Nhiều gian hàng trên sàn chưa thực hiện đúng nghĩa vụ thuế

Nhiều giải pháp quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử. Nguồn: Internet.

300 nghìn gian hàng vô danh, 70 nghìn tỷ chưa thu thuế

Theo Bộ Tài chính, thị trường TMĐT tại Việt Nam ngày càng phát triển nhưng số thu thuế từ lĩnh vực này lại chưa tương xứng.

Cụ thể, quy mô thị trường TMĐT các năm gần đây tăng trưởng mạnh từ 16,4 tỷ USD năm 2022 lên đến 20,5 tỷ USD năm 2023 và đạt 25 tỷ USD trong năm 2024. Tuy nhiên, số thu thuế từ hoạt động kinh doanh TMĐT còn hạn chế, năm 2024 chỉ chiếm khoảng 17,4% quy mô doanh thu thị trường, giảm so với mức 20,1% của năm 2022.

Tổng số tiền thuế thu được từ hoạt động TMĐT trong năm 2024 là 116.000 tỷ đồng nhưng đóng góp từ hộ và cá nhân kinh doanh chỉ đạt 2.500 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng chỉ rõ: Thống kê tại 5 sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo và Grab có hơn 300 nghìn gian hàng chưa định danh được người dùng với doanh số kinh doanh trên 70 nghìn tỷ đồng.

Như vậy, còn nhiều đối tượng kinh doanh vẫn chưa thực hiện đúng nghĩa vụ thuế đối với doanh thu từ hoạt động TMĐT.

Điều này không chỉ gây thất thu cho ngân sách nhà nước mà còn tạo ra sự thiếu công bằng giữa các chủ thể kinh doanh.

Luật số 56/2024/QH15 đã được Quốc hội thông qua, trong đó quy định (Khoản 5 Điều 6), từ ngày 1/4/2025, các sàn TMĐT và nền tảng số có chức năng thanh toán sẽ phải thực hiện khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Chính sách mới được kỳ vọng sẽ giúp quản lý chặt chẽ hơn hoạt động kinh doanh TMĐT, đặc biệt với các gian hàng chưa định danh, vốn đang là “lỗ hổng” lớn trong quản lý thuế hiện nay.

Sẵn sàng hạ tầng, kỹ thuật để hỗ trợ nhà bán hàng

Dự thảo nghị định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT, nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang được Bộ Tư pháp thẩm định.

Trong lúc chờ nghị định hướng dẫn, các sàn TMĐT tạm thời chưa tiến hành khấu trừ thuế từ người bán. Tuy nhiên, không ít người bán hàng online tỏ ra bối rối trước quy định sắp có hiệu lực.

Chị Mai Vân Anh (Hà Đông, Hà Nội), đang kinh doanh quần áo trên Shopee chia sẻ: Tôi không biết nên tự nộp thuế hay chờ sàn làm thay, vì theo quy định từ ngày 1/4/2025, Shopee sẽ kê khai và nộp thay cho người bán.

Lo lắng nếu không kịp kê khai, nộp thuế sẽ bị phạt, ông Đỗ Văn Trung (Thủ Đức, TP.HCM), kinh doanh dụng cụ thể thao trên Lazada hy vọng nghị định hướng dẫn sớm được ban hành để sàn có thể hỗ trợ kê khai và nộp thay người bán.

Quan sát cho thấy, tình trạng chung là người bán vẫn còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các quy định pháp lý mới, trong khi thao tác công nghệ, thực hiện thủ tục điện tử lại là thách thức lớn với những người ít kinh nghiệm.

Để hỗ trợ người bán thích nghi với quy định mới, nhiều sàn TMĐT lớn đã bắt đầu triển khai các giải pháp kỹ thuật.

Ông Phạm Đức Sơn, Trưởng Bộ phận Quản lý nhà bán hàng và phát triển kinh doanh Shopee Việt Nam cho biết: Shopee luôn đồng hành với người bán để đảm bảo thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ theo các quy định hiện hành.

Theo ông Sơn, Shopee đã tích hợp quy trình cập nhật thông tin thuế và định danh (mã số thuế, căn cước công dân…) ngay trên ứng dụng và kênh người bán (Seller Center). Đồng thời, áp dụng tính năng xác thực thông tin định danh nhằm tăng độ chính xác và đảm bảo bảo mật, an toàn dữ liệu của người bán.

Bên cạnh đó, Shopee truyền thông định kỳ, thông qua thông báo đến người bán và hướng dẫn chi tiết tại Học viện Shopee, giúp người bán chủ động tìm hiểu và thao tác cập nhật thông tin dễ dàng.

Ngoài ra, Shopee còn thiết lập đội ngũ chăm sóc người bán chuyên trách, hỗ trợ kịp thời khi người bán gặp khó khăn, vướng mắc. Đặc biệt, phối hợp định kỳ với cơ quan thuế nhằm bảo đảm việc chia sẻ thông tin đúng quy định và đồng bộ.

“Thông qua các giải pháp này, Shopee không chỉ hỗ trợ người bán hoàn thành nghĩa vụ thuế mà còn góp phần tăng cường tính minh bạch trong hoạt động TMĐT”, ông Phạm Đức Sơn nhận định.

Tương tự Shopee, Lazada và TikTok Shop hiện cũng đang trong trạng thái “chờ hướng dẫn”, đồng thời duy trì hỗ trợ người bán cập nhật thông tin, sẵn sàng cho thời điểm nghị định hướng dẫn có hiệu lực.

Về phía cơ quan chức năng, Cục Thuế hiện đang triển khai xây dựng tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ đối với hoạt động TMĐT để hỗ trợ các tổ chức quản lý nền tảng TMĐT trong và ngoài nước thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay cho người bán hàng.

Bên cạnh đó, chuẩn bị sẵn cơ sở hạ tầng để tiếp nhận các tổ chức nộp thuế, đồng thời hoàn thiện mẫu biểu hồ sơ khai thuế để các bên có thể thực hiện ngay khi nghị định được ban hành.

Trước đó, để hỗ trợ người bán chủ động hơn, từ ngày 19/12/2024, cơ quan thuế đã đưa vào vận hành Cổng TMĐT dành riêng cho hộ, cá nhân kinh doanh TMĐT thực hiện đăng ký, kê khai và nộp thuế.

Tính đến ngày 19/3/2025, hơn 55.000 hộ và cá nhân đã sử dụng hệ thống này với tổng số tiền nộp thuế gần 410 tỷ đồng. Luỹ kế từ khi triển khai Cổng TMĐT, đến nay đã có 135 nhà cung cấp nước ngoài đã kê khai, nộp thuế với số thuế là gần 23 nghìn tỷ đồng.