Thủy sản Việt Nam bứt tốc cuối năm

Trong nhóm sản phẩm xuất khẩu, tôm tiếp tục giữ vai trò “đầu tàu” khi đạt trên 3,9 tỷ USD sau 10 tháng.

Diện mạo tăng trưởng từ các ngành hàng chủ lực

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 10 tháng năm 2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt hơn 9,5 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ, bất chấp thị trường quốc tế liên tục biến động. Quý III tuy xuất hiện dấu hiệu chững lại do ảnh hưởng từ thuế đối ứng của Hoa Kỳ, nhưng các ngành hàng chủ lực vẫn duy trì sức bật tốt, tạo nền tảng đưa kim ngạch cả năm tiến gần mốc 11 tỷ USD.

Trong nhóm sản phẩm xuất khẩu, tôm tiếp tục giữ vai trò “đầu tàu” khi đạt trên 3,9 tỷ USD sau 10 tháng. Bên cạnh tôm thẻ và tôm sú tăng ổn định, tôm hùm trở thành hiện tượng bứt phá của năm khi đạt hơn 712 triệu USD, tăng tới 134% nhờ nhu cầu lớn từ Trung Quốc và Hồng Kông, nhất là phân khúc HORECA.

Cá tra giữ vị trí chủ lực thứ hai, đạt khoảng 1,8 tỷ USD. Đáng chú ý, cá rô phi nổi lên mạnh mẽ với mức tăng trưởng 220%, đạt 62 triệu USD - được xem là ngành hàng chiến lược mới của Việt Nam.

Ngược lại, cá ngừ chịu nhiều sức ép. Giá trị 10 tháng đạt khoảng 791 triệu USD, giảm gần 4% do thiếu nguyên liệu và tác động từ xung đột Trung Đông làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Một số doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất hoặc chuyển sang sản phẩm thịt thăn dọc sống lưng của cá ngừ (loin) để tiết giảm chi phí.

Trong khi đó, mực và bạch tuộc đang phục hồi mạnh, đưa tổng kim ngạch 10 tháng vượt 627 triệu USD. Chả cá và surimi cũng là điểm sáng khi đạt 291 triệu USD, tăng 24% so với cùng kỳ.

Ở góc độ thị trường, Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là “điểm tựa quan trọng”, với kim ngạch 10 tháng vượt 2 tỷ USD, tăng hơn 32%. Trong khi đó, thị trường Hoa Kỳ trở thành “điểm nóng rủi ro” do thuế đối ứng 20% áp dụng từ tháng 8 và nguy cơ tác động từ Đạo luật MMPA (Đạo luật của Mỹ về bảo vệ sinh vật biển).

Xuất khẩu 10 tháng sang Hoa Kỳ đạt khoảng 1,66 tỷ USD nhưng xu hướng giảm rõ rệt từ quý III khi nhiều doanh nghiệp chủ động thu hẹp lượng hàng. Nhật Bản phục hồi ổn định với gần 1,45 tỷ USD, còn EU đạt 985 triệu USD nhờ nới lỏng một số rào cản kỹ thuật.

Đối với ngành tôm, thị trường tôm đông lạnh toàn cầu dự báo tăng từ 18.742,6 triệu USD năm 2025 lên 32.847,3 triệu USD năm 2035, tương đương mức tăng 75,3% với CAGR 5,8%/năm. Đây là cơ hội lớn để Việt Nam mở rộng quy mô, tham gia sâu hơn vào phân khúc giá trị cao.

Ông Lê Văn Quang, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Minh Phú cho rằng: "Thách thức hiện nay là chi phí sản xuất cao do dịch bệnh và quy hoạch vùng nuôi chưa hợp lý. Nếu giải quyết được vấn đề dịch bệnh và quy hoạch vùng nuôi, con tôm Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên dẫn đầu thế giới”.

Đối với cá tra, Trung Quốc tiếp tục là thị trường lớn và ổn định nhờ lợi thế giá phù hợp và chi phí logistics thấp. EU cũng còn nhiều dư địa do thiếu hụt nguồn cung cá thịt trắng khiến nhu cầu sản phẩm thay thế tăng mạnh. Cá rô phi Việt Nam được đánh giá có khả năng “bứt phá” nếu được đầu tư nuôi, chế biến và xây dựng thương hiệu bài bản.

Cơ hội - thách thức đan xen trên hành trình hướng tới mốc 11 tỷ USD

Ngành cá ngừ được kỳ vọng tạo chuyển biến mới nhờ Nghị định số 309/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung các quy định của Nghị định số 26/2019/NĐ-CP và Nghị định số 37/2024/NĐ-CP, trong đó tạm ngưng hiệu lực quy định về kích thước tối thiểu của một số loài thủy sản tự nhiên. Các chính sách này được kỳ vọng sẽ gỡ vướng cho doanh nghiệp, đặc biệt trong khai thác cá ngừ, mở ra kỳ vọng phục hồi trong năm 2026.

Thủy sản Việt Nam bứt tốc cuối năm, xuất khẩu 2025 kỳ vọng chạm ngưỡng 11 tỷ USD.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, ngành thủy sản Việt Nam phải đối mặt nhiều thách thức. Sự kéo dài của thuế đối ứng tại Hoa Kỳ, nguy cơ vướng MMPA từ đầu năm 2026, khả năng EU tiếp tục duy trì thẻ vàng IUU, cùng áp lực cạnh tranh gay gắt từ Ấn Độ, Ecuador và Indonesia… đều tạo áp lực lớn cho doanh nghiệp.

Bối cảnh này đòi hỏi ngành phải tái cơ cấu thị trường theo hướng đa dạng hóa, tăng tỷ trọng sản phẩm giá trị gia tăng, đầu tư mạnh vào công nghệ chế biến và tiêu chuẩn xanh để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Dù còn không ít “cơn gió ngược”, nhưng xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2025 vẫn đang thể hiện bản lĩnh kiên cường, khả năng thích ứng linh hoạt và khát vọng vươn xa.

Đà tăng trưởng của các sản phẩm chủ lực, sự mở rộng của thị trường tươi sống tại châu Á và những điều chỉnh chính sách kịp thời đang mở ra triển vọng để ngành tiến gần mục tiêu 11 tỷ USD, tạo nền tảng vững chắc cho năm 2026 và những giai đoạn tiếp theo.