Gia tăng pháp lý và an toàn giao dịch trên các sàn thương mại điện tử

Thanh toán điện tử là động lực thúc đẩy phát triển TMĐT Việt Nam và mở rộng thị trường tiêu dùng. Nguồn: Internet

Tiện ích vượt trội...

Sự tiện lợi và hiệu quả của thanh toán điện tử đã thay đổi đáng kể hành vi tiêu dùng và mô hình kinh doanh, hoạt động TMĐT.

Với các phương tiện như ví điện tử, ứng dụng ngân hàng số và mã QR, việc thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) ngày càng phổ biến và dễ tiếp cận.

Thanh toán điện tử đang trở thành lựa chọn ưu tiên của người tiêu dùng Việt Nam.

Việc sử dụng thanh toán điện tử không chỉ giúp người mua tiết kiệm thời gian, tránh rủi ro mà còn tận dụng được nhiều chương trình khuyến mãi từ các nền tảng thanh toán, các sàn TMĐT.

Thanh toán điện tử còn giúp các doanh nghiệp, các nhà xuất khẩu, các nhà bán hàng trên nền tảng TMĐT tăng tốc độ xử lý đơn hàng, giảm chi phí vận hành và quản lý dòng tiền hiệu quả.

Hiện các sàn TMĐT hàng đầu của Việt Nam như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop, Sendo… đã tích cực tích hợp các hình thức thanh toán hiện đại để tăng trải nghiệm người dùng, thuận tiện trong quá trình giao dịch.

“Thanh toán điện tử không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành, mà còn nâng cao trải nghiệm khách hàng, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường số hóa”, ông Nguyễn Minh Đức, Phó Tổng thư ký Hiệp hội TMĐT nhận định.

... nhưng cần bảo mật, nhận diện rủi ro và an toàn giao dịch

Tuy mang lại nhiều lợi ích, thanh toán điện tử cũng kéo theo hàng loạt rủi ro liên quan đến an toàn thông tin và gian lận tài chính. Việc số hóa các hoạt động giao dịch trên các nền tảng, các sàn TMĐT khiến thông tin cá nhân và dữ liệu tài chính dễ trở thành mục tiêu tấn công của tội phạm mạng.

Ước tính của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, trong năm 2024, người dân Việt Nam đã mất khoảng 18.900 tỷ đồng do các vụ lừa đảo trực tuyến. Các hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi, từ giả mạo tin nhắn, cuộc gọi đến việc tạo ra các trang web ngân hàng giả mạo để đánh cắp thông tin cá nhân.

Theo Cục An toàn thông tin, trong năm 2024, gia tăng nhiều hình thức lừa đảo, đặc biệt là giả mạo tin nhắn, website ngân hàng và ví điện tử. Những thủ đoạn này ngày càng tinh vi, khiến người tiêu dùng khó nhận biết và dễ rơi vào bẫy.

Vì vậy, bên cạnh đầu tư vào công nghệ, nâng cao nhận thức người dùng thì hướng dẫn cách nhận biết rủi ro và tự bảo vệ mình cho người dùng cũng là nội dung các doanh nghiệp, các sàn TMĐT cần quan tâm, chú trọng.

Ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc phát triển nhanh các phương thức thanh toán điện tử đòi hỏi phải đi kèm với các giải pháp bảo mật, nhận diện rủi ro và tăng cường phối hợp giữa các đơn vị cung cấp dịch vụ, cơ quan chức năng và người sử dụng.

Thanh toán điện tử không chỉ là phương tiện hoàn tất giao dịch, mà còn là một phần cấu thành quan trọng của hệ sinh thái TMĐT. Khi các lợi ích được phát huy và kiểm soát rủi ro hiệu quả, hình thức thanh toán này là động lực thúc đẩy phát triển TMĐT Việt Nam và mở rộng thị trường tiêu dùng.

Việc ban hành và thực thi đầy đủ các chính sách pháp lý là yếu tố nền tảng. Song song đó, cần có cơ chế giám sát linh hoạt, phản ứng nhanh với các hình thức gian lận mới, đồng thời xây dựng lòng tin cho người tiêu dùng thông qua minh bạch và minh chứng về độ an toàn trong hệ thống thanh toán.

Nhằm hỗ trợ phát triển TTKDTM an toàn, hiệu quả, ngày 28/10/2021, Chính phủ đã ban hành Quyết định 1813/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021-2025. Trong đó, nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến thanh toán điện tử, đảm bảo an toàn và minh bạch.

Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước liên tục ban hành và cập nhật các thông tư, hướng dẫn yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phải tuân thủ chuẩn bảo mật PCI DSS, xác thực đa yếu tố, mã hóa dữ liệu theo chuẩn quốc tế.

Ngân hàng Nhà nước cũng phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm trong lĩnh vực công nghệ cao.

Nhiều ngân hàng thương mại và ví điện tử đã xây dựng hệ thống trí tuệ nhân tạo để tự động phát hiện giao dịch bất thường, khóa tạm thời tài khoản và cảnh báo người dùng, nhất là đối với hoạt động thanh toán trên nền tảng điện tử, các sàn TMĐT.

Theo khuyến nghị của giới chuyên gia, doanh nghiệp, sàn TMĐT cần đầu tư hạ tầng bảo mật như mã hóa, xác thực đa yếu tố, hợp tác với các đối tác thanh toán uy tín có hệ thống phòng chống gian lận hiệu quả. Truyền thông rõ ràng về chính sách hoàn tiền, hỗ trợ sau thanh toán, tạo niềm tin và giảm thiểu tranh chấp, hoàn trả.