Hình thành “tuyến phòng thủ” cho thương mại điện tử Việt Nam

Việc định danh và xác thực điện tử để đảm bảo an toàn cho người dùng và doanh nghiệp. Đồ họa: TT

Từ thúc đẩy định danh điện tử…

Theo thống kê của Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 - Bộ Công an), trong 8 tháng năm 2025, Việt Nam ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại 1.660 tỷ đồng.

Con số này cho thấy nhu cầu cấp bách phải triển khai các giải pháp định danh và xác thực điện tử trong thương mại trực tuyến.

Liên quan tới vấn đề trên, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (Bộ Công thương) cho biết, hiện TMĐT Việt Nam đang nằm trong nhóm 5 thị trường phát triển nhanh nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng dự báo 25,5% vào năm 2025. Mức chi tiêu trung bình cho mua sắm trực tuyến đạt 600 USD/người/năm, trong khi thanh toán số, đặc biệt qua mã QR, đang tăng trưởng kép 40%/năm.

“Khi thanh toán số trở nên phổ biến, việc định danh và xác thực điện tử là điều bắt buộc để đảm bảo an toàn cho người dùng và doanh nghiệp”, ông Tuấn nhận định.

Đại diện Trung tâm Nghiên cứu, Ứng dụng dữ liệu dân cư và Căn cước công dân (RAR), bà Phạm Tuyết Trang cho biết: Hệ thống định danh quốc gia đã thực hiện hơn 42,6 triệu lượt xác thực, trong đó có 17,8 triệu lượt xác thực khuôn mặt. Hệ thống VN AI Verify cũng đã được tích hợp với 8 nhà cung cấp dịch vụ chính thức.

Kết quả trên minh chứng cho việc ứng dụng định danh và xác thực điện tử trong tiến trình chuyển đổi số, đồng thời mở ra tiềm năng lớn cho việc ứng dụng trong TMĐT.

Bà Trang cho biết, RAR hiện phối hợp với Cục TMĐT và Kinh tế số để mở rộng kết nối dữ liệu, hoàn thiện hành lang pháp lý và hướng dẫn người dân sử dụng VNeID trong giao dịch trực tuyến.

“Với sự chung tay của các bộ, ngành và doanh nghiệp, hệ sinh thái định danh, xác thực điện tử quốc gia sẽ ngày càng hoàn thiện, góp phần xây dựng môi trường giao dịch số minh bạch, tin cậy và lấy người dân làm trung tâm”, bà Trang khẳng định.

Áp dụng chữ ký số từ xa là bước đi thiết thực, góp phần tăng tính minh bạch trong TMĐT. Đồ họa: TT

… Đến áp dụng chữ ký số từ xa trong doanh nghiệp

Ở góc độ doanh nghiệp, Shopee cho biết đã triển khai định danh người bán từ sớm, phù hợp với định hướng Luật Giao dịch điện tử.

Theo bà Vũ Xuân Linh, Giám đốc Quan hệ đối tác chiến lược Shopee, mục tiêu của Shopee không chỉ là cung cấp nền tảng bán hàng, mà là tạo ra một không gian giao dịch an toàn, minh bạch và đáng tin cậy cho cả người bán lẫn người mua.

Từ tháng 6/2025, Shopee phối hợp với Cục C06 (Bộ Công an) triển khai định danh toàn bộ người bán qua căn cước công dân gắn chip. Đến 30/10/2025, 81% nhà bán hàng đã hoàn tất quy trình định danh và nền tảng đặt mục tiêu đạt 100% trong thời gian tới.

“Định danh người bán không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà là cam kết của Shopee trong việc bảo vệ người tiêu dùng và nâng cao niềm tin vào giao dịch trực tuyến”, bà Linh khẳng định.

Việc này giúp Shopee kiểm soát chặt nguồn hàng, ngăn chặn gian lận và giả mạo thông tin, qua đó nâng cao chất lượng TMĐT tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Hoàng Tùng, Giám đốc VVN AI và Trusting Solution cho biết, doanh nghiệp đã triển khai nhiều giải pháp định danh điện tử cùng các đối tác như VNPT, Viettel, Mobifone và cơ quan nhà nước.

Theo ông Tùng, các hình thức gian lận phổ biến hiện nay gồm: tài khoản ảo, chiếm đoạt thẻ tín dụng, đánh cắp mã OTP hoặc lợi dụng dữ liệu định danh cũ để vay tiền online.

“Dù đã áp dụng eKYC, vẫn còn rủi ro khi sử dụng lại kết quả xác thực trước đó hoặc không có bằng chứng thời gian giao dịch. Vì vậy, việc bổ sung chữ ký số và giám sát liên tục là rất cần thiết”, ông Tùng nhấn mạnh.

Theo ông Vũ Văn Luật, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Đầu tư Công nghệ và Thương mại Softdreams, việc áp dụng chữ ký số từ xa là bước đi thiết thực để tăng tính minh bạch trong TMĐT.

Chữ ký số từ xa giúp mọi giao dịch được xác thực, chống chối bỏ và đảm bảo toàn vẹn dữ liệu, từ hợp đồng điện tử, giao dịch chứng khoán, đến các thủ tục bảo hiểm y tế hay TMĐT.

"Ứng dụng chữ ký số từ xa là bước đi quan trọng để Việt Nam nâng cao năng lực TMĐT, tăng tính minh bạch và tin cậy, đồng thời giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng tiết kiệm chi phí, thời gian”, ông Luật nhấn mạnh.