ người tiêu dùng. Việc luật hóa các quy định định danh, lưu dữ liệu, quản lý nội dung livestream được kỳ vọng sẽ tăng tính minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động TMĐT.