 |
| Ngành gỗ Việt Nam tận dụng ưu đãi từ các FTA để mở rộng thị trường. |
FTA mở rộng thị trường, nâng sức cạnh tranh cho gỗ Việt
Thị trường đồ nội thất toàn cầu hiện đạt khoảng 405 tỷ USD mỗi năm, trong đó nhu cầu nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ chiếm tới 230 tỷ USD. Với kim ngạch xuất khẩu trên 17,3 tỷ USD, tương đương khoảng 7% thị phần toàn cầu, ngành gỗ Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để vươn lên mạnh mẽ.
Riêng 10 tháng năm 2025, xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ đạt 14 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước; trong đó sản phẩm gỗ đạt 9,6 tỷ USD, tăng 5,2%. Đây là những con số phản ánh rõ rệt nỗ lực vượt khó của doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh thị trường quốc tế biến động.
Các hiệp định thương mại tự do như: CPTPP, EVFTA, UKVFTA cùng những thỏa thuận với ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc, Chile hay Trung Quốc tiếp tục mở ra dư địa lớn khi nhiều dòng thuế được cắt giảm sâu.
Bên cạnh đó, các cơ chế hợp tác về khai thác và thương mại gỗ hợp pháp giúp doanh nghiệp Việt nâng cao uy tín, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ các thị trường nhập khẩu. Đây chính là bệ nâng quan trọng để gỗ Việt Nam mở rộng thị phần tại các khu vực truyền thống và từng bước tiếp cận các thị trường mới.
Cùng với đó, nguồn nguyên liệu trong nước đạt trên 30 triệu m³ mỗi năm, đáp ứng khoảng 75% nhu cầu chế biến, là lợi thế nổi bật. Diện tích rừng được cấp chứng chỉ quản lý bền vững FSC và PEFC tăng nhanh, đi kèm tiến trình cấp mã số vùng trồng.
Nhờ đó, doanh nghiệp chế biến gỗ Việt có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, tăng khả năng truy xuất nguồn gốc và nâng cao năng lực cạnh tranh. Kinh nghiệm liên kết giữa doanh nghiệp và hộ trồng rừng tiếp tục phát huy hiệu quả, tạo thành chuỗi sản xuất - cung ứng khép kín, giảm chi phí và tăng giá trị gia tăng.
Dù có nhiều triển vọng, ngành gỗ Việt vẫn đối mặt không ít áp lực từ lạm phát tại các thị trường xuất khẩu chủ lực, chi phí logistics tăng, cùng các yêu cầu kiểm soát môi trường ngày càng chặt chẽ như CBAM hay EUDR.
Ngoài ra, thuế đối ứng và các cuộc điều tra theo Mục 232 của Hoa Kỳ cũng khiến doanh nghiệp phải chủ động hơn trong quản trị rủi ro. Đây là thách thức lớn nhưng cũng là động lực để doanh nghiệp chuyển đổi mạnh mẽ sang các mô hình sản xuất xanh, chuẩn hóa chuỗi cung ứng và nâng cấp công nghệ.
Hướng tới xuất khẩu 25 tỷ USD với chuỗi cung ứng xanh
Ngành gỗ Việt đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt 23-25 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu, đồng thời đưa giá trị tiêu thụ lâm sản nội địa lên trên 6 tỷ USD. Để đạt được những cột mốc này, ngành đang triển khai đồng bộ nhiều chương trình trọng tâm.
 |
| Trong 10 tháng năm 2025, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ của Việt Nam đạt 14 tỷ USD. |
Trong đó, quản lý và phát triển rừng bền vững được xác định là nền tảng then chốt. Đến năm 2030, 100% diện tích rừng của các chủ rừng Việt Nam phải đạt tiêu chuẩn quản lý bền vững; 20% diện tích rừng tự nhiên được nâng cấp chất lượng trong giai đoạn 2026-2030; sản lượng gỗ khai thác từ rừng trồng dự kiến đạt 50 triệu m³.
Về công nghiệp chế biến, mục tiêu đến 2030 là đảm bảo trên 80% cơ sở đạt trình độ công nghệ tiên tiến. Nhiều khu công nghiệp chế biến lâm sản công nghệ cao được định hướng phát triển, tạo động lực cho doanh nghiệp đổi mới máy móc, nâng cao năng suất và giảm phát thải.
Hệ thống cấp mã số vùng trồng và chứng chỉ rừng bền vững đang được triển khai rộng rãi, góp phần xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường khó tính.
Bốn nhóm giải pháp lớn được ngành gỗ Việt đưa ra gồm: hoàn thiện khung pháp lý, giải pháp thuế và tín dụng, xúc tiến thương mại và quản lý nguồn gốc gỗ hợp pháp. Việc tiếp tục đàm phán giảm thuế đối ứng với Hoa Kỳ, ưu tiên khai thác lợi thế từ các FTA, cải cách thủ tục hành chính và thu hút đầu tư vào trồng rừng - chế biến gỗ vẫn là trọng tâm.
Song song, ngành gỗ Việt đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tổ chức hội chợ quốc tế, mở rộng thị trường mới như: Brazil, Ấn Độ hay Trung Đông.
Một giải pháp quan trọng nữa là kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc gỗ. Ngành kiên quyết ngăn chặn gỗ bất hợp pháp đi vào chuỗi cung ứng, xây dựng cơ sở dữ liệu vi phạm pháp luật lâm nghiệp, nâng cấp hệ thống truy xuất nguồn gốc và hạn chế hoạt động trung chuyển nhằm ngăn ngừa gian lận thương mại. Bộ Nông nghiệp và Bộ Công Thương thường xuyên phối hợp, cung cấp thông tin và hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó các vụ kiện phòng vệ thương mại.
Với tốc độ tăng trưởng bình quân trên 15% mỗi năm và mạng lưới xuất khẩu phủ tới 170 quốc gia, gỗ Việt Nam đã vươn lên đứng đầu Đông Nam Á, thứ hai châu Á và thứ năm toàn cầu.
Nếu tiếp tục phát huy được lợi thế từ FTA, đẩy mạnh chuyển đổi xanh và phát triển rừng bền vững, ngành gỗ Việt hoàn toàn có cơ sở để bứt phá, đạt mục tiêu 25 tỷ USD vào năm 2030 và củng cố vị thế trên bản đồ thương mại thế giới.
