Tội phạm lập công ty “ma”, rửa tiền núp bóng thương mại điện tử

Nhiều chiêu trò lừa đảo núp bóng TMĐT

Lợi dụng thương mại điện tử để hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp

Bộ Công an cho biết, núp bóng thương mại điện tử (TMĐT) và lợi dụng lỗ hổng pháp lý, nhiều đối tượng nước ngoài lập công ty “ma”, thuê người Việt Nam đứng tên để mở tài khoản ngân hàng, nhận tiền từ các vụ lừa đảo công nghệ cao rồi rửa tiền qua tiền điện tử.

Các tài khoản này được sử dụng như “trạm trung chuyển” tiền bất hợp pháp, chủ yếu từ hoạt động lừa đảo, đánh bạc trực tuyến…

Số tiền bất hợp pháp được các đối tượng sử dụng để mua tiền điện tử (USDT), rồi chuyển vào ví tiền số của các đối tượng cầm đầu ở nước ngoài.

Trên địa bàn Hà Nội, Công an TP liên tiếp nhận đơn tố giác của người dân về việc bị lừa đảo trên không gian mạng với hình thức mời nhận quà tặng và chuyển tiền thực hiện nhiệm vụ qua ứng dụng “TTlive”, “TikTok”, “Tokspot”.

Theo điều tra, tội phạm rửa tiền đang lợi dụng sự tin tưởng của người dân vào các nền tảng TMĐT để triển khai các kịch bản lừa đảo. Các đối tượng giả mạo nhân viên của các sàn TMĐT, chuỗi siêu thị hoặc thương hiệu lớn để gọi điện mời nhận quà tri ân.

Sau đó, chúng dụ dỗ người dân thực hiện “nhiệm vụ online” để nhận phần thưởng là tiền mặt hoặc hiện vật. Nạn nhân phải nhiều lần chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng đứng tên công ty nhưng cuối cùng hệ thống báo lỗi và số tiền bị chiếm đoạt.

Có nạn nhân tin rằng, mình đang làm nhiệm vụ cho các sàn TMĐT lớn như Shopee hay Lazada, nên chuyển hàng chục triệu đồng mà không mảy may nghi ngờ.

Thống kê của Bộ Công an cho thấy, 5 tháng đầu năm 2025, cả nước ghi nhận hơn 2.300 vụ lừa đảo trực tuyến, với tổng thiệt hại lên tới hơn 800 tỷ đồng.

Trong đó, khoảng 35% số vụ có liên quan đến các tài khoản ngân hàng đứng tên công ty hoạt động không rõ ràng, được tạo lập bởi người Việt nhưng do người nước ngoài điều khiển phía sau. Điều này cho thấy, phương thức rửa tiền xuyên biên giới của tội phạm ngày càng tinh vi và quy mô ngày càng lớn.

Lỗ hổng trong quản lý tiền điện tử - cửa ngõ rửa tiền xuyên biên giới

Công an TP Hà Nội đã khởi tố vụ án, bắt tạm giam một người nước ngoài về tội rửa tiền theo Bộ luật Hình sự. Quá trình mở rộng điều tra đang được tiến hành để xác định thêm các đối tượng liên quan, bao gồm cả những người Việt Nam đồng ý đứng tên công ty hoặc cho thuê tài khoản ngân hàng.

Việc mua USDT hoặc các loại tiền số như Bitcoin, Ethereum rồi chuyển ra nước ngoài được coi là bước chốt để “rửa” tiền và xóa dấu vết. Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam vẫn chưa có hành lang pháp lý rõ ràng về quản lý tiền điện tử.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, có đến 80% giao dịch tiền điện tử từ Việt Nam ra nước ngoài không thể kiểm soát nguồn gốc ban đầu.

Bộ Công an cảnh báo, người dân cần bảo đảm an toàn thông tin cá nhân, không chia sẻ thông tin tài khoản ngân hàng với người lạ. Tuyệt đối không mua bán, cho thuê, cho mượn tài khoản ngân hàng vì hành vi này tiếp tay cho tội phạm rửa tiền.

Hành vi cung cấp trái phép thông tin tài khoản ngân hàng có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 291 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Theo Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương), TMĐT phát triển nhanh, nhưng cũng tạo ra những lỗ hổng cho tội phạm công nghệ cao tận dụng.

Bộ Tư pháp đang lấy ý kiến sửa đổi Luật Phòng chống rửa tiền, trong đó đề xuất đưa các sàn giao dịch tiền số vào diện giám sát đặc biệt, nhằm kiểm soát dòng tiền nghi vấn đi qua hệ thống TMĐT.

Bộ Công Thương cũng đang phối hợp với Bộ Công an và các ngân hàng xây dựng cơ chế cảnh báo sớm cho người tiêu dùng, đồng thời tăng cường hậu kiểm các doanh nghiệp TMĐT có dấu hiệu bất thường.

Luật sư Bùi Văn Đức (Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng, cần siết chặt việc thành lập doanh nghiệp TMĐT, nhất là khâu xác minh lý lịch và mục tiêu hoạt động của người đại diện pháp luật.

“Ngân hàng cũng nên bổ sung quy trình kiểm soát tài khoản công ty có giao dịch bất thường về tần suất, số tiền, hoặc hành vi chuyển tiền ra ví điện tử nước ngoài”, Luật sư Bùi Văn Đức nhấn mạnh.