Những yếu tố định hình thế giới 2025

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức vào ngày 20/1/2025.

Trong năm 2025, các vấn đề nổi bật bao gồm cuộc xung đột đang tiếp diễn ở Ukraine và Gaza, sự thay đổi chính trị-chiến lược trong chính quyền Mỹ với nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump, kèm theo những thay đổi về chính sách và ngoại giao của Mỹ. Trên mặt trận thương mại, sẽ có sự đối đầu kinh tế địa chính trị với cuộc chiến thuế quan tiềm ẩn do ông Trump “phát động” và tác động của nó đối với thương mại toàn cầu. Ngoài ra, sự gia tăng căng thẳng liên quan đến “chính trị gắn với công nghệ” giữa các nước có thể mạnh lên, dẫn đến ngày càng xuất hiện nhiều cuộc tấn công mạng cả về quy mô lẫn phạm vi.

Xung đột Nga-Ukraine hiện vẫn đang diễn ra với mức độ nghiêm trọng tăng cao mà dường như chưa có dấu hiệu hạ nhiệt trong năm tới và sẽ tiếp tục gây ra những hệ lụy địa chính trị rộng hơn ở khu vực Á-Âu cũng như ở Đại Tây Dương.

Cuộc xung đột đang diễn ra giữa Israel và Palestine đã bước sang năm thứ hai và đã lan đến các khu vực lân cận như Liban và Iran, gây thiệt hại về nhân mạng, tàn phá cơ sở hạ tầng và làm căng thẳng thêm quan hệ trong khu vực. Cuộc xung đột ở Gaza có thể làm xáo trộn tính toán địa chính trị, khi các nước Arab có thể có lập trường cứng rắn hơn với Israel và Mỹ, từ đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh năng lượng và các tuyến vận tải biển có nguy cơ bị gián đoạn. Diễn biến mới nhất trong cuộc nội chiến Syria để lại một sự bất định lớn.

Việc Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức vào tháng 1/2025 sẽ bổ sung một xung lực mới cho các cuộc xung đột đang diễn ra. Ông Trump sẽ sử dụng mọi cách có thể để nhanh chóng chấm dứt các cuộc xung đột, qua đó khẳng định vai trò lãnh đạo và tái khẳng định sự thống trị của Mỹ trong những vấn đề toàn cầu. Mọi tín hiệu cho thấy ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai sẽ có những thay đổi chính sách so với nhiệm kỳ đầu, có thể là lập trường cứng rắn trong nhiều vấn đề, như nhập cư, biến đổi khí hậu, tiếp cận đơn phương với các tổ chức đa phương.

Năm 2025 sẽ chứng kiến việc gia tăng căng thẳng thương mại và tác động của nó đối với việc tạo thuận lợi thương mại xuyên biên giới. Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung có nguy cơ leo thang, với việc ông Trump được cho là sẽ có lập trường cứng rắn hơn với Trung Quốc. Điều này sẽ gây ra hậu quả đối với dòng chảy thương mại toàn cầu.

Trên lĩnh vực công nghệ, sự cạnh tranh gay gắt hơn giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ diễn ra mạnh mẽ. Trung Quốc đang tách dần sự phụ thuộc về công nghệ với Mỹ, trong khi Mỹ kiên quyết bảo vệ các tập đoàn công nghệ (như GAFAM-Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) khỏi nguy cơ rò rỉ công nghệ và chiến tranh mạng. Có thể sẽ xảy ra nhiều cuộc tấn công phần mềm độc hại (malware) nhằm vào những nước và thực thể cụ thể, có khả năng phá vỡ hạ tầng mạng.

Các nghiên cứu đã xác định trí tuệ nhân tạo tạo sinh (generative AI) là một trong những xu hướng công nghệ quan trọng nhất hiện nay. Đặc biệt tập trung vào an ninh mạng cho Internet vạn vật (IoT) và công nghệ vận hành, cùng với chú trọng vào bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng. Những phát triển này được kỳ vọng sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng đầu tư và tăng trưởng kinh tế toàn cầu.