Lối đi cho hàng Việt trong cuộc đua thương mại điện tử

Livestream bán hàng "Chợ phiên OCOP" trên nền tảng thương mại điện tử TikTok Shop. Ảnh: DN cung cấp

Áp lực cạnh tranh cao

Thống kê của Google cho thấy, TMĐT Việt Nam tăng trưởng khoảng 18% trong năm qua. Quý 3/2024, các sàn cũng ghi nhận tăng trưởng khoảng 18%. Tuy nhiên, để thành công trên các sàn TMĐT, hàng hóa Việt Nam đã phải đối mặt với rất nhiều thách thức.

Chia sẻ tại hội thảo “Tiếp sức hàng Việt trên sàn TMĐT” diễn ra mới đây, ông Nguyễn Ngọc Dũng, Chủ tịch Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) cho biết, để đưa được hàng Việt lên sàn TMĐT thành công, một thách thức không nhỏ chính là vấn đề kinh phí.

Đặc biệt, sự gia nhập của các sàn TMĐT xuyên biên giới như Temu, Shein, Taobao… với lợi thế cạnh tranh về giá cả, mẫu mã và vận chuyển làm tăng áp lực cạnh tranh đối với các doanh nghiệp nội địa. Đơn cử như câu chuyện của sàn TMĐT Temu đang chiếm ưu thế. Họ đã thành công trong việc chinh phục thị trường lớn của Trung Quốc và từ đó tiếp tục đẩy mạnh hàng hóa sang các nước khác trong đó Việt Nam.

Khi vào Việt Nam Temu đã bỏ ra rất nhiều tiền chạy quảng cáo từ khắp các nền tảng, điều này khiến cho người ta tò mò và đặt mua hàng thử. Chính vì vậy, sàn TMĐT này đã nhanh chóng có người dùng mặc dù chưa chắc giá các mặt hàng trên sàn này rẻ và chất lượng hơn hàng trong nước, ông Dũng bày tỏ.

Ông Trương Gia Bảo, Phó Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam dẫn chứng, người dùng đang dành nhiều giờ online hơn, vì vậy ngân sách cho quảng cáo cũng theo xu hướng này. Chi tiêu quảng cáo tại thị trường quảng cáo Việt Nam dự kiến đạt 2.763 triệu USD vào năm 2024. Với xu hướng kỹ thuật số đang phát triển hiện nay, dự kiến đến năm 2029 có đến 60% tổng chi tiêu quảng cáo sẽ đến từ các nguồn kỹ thuật số.

Tuy nhiên, hiện ngân sách quảng cáo chủ yếu đến từ doanh nghiệp ngoại, với số tiền “khủng”, cách tiếp cận chủ động và áp đảo thị trường trực tuyến trong nước, đồng thời có hiện tượng chuyển doanh thu qua biên giới. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt định hướng chiến lược marketing chưa chuyên sâu. Doanh nghiệp cũng chưa chủ động được công nghệ đa phần thông qua các bên trung gian nên chi phí bị đội lên và khó khăn trong việc nắm bắt dữ liệu khách hàng.

Đặc biệt là vấn đề về logistics và giao hàng đang là rào cản lớn đối với doanh nghiệp Việt, khiến doanh nghiệp thua ngay trên sân nhà.

Từ khóa của TMĐT hàng Việt là “logistics”

Ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Công ty TNHH Giải pháp công nghệ logistics (LTS) cho rằng, logistics vẫn là điểm yếu khiến các doanh nghiệp Việt gặp khó khăn, không chỉ trong việc cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài mà còn ngay trên thị trường nội địa.

Các doanh nghiệp Trung Quốc đã tận dụng hiệu quả xu hướng tiêu dùng của người Việt để xây dựng kho hàng sát biên giới, đồng thời tối ưu hóa chuỗi cung ứng bằng cách tập trung hàng hóa tại những địa điểm gần khu vực tiêu thụ lớn nhất. Nhờ vậy, tốc độ giao hàng được rút ngắn đáng kể, tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội. Đặc biệt tại thị trường TPHCM, có tiềm năng vượt trội để trở thành trung tâm logistics khu vực. Theo đề án hiện tại, TPHCM dự kiến xây dựng 8 trung tâm logistics, từ đó rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa trong khu vực.

Mặt khác, theo ông Trương Gia Bảo, hiện Việt Nam có kho ngoại quan cho bên nước ngoài vào thị trường nội địa nhưng chúng ta chưa có kho ngoại quan cho hàng xuất khẩu ở nước ngoài để tăng khả năng cạnh tranh trong hoạt động TMĐT xuyên biên giới. Trong khi thị trường trong nước khá dễ đã bị xâm lấn từ hàng giá rẻ, chất lượng thấp cho tới hàng trung cấp, thậm chí hàng cao cấp đều rất dễ bị các đơn vị nước ngoài xâm lấn.

Chẳng hạn như Temu - một người chơi mới và TMĐT khổng lồ Trung Quốc đang xâm nhập Việt Nam với khối lượng hàng hóa lớn, được lấy từ nhà máy bán thẳng trực tiếp đến người tiêu dùng Việt Nam thông qua các kho ngoại quan nằm ở biên giới, thậm chí bây giờ nằm trong lòng TPHCM. Ở đó có những kho ngoại quan mà có thể kí gửi hàng hóa đến 6 tháng rồi gia hạn một lần, nghĩa là hàng hóa ở đó cả năm trời. Điều này khiến doanh nghiệp Việt khó có thể cạnh tranh được về tốc độ giao hàng cũng như giá cả.

Theo các chuyên gia, tốc độ và chi phí là 2 yếu tố then chốt trong lĩnh vực logistics. Mặc dù các doanh nghiệp trong nước đã đáp ứng tốt nhu cầu nội địa, nhưng để mở rộng ra khu vực và quốc tế, họ cần cải tiến quy trình vận hành và ứng dụng công nghệ. Do đó, Việt Nam cần xây dựng các hệ thống logistics liên kết chặt chẽ hơn. Điều này không chỉ hỗ trợ TMĐT nội địa mà còn giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Ngoài ra, các doanh nghiệp logistics Việt Nam thay đổi tư duy quản lý và tăng cường đầu tư vào công nghệ. Việc áp dụng các mô hình logistics hiện đại, lấy cảm hứng từ các tập đoàn thương mại điện tử lớn, sẽ là một hướng đi khả thi để Việt Nam cạnh tranh với các trung tâm logistics trong khu vực. Các doanh nghiệp Việt Nam hiện tại có thể đáp ứng tốt các dịch vụ trong nội địa, nhưng vẫn cần những bước đột phá để trở thành một trung tâm logistics khu vực.