AUKUS - Cột mốc mới cho sự thay đổi địa chính trị sâu sắc

	ĐỐI THOẠI CHÍNH SÁCH: Những thay đổi cơ bản về thủ tục quản lý đối với xe ô tô, xe gắn máy của đối tượng ngoại giao
	Mỹ đối mặt với sức ép chính trị về tăng cường phòng thủ an ninh mạng sau vụ Colonial Pipeline
	Chính quyền Biden cần thay đổi chiến lược Nam Á để đối phó Trung Quốc

AUKUS - Cột mốc mới cho sự thay đổi địa chính trị sâu sắc

Khi công bố AUKUS vào ngày 15/9 với Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Australia Scott Morrison, Tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh đó là việc “đầu tư vào nguồn sức mạnh lớn nhất của chúng tôi - liên minh của chúng tôi”. Tuy nhiên, hệ quả của việc này là Australia đã hủy hợp đồng mua tàu ngầm chạy diesel-điện giá trị hàng chục tỷ USD ký với Pháp hồi năm 2016. Pháp - đồng minh lâu đời nhất của Mỹ - đã phản ứng gay gắt bằng việc rút các đại sứ của mình khỏi Washington và Canberra (nhưng không rút khỏi London).

Những âm vang mạnh mẽ của AUKUS cho thấy liên minh này đại diện cho một sự thay đổi địa chính trị sâu sắc. Đối với Mỹ, đây là động thái mạnh mẽ nhất trong quyết tâm chống lại những gì họ coi là mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc, đặc biệt là thách thức hàng hải mà Bắc Kinh đặt ra ở Thái Bình Dương. Mỹ không chỉ chia sẻ những "viên ngọc quý" của công nghệ quân sự, lò phản ứng đẩy cho tàu ngầm hạt nhân, với một quốc gia đồng minh thứ hai sau 63 năm (trước đó là với Anh), mà cũng đang báo hiệu mạnh mẽ về cam kết lâu dài đối với “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở”.

Nhiều quốc gia trong khu vực có chung cảm giác bị Trung Quốc đe dọa đã hoan nghênh hiệp ước mới này. AUKUS sẽ tạo ra một động lực mạnh mẽ cho cuộc họp trực tiếp đầu tiên của các nhà lãnh đạo Bộ Tứ gồm Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản, dự kiến diễn ra tại Washington vào ngày 24/9 tới.

Việc Australia từ bỏ hợp đồng tàu ngầm với Pháp, bất chấp khả năng bị phạt nặng, là một bước đi táo bạo, phản ánh cả quy mô Canberra đặt cược vào Mỹ với tư cách là đồng minh và sức hấp dẫn của công nghệ tàu ngầm mà họ sẽ có được: tàng hình xa hơn và tầm hoạt động xa hơn so với công nghệ diesel-điện.

Đối với Thủ tướng Anh Johnson, hiệp ước thể hiện vai trò đang thay đổi của London trên thế giới, phù hợp nỗ lực thúc đẩy “Nước Anh toàn cầu” trong thời kỳ hậu Brexit và tạo cơ sở cho “sự xoay trục về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương” đã được đưa ra trong đánh giá tổng quát về chính sách đối ngoại và quốc phòng được công bố hồi tháng 3 vừa qua.

Đối với người Pháp, AUKUS cũng kết tinh những gì họ coi là thực tế sâu sắc trong quan hệ quốc tế, đặc biệt là ý tưởng về việc châu Âu cần có thêm “quyền tự chủ chiến lược” để không phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ. Phản ứng mạnh mẽ của Pháp là một trong số những dấu hiệu cảnh báo trước những gì có vẻ như là một cuộc đảo chính chiến lược đối với ba nước trong AUKUS.

Ý tưởng của chính quyền Mỹ về việc phối hợp với các đồng minh để thách thức Trung Quốc là có lý. Thế nhưng, việc gây ra một sự chia rẽ lớn với một đồng minh chủ chốt, một đồng minh có lợi ích rất lớn ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, sẽ không mang lại hiệu quả. Đó không phải là một điềm báo tốt cho việc quản lý mối quan hệ với Trung Quốc, vốn liên quan đến các yếu tố cạnh tranh quân sự, kinh tế, biến đổi khí hậu và kiểm soát vũ khí.

Trung Quốc phản ứng với AUKUS bằng cách chỉ trích đây là “tư duy Chiến tranh Lạnh”. Ngay hôm sau, Trung Quốc nộp đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), một hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương gồm 11 quốc gia mà Mỹ ban đầu đã giúp vận động thành lập như một công cụ để hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc nhưng sau đó lại rút lui.

Sẽ không có cách nào để nhanh chóng sửa chữa những sai lầm trong chính sách kinh tế của Mỹ. Trên thực tế, sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ cùng với các đồng minh sẽ bùng phát trên nhiều lĩnh vực trong nhiều năm tới. Đây là thách thức địa chính trị của thế kỷ XXI. Và giờ đây, với sự xuất hiện AUKUS, thách thức địa chính trị đã có thêm một cột mốc mới.