Hàng nhập khẩu không đáp ứng điều kiện bị tịch thu có được hoàn thuế?

Cảng Hải Phòng. Ảnh: T.B

Từ lô hàng bị tịch thu

Theo báo cáo của Cục Hải quan Hải Phòng, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực 2 nhận được văn bản của Công ty CP C. đề nghị hoàn số tiền thuế đã nộp đối với tờ khai đăng ký vào cuối năm 2022.

Công ty CP C. đề nghị hoàn thuế là do lô hàng bị tịch thu theo Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 445/QĐ-XPHC ngày 26/9/2023 và Quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính số 537/QĐ-TT ngày 21/11/2023 của Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực 2.

Sau khi nhận được đề nghị của Công ty CP C., Cục Hải quan Hải Phòng đã tiến hành kiểm tra trên hệ thống dữ liệu điện tử. Kết quả kiểm tra cho thấy ngày 5/12/2022, Công ty CP C. khai báo NK mặt hàng “xe mô tô điện”- hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế NK. Lô hàng chưa được thông quan, đã được mang hàng về bảo quản tại kho DN (hàng hóa đã qua khu vực giám sát của cơ quan Hải quan).

Kết quả trên hệ thống dữ liệu cũng chỉ rõ, hàng hóa bị tịch thu do vi phạm quy định của Nghị định 69/2018/NĐ-CP, hàng hóa không đạt chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe mô tô, xe gắn máy NK theo thông báo của Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Qua nghiên cứu Điều 19 Luật Thuế XK, thuế NK quy định các trường hợp hoàn thuế NK và khoản 1 Điều 60 Luật Quản lý thuế 2019 quy định về xử lý số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt nộp thừa, theo Cục Hải quan Hải Phòng, pháp luật về thuế không có quy định về việc hoàn thuế NK đã nộp đối với hàng hóa NK bị tịch thu.

Tuy nhiên, theo Cục Hải quan Hải Phòng, do lô hàng sau khi bị tịch thu, tờ khai NK đã được chuyển xử lý thủ công trên hệ thống bằng nghiệp vụ PAI/PEA, do đó, trên hệ thống kế toán tập trung đang thể hiện DN có số tiền thuế nộp thừa.

Để xử lý vướng mắc này, Cục Hải quan Hải Phòng báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo, hướng dẫn đối với trường hợp này có được hoàn thuế/ xử lý thuế nộp thừa hay không?

Không hoàn thuế đối với hàng bị tịch thu

Theo Cục Thuế XNK, khoản 1 Điều 2 Luật Thuế XK, thuế NK quy định: “Hàng hóa XNK qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam” thuộc đối tượng chịu thuế.

Cũng tại khoản 1 Điều 19 Luật Thuế XK, thuế NK quy định các trường hợp được hoàn thuế: “Người nộp thuế đã nộp thuế XNK nhưng không có hàng hóa XNK hoặc XNK ít hơn so với hàng hóa XNK đã nộp thuế; người nộp thuế đã nộp thuế XK nhưng hàng hóa XK phải tái nhập được hoàn thuế XK và không phải nộp thuế NK; người nộp thuế đã nộp thuế NK nhưng hàng hóa NK phải tái xuất được hoàn thuế NK và không phải nộp thuế XK; người nộp thuế đã nộp thuế đối với hàng hóa NK để sản xuất, kinh doanh nhưng đã đưa vào sản xuất hàng hóa XK và đã XK sản phẩm; người nộp thuế đã nộp thuế đối với máy móc, thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển của các tổ chức, cá nhân được phép tạm nhập, tái xuất, trừ trường hợp đi thuê để thực hiện các dự án đầu tư, thi công xây dựng, lắp đặt công trình, phục vụ sản xuất, khi tái xuất ra nước ngoài hoặc xuất vào khu phi thuế quan.

Số tiền thuế NK được hoàn lại xác định trên cơ sở trị giá sử dụng còn lại của hàng hóa khi tái XK tính theo thời gian sử dụng, lưu lại tại Việt Nam. Trường hợp hàng hóa đã hết trị giá sử dụng thì không được hoàn lại thuế NK đã nộp. Không hoàn thuế đối với số tiền thuế được hoàn dưới mức tối thiểu theo quy định của Chính phủ”.

Khoản 1 Điều 60 Luật Quản lý thuế 2019 cũng quy định xử lý số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt nộp thừa: “Người nộp thuế có số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đã nộp lớn hơn số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt phải nộp thì được bù trừ số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt nộp thừa với số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt còn nợ hoặc trừ vào số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt phải nộp của lần nộp thuế tiếp theo hoặc được hoàn trả số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt nộp thừa khi người nộp thuế không còn nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt.

Trường hợp người nộp thuế đề nghị bù trừ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt nộp thừa với số tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt còn nợ thì không tính tiền chậm nộp tương ứng với khoản tiền bù trừ trong khoảng thời gian từ ngày phát sinh khoản nộp thừa đến ngày cơ quan quản lý thuế thực hiện bù trừ”.

Ngoài ra, tại điểm l khoản 4 Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định cơ quan Hải quan thực hiện ấn định thuế với: “Hàng hóa NK chưa hoàn thành thủ tục hải quan bị kê biên để bán đấu giá theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền hoặc bản án, quyết định của Tòa án thuộc đối tượng phải nộp thuế, cơ quan Hải quan ấn định thuế để xác định số tiền thuế phải nộp và thông báo cho cơ quan, tổ chức thu tiền bán đấu giá để nộp thuế, trừ hàng hóa NK bị tịch thu để bán đấu giá thuộc sở hữu Nhà nước”.

Cũng theo điểm a khoản 8 Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định trách nhiệm của người khai thuế khi ấn định thuế đối với hàng hóa XNK: “Trường hợp hàng hóa NK chưa hoàn thành thủ tục hải quan bị cơ quan Hải quan kê biên, bán đấu giá để cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế trong lĩnh vực hải quan, hàng hóa thuộc đối tượng miễn thuế, không chịu thuế bị kê biên, bán đấu giá theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền, bản án, quyết định của Tòa án thuộc đối tượng phải nộp thuế thì cơ quan, tổ chức thu tiền bán đấu giá có nghĩa vụ trích nộp tiền thu được từ tiền bán hàng đấu giá để nộp tiền thuế đối với hàng hóa bị kê biên, bán đấu giá cho cơ quan Hải quan”.

Đối chiếu với các quy định, Cục Thuế XNK cho rằng, hàng hóa của Công ty CP C. NK nhưng không đáp ứng các quy định về quản lý, kiểm tra chuyên ngành sau khi bị xử lý vi phạm hành chính và áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế NK và không thuộc đối tượng được hoàn thuế NK theo quy định của Luật Thuế XK, thuế NK. Đồng thời, hàng hóa của Công ty CP C. cũng không thuộc đối tượng được xử lý tiền thuế nộp thừa theo quy định của Luật Quản lý thuế 2019.

Trường hợp sau khi bị tịch thu hàng hóa bị kê khai, bán đấu giá để thi hành quyết định hành chính thì cơ quan, tổ chức thu tiền bán đấu giá có nghĩa vụ nộp tiền thuế theo quyết định ấn định thuế của cơ quan Hải quan.