Hệ lụy từ vòng xoáy đối đầu thương mại Nhật - Hàn

Một người tự thiêu trước cửa Đại sứ quán Nhật Bản tại Hàn Quốc

Quyết định trên được dự báo sẽ gây ra nhiều tác động đối với nền kinh tế của hai nước láng giềng Đông Bắc Á.

Ngay sau khi Nội các Nhật Bản phê chuẩn các kế hoạch loại Hàn Quốc ra khỏi Danh sách Trắng, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cảnh báo Nhật Bản sẽ phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng. Tổng thống Hàn Quốc gọi hành động này là việc mở rộng các biện pháp hạn chế thương mại và là một thách thức lớn với quan hệ song phương, đồng thời tác động mạnh tới nền kinh tế toàn cầu. Phía Seoul thậm chí tỏ ra cứng rắn khi đe dọa sẽ loại Nhật Bản ra khỏi Danh sách Trắng các đối tác thương mại đáng tin cậy, cũng như xem xét lại việc duy trì thỏa thuận chia sẻ thông tin tình báo quân sự với Nhật Bản - vốn là một phần chủ chốt trong hợp tác an ninh ba bên với Mỹ. Trước tình hình trên, Bộ Ngoại giao Nhật Bản khuyến cáo các công dân nước này khi đi du lịch Hàn Quốc cần cảnh giác trong bối cảnh diễn ra các cuộc biểu tình chống Nhật tại quốc gia láng giềng này.

Tranh cãi giữa Nhật Bản và Hàn Quốc đã dấy lên hồi tháng 10/2018 khi Tòa án Tối cao Hàn Quốc ra phán quyết yêu cầu các công ty Nhật Bản bồi thường cho những nạn nhân phải lao động cưỡng bức trong thời gian Nhật Bản đô hộ Bán đảo Triều Tiên từ năm 1910 tới cuối Chiến tranh Thế giới thứ hai. Dù Nhật Bản luôn cho rằng, vấn đề bồi thường đã được hai bên dàn xếp trong hiệp định ký kết năm 1965, cho phép Nhật Bản bồi thường bằng hình thức hỗ trợ tài chính trị giá 500 triệu USD, nhưng các luật sư Hàn Quốc vẫn tiếp tục thực hiện quyết định của tòa án, tịch thu và thanh lý tài sản của các công ty Nhật Bản. Tháng 1/2019, Nhật Bản đã yêu cầu giải quyết vấn đề bằng các kênh ngoại giao, nhưng phía Hàn Quốc không chấp thuận và khẳng định vấn đề này phải do cơ quan tư pháp giải quyết. Đầu tháng 7 vừa qua, căng thẳng thẳng mại Nhật Bản-Hàn Quốc bắt đầu bùng phát, khi Nhật Bản siết chặt quy định xuất khẩu sang Hàn Quốc 3 vật liệu công nghệ cao dùng trong sản xuất chất bán dẫn và màn hình, được cho là sẽ ảnh hưởng đến các "gã khổng lồ" công nghệ Hàn Quốc như Samsung Electronics, SK Hynix và LG Display, khi Hàn Quốc nhập khẩu từ Nhật Bản 94% nhu cầu về các vật liệu trên.

Hàn Quốc cáo buộc động thái của Nhật Bản nhằm gây sức ép giải quyết mâu thuẫn song phương về vấn đề lao động thời chiến. Nhằm đối phó với quyết định của Nhật Bản, Chính phủ, Phủ Tổng thống và đảng cầm quyền Dân chủ đồng hành Hàn Quốc đã quyết định đầu tư mỗi năm 1.000 tỷ won (hơn 850 triệu USD) để xúc tiến ngành vật liệu bán dẫn trong nước. Bên cạnh dó, Chính phủ Hàn Quốc cũng đã đẩy nhanh công tác chuẩn bị để nộp đơn khiếu nại Nhật Bản lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Giới quan sát cho rằng với tình hình căng thẳng thương mại Nhật-Hàn tiếp tục leo thang, cả hai nền kinh tế đều sẽ phải chịu thiệt hại với phần lớn hơn nghiêng về phía Hàn Quốc, đồng thời đe dọa đến chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu. Các chuyên gia nghiên cứu thuộc Viện nghiên cứu kinh tế Hàn Quốc (KERI) dự báo, nếu doanh nghiệp Hàn Quốc bị thiếu 30% nguyên liệu sản xuất chip bán dẫn do biện pháp siết chặt xuất khẩu của Nhật Bản, thì Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Hàn Quốc sẽ bị giảm 2,2%, trong khi GDP của Nhật Bản giảm 0,04%. Trong trường hợp Seoul đáp trả tương tự bằng việc siết chặt quy chế xuất khẩu với Tokyo, thì GDP Hàn Quốc và Nhật Bản sẽ giảm lần lượt 3,1% và 1,8%.

Nếu tình hình diễn tiến xấu hơn nữa, doanh nghiệp Hàn Quốc bị thiếu tới 45% nguyên liệu sản xuất chip bán dẫn, thì khi đó GDP của Hàn Quốc sẽ giảm tới 4,2%. Trường hợp Hàn Quốc đáp trả bằng cách siết chặt quy chế xuất khẩu với Nhật Bản thì GDP có thể giảm tới 5,4%. Còn nếu mâu thuẫn giữa hai nước lan rộng trở thành chiến tranh thương mại, sản lượng của ngành công nghiệp điện, điện tử Hàn Quốc sẽ bị giảm 20,6%, của Nhật Bản giảm 15,5%. Ngược lại, sản lượng của Trung Quốc sẽ tăng 2,1%, giành vị trí độc quyền.

Không chỉ tác động tới nền kinh tế của Hàn Quốc và Nhật Bản, giới chuyên gia cũng cảnh báo về tác động toàn cầu mà căng thẳng thương mại leo thang giữa hai nền kinh tế châu Á vốn có mối quan hệ đan xen chặt chẽ có thể gây ra. Theo đó, các chuỗi cung ứng công nghệ sẽ chịu ảnh hưởng to lớn bởi các nhà sản xuất chất bán dẫn Hàn Quốc chiếm hơn 70% sản lượng chip nhớ toàn cầu và khi đó sẽ khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu sụt giảm hơn nữa.

	Căng thẳng Nhât Bản - Hàn Quốc leo thang trên mọi "mặt trận"
	Hàn Quốc nhờ Mỹ hỗ trợ trong căng thẳng thương mại với Nhật Bản
	Căng thẳng Nhật-Hàn có nguy cơ gây đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu
	Xung quanh tranh cãi thương mại giữa Nhật Bản và Hàn Quốc