Hàng Việt loay hoay tìm chỗ đứng trên sàn thương mại điện tử

Các thương hiệu Việt Nam giới thiệu tại chương trình “Tuần lễ Tự hào nông sản Việt” do do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng TikTok Shop tổ chức tại Hà Nội.

Rào cản, thách thức đối với thương hiệu Việt

Theo TS Võ Thy Trang (Khoa Kinh tế, Học viện Tài chính), TMĐT hiện nay vẫn là một bài toán khó đối với doanh nghiệp Việt. TS Trang chỉ ra ba thách thức lớn mà các thương hiệu Việt đang phải đối diện hiện nay. Trước tiên là chi phí vận hành tăng cao, từ kho vận đến giao nhận đều tiêu tốn nhiều nguồn lực. Tiếp đến là chuỗi cung ứng và logistics còn hạn chế, khả năng kết nối, xử lý đơn hàng, lưu trữ, giao hàng chưa đồng bộ, thiếu hiệu quả.

Việc các doanh nghiệp không có chiến lược số hóa rõ ràng, giá trị thương hiệu mờ nhạt, thiếu sự đồng bộ trong nhận diện và truyền thông cũng là một trong những rào cản lớn.

Không dừng lại ở đó, hàng Việt còn gặp khó vì thường cạnh tranh bằng giá, sao chép mô hình kinh doanh từ nước ngoài, dẫn đến thiếu bản sắc. “Thương hiệu Việt hiện đang nằm ở “vùng giữa”, chưa đủ rẻ để cạnh tranh với hàng Trung Quốc, nhưng cũng chưa đủ chất lượng để vươn lên nhóm trung và cao cấp như Thái Lan hay Hàn Quốc”, TS Trang cho biết.

“Chỉ khi mỗi doanh nghiệp, mỗi sản phẩm Việt có thể định vị rõ ràng, có thương hiệu, uy tín trên không gian số thì mới đủ sức cạnh tranh để giữ vững thị phần trong nước trước làn sóng hàng ngoại nhập, đồng thời tận dụng sức bật của chuỗi cung ứng mới để đẩy mạnh xuất khẩu,” TS Võ Thy Trang khẳng định.

Ở góc nhìn chính sách, ông Nguyễn Anh Đức Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam nhận định, hiện nay tỷ trọng hoạt động trực tuyến của các nhà phân phối hiện đại (kể cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài - FDI) chỉ đạt khoảng 10%. Con số này chủ yếu phục vụ khách hàng hiện tại chứ chưa tạo ra tệp khách hàng mới. Điều đó đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải chịu thêm chi phí mà không thu lại được doanh số tương xứng.

Để vượt qua rào cản, ông Nguyễn Anh Đức đề xuất cần có một bộ tiêu chuẩn riêng dành cho hàng hóa và vận hành trên môi trường online, giúp doanh nghiệp định hình được chiến lược phù hợp, lựa chọn nền tảng và cách thức kinh doanh hiệu quả.

Xây dựng tiêu chuẩn riêng, đầu tư dài hạn

Không chỉ là kênh bán lẻ nội địa, TMĐT còn mở ra cơ hội xuất khẩu cho hàng Việt. Tuy nhiên, để xuất khẩu hiệu quả qua nền tảng số, cần gắn thương hiệu với vùng trồng, áp dụng mã số vùng trồng để khẳng định tính minh bạch và tạo sự khác biệt.

Dư địa phát triển trên không gian số là rất lớn, nhưng chỉ những doanh nghiệp sẵn sàng thay đổi, đầu tư nghiêm túc và có chiến lược dài hạn mới có thể khẳng định được vị thế hàng Việt trên thương mại điện tử. Câu chuyện thương hiệu, chuyển đổi số, quản trị con người, công nghệ và xuất khẩu qua nền tảng số không còn là xu hướng, mà đã trở thành lối sống bắt buộc trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu hiện nay.

Theo ông Nguyễn Minh Đức, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội TMĐT Việt Nam, người Việt trung bình dành 6 giờ 18 phút mỗi ngày để online, trong đó gần 2 giờ dành cho xem livestream. Như vậy, TMĐT không còn là lựa chọn, mà đã trở thành môi trường sống của doanh nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp muốn tiếp cận khách hàng thì phải xem TMĐT là môi trường sống, là cuộc chơi dài hạn để định vị và khẳng định tên tuổi.

Muốn đi đường dài trên môi trườngTMĐT, doanh nghiệp Việt buộc phải xác định rõ chiến lược, đầu tư dài hạn, xây dựng thương hiệu bài bản và không thể trông chờ vào sự may mắn hay các đơn hàng ngắn hạn. Nếu doanh nghiệp Việt không kịp thời chuyển đổi, khai thác hiệu quả nền tảng số thì cơ hội sẽ bị chiếm lĩnh bởi đối thủ ngoại có nền tảng công nghệ và vận hành vượt trội.

Theo ông Đức, TMĐT không chỉ gói gọn trong các sàn TMĐT như Shopee, Lazada, Tiki... mà còn mở rộng ra mạng xã hội và các nền tảng nội dung khác. Vì vậy, doanh nghiệp cần có chiến lược vận hành đa kênh và chủ động ứng phó với chính sách thay đổi liên tục từ các nền tảng.

Theo các chuyên gia, để tận dụng được môi trường số, doanh nghiệp phải đưa trí tuệ nhân tạo vào chiến lược, đồng thời đầu tư vào nhân sự trẻ có tư duy số và khả năng quản trị hệ thống online.

Chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công nghệ, mà phải bắt đầu từ con người, đặc biệt là từ người đứng đầu doanh nghiệp. TMĐT chỉ phát huy hiệu quả nếu doanh nghiệp đầu tư lớn, bài bản trong 3 - 5 năm, chấp nhận chi phí vận hành gấp đôi so với mô hình cửa hàng truyền thống trong giai đoạn đầu.