Hoàn thiện chính sách sở hữu trí tuệ: Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo

Toàn cảnh diễn đàn.

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành đánh giá, trong những năm gần đây, đổi mới sáng tạo, tài sản trí tuệ và khoa học công nghệ ngày càng đóng vai trò trung tâm trong quá trình phát triển. Do đó, các doanh nghiệp muốn đi xa, muốn vươn ra thị trường khu vực và thế giới đều phải dựa trên nền tảng sở hữu trí tuệ - đó có thể là nhãn hiệu, sáng chế, bản quyền, thiết kế công nghiệp hay bí quyết kinh doanh.

Tuy nhiên, tình trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ ở nước ta vẫn còn diễn biến phức tạp và gây ra nhiều hệ lụy như: Hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng tràn lan, gây tổn thất lớn cho doanh nghiệp làm ăn chân chính; xâm phạm nhãn hiệu, bản quyền và cạnh tranh không lành mạnh làm giảm sút niềm tin của người tiêu dùng; nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa đủ nguồn lực để tự bảo vệ tài sản trí tuệ của mình.

“Theo các nghiên cứu quốc tế, tỷ lệ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam vẫn ở mức cao so với nhiều quốc gia trong khu vực. Điều này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến uy tín quốc gia, môi trường đầu tư và tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam”, ông Võ Tân Thành khẳng định.

Cũng theo ông Võ Tân Thành, mặc dù thời gian qua, Nhà nước đã ban hành và từng bước hoàn thiện khung khổ pháp luật về sở hữu trí tuệ. Việt Nam cũng đã có những cam kết quốc tế rất cao về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ khi tham gia WTO và các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP… Đây là động lực quan trọng để chúng ta nâng tầm hệ thống pháp luật, tiệm cận với chuẩn mực quốc tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những tiến bộ, công tác quản lý và thực thi quyền sở hữu trí tuệ vẫn còn một số hạn chế như: Việc giám sát, phát hiện và xử lý vi phạm chưa thực sự kịp thời, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng; chế tài xử phạt còn chưa đủ sức răn đe; ý thức của doanh nghiệp và người tiêu dùng về bảo hộ tài sản trí tuệ còn hạn chế; cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tiếp cận công cụ pháp lý và tư vấn chuyên môn vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.

Ông Võ Tân Thành kỳ vọng, Diễn đàn sẽ chỉ ra được những điểm nghẽn trong thực tiễn, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp thiết thực để: Phòng ngừa và hạn chế các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; hoàn thiện hành lang pháp lý, phù hợp với tiến trình hội nhập quốc tế; tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn vào đổi mới sáng tạo, coi sở hữu trí tuệ như một công cụ chiến lược để phát triển bền vững.

Cùng với đó là đóng góp góc nhìn từ thực tiễn đối với triển vọng xây dựng chính sách bảo vệ và phát huy giá trị tài sản trí tuệ của doanh nghiệp có ứng dụng số, hàm lượng công nghệ số cao trong bối cảnh Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện khung pháp lý về sở hữu trí tuệ, với việc tích hợp các công nghệ mới như AI và blockchain.

Đặc biệt, trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đã ban hành những nghị quyết quan trọng như: Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế; vì thế, việc gắn kết chính sách sở hữu trí tuệ với quá trình thực thi các nghị quyết này sẽ góp phần tạo ra “lực đẩy kép” cho doanh nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên số.