Để xuất khẩu bền vững vào thị trường EU

Hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam được ưa chuộng tại thị trường EU

Xuất khẩu 4 tỷ USD hàng thủ công mỹ nghệ

Hiện nay, châu Âu nói chung và nước Pháp nói riêng là thị trường nhập khẩu có tiềm năng lớn của Việt Nam. EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam sau thị trường Mỹ và Hiệp định EVFTA tiếp tục mang lại lợi thế thuế quan dành cho doanh nghiệp Việt.

Hàng hóa Việt Nam còn rất nhiều dư địa tăng trưởng xuất khẩu tại thị trường này, đặc biệt là ngành hàng trang trí nội - ngoại thất, thủ công mỹ nghệ, thời trang, quà tặng và phong cách sống. Có thể nhận thấy rằng, đây là thị trường có sức mua khá, nhu cầu đa dạng và độ mở của thị trường cao.

Hiện, hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam đã được xuất khẩu tới 163 quốc gia và vùng lãnh thổ, chiếm gần 10% nhu cầu của thị trường toàn cầu. Dự báo Việt Nam có thể tăng kim ngạch xuất khẩu ngành hàng này lên mức 4 tỷ USD vào năm 2025 và phấn đấu đạt 6 tỷ USD vào năm 2030.

Bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC cho rằng, để duy trì và mở rộng vị thế xuất khẩu các mặt hàng trong lĩnh vực xuất khẩu nội - ngoại thất, thủ công mỹ nghệ doanh nghiệp cần chủ động đạt chứng chỉ FSC, BSCI, ISO 14001, chứng nhận tuần hoàn nguyên liệu để đáp ứng yêu cầu của người mua hàng và hạn chế rủi ro pháp lý.

Sử dụng nguồn gỗ tái chế, gỗ trồng có chứng nhận, áp dụng công nghệ sản xuất sạch; tập trung vào thiết kế sáng tạo, đồ nội thất cho không gian nhỏ để bắt kịp xu hướng tiêu dùng toàn cầu; tham gia các chương trình xúc tiến thương mại để kết nối tiếp cận nhà phân phối, nhà bán lẻ lớn, đặc biệt các sự kiện ở châu Âu.

Doanh nghiệp nghe chia sẻ thông tin tại hội thảo

Phân tích về quy mô và xu hướng của thị trường châu Âu, bà Nguyễn Đắc Bội Quỳnh, Giám đốc Xúc tiến Thương mại Khối doanh nghiệp Việt Nam – Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam (CCIFV cho rằng, thị trường hàng thủ công mỹ nghệ châu Âu được ghi nhận đạt khoảng 293 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ tăng trưởng ấn tượng lên 576 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) khoảng 7,41%.

Theo bà Quỳnh, xu hướng tiêu dùng tại châu Âu hiện là lợi thế cho các sản phẩm Việt Nam. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên các sản phẩm thủ công độc đáo, thân thiện với môi trường và mang đậm bản sắc văn hóa. Thực tế cho thấy, 73% giá trị hàng trang trí nội thất tại châu Âu được nhập khẩu từ các nước đang phát triển, với kim ngạch tăng từ 2,2 tỷ EUR năm 2018 lên 3,0 tỷ EUR năm 2022.

Việt Nam đang có những bước tiến vững chắc để nắm bắt cơ hội này. Năm 2022, Liên minh châu Âu đã nhập khẩu hơn 1,1 tỷ USD hàng thủ công mỹ nghệ từ Việt Nam, và toàn ngành đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 4 tỷ USD vào năm 2025.

Tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn của EU

Tuy nhiên, để thâm nhập thành công, các doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn của EU về nguồn gốc xuất xứ, chứng nhận gỗ, tác động môi trường và điều kiện lao động. Thị trường này cũng đòi hỏi sự đổi mới liên tục về mẫu mã, thường là 2-3 lần mỗi năm, tạo ra cơ hội lớn cho các sản phẩm đa dạng và sáng tạo.

Về góc nhìn pháp lý dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm trong lĩnh vực lối sống, thủ công mỹ nghệ và trang trí nội thất, bà Chử Lan Phương – Luật sư Công ty Luật Ceven Law, Thành viên ABVietFrance, nhấn mạnh về sự thay đổi của khung pháp lý tại EU, với những quy định mới có tác động trực tiếp đến các nhà xuất khẩu Việt Nam.

Đáng chú ý nhất là quy định An toàn sản phẩm chung (GPSR) có hiệu lực từ ngày 13/12/2024, Chỉ thị trách nhiệm sản phẩm (PLD) được ban hành vào ngày 9/12/2024, cùng các quy định bổ sung khác. Những quy định này đòi hỏi các doanh nghiệp phải tăng cường trách nhiệm đối với sự an toàn của sản phẩm và phải có một đại diện pháp lý tại EU khi bán hàng trực tiếp vào thị trường.

Bà Chử Lan Phương cũng phân tích các kênh phân phối đa dạng mà doanh nghiệp có thể tiếp cận, từ việc ký hợp đồng với nhà nhập khẩu tuân thủ các tiêu chuẩn như GPSR và REACH, bán trực tiếp cho các chuỗi cửa hàng, kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, cho đến việc tham gia các hội chợ quốc tế hay hợp tác với các nhà thiết kế nội thất.

Đồng thời, bà đưa ra những khuyến nghị chiến lược, kêu gọi các doanh nghiệp cần chuẩn hóa sản phẩm ngay từ khâu thiết kế theo tiêu chuẩn REACH, đáp ứng yêu cầu nhãn mác CE, và kết hợp bảo hộ nhãn hiệu lẫn kiểu dáng công nghiệp để bảo vệ tài sản trí tuệ một cách toàn diện.

Bà Trà Lê, Giám đốc Phát triển Thị trường của Source of Asia (SOA), nhấn mạnh rằng để thành công, doanh nghiệp Việt Nam cần một tầm nhìn lớn hơn, không chỉ đơn thuần xuất khẩu sản phẩm mà phải “xuất khẩu cả bản sắc và văn hóa”.

Bà Trà Lê đã nêu bật tiềm năng to lớn của ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam, một ngành đang tạo công ăn việc làm cho khoảng 3 triệu lao động nông thôn và có tới 5.400 làng nghề trên cả nước. Thị trường Liên minh châu Âu (EU) hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, chiếm 25% tổng kim ngạch.

Tuy nhiên, bà Trà Lê cũng chỉ ra những thách thức không nhỏ. Ngoài những tác động thuế quan gần đây, doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia sản xuất quy mô lớn, chi phí thấp như Trung Quốc và Ấn Độ. Đồng thời, các rào cản từ thị trường EU đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật và môi trường, xã hội và Quản trị (ESG).

Các quy định như REACH về hóa chất, EUDR về chống phá rừng và các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc sản phẩm là bắt buộc. Việc sản xuất còn manh mún, quy mô nhỏ và yếu trong xây dựng thương hiệu cũng là một điểm yếu cố hữu.