"Cơ hội khó lặp lại" của doanh nghiệp xuất khẩu vào EU

	Đại sứ, doanh nghiệp “hiến kế” xuất khẩu thành công rau quả vào EU
	Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cá tra rút khỏi thị trường EU
	Nửa năm có hiệu lực, EVFTA thúc đẩy xuất khẩu ra sao?

Thị trường EU ngày càng coi trọng các yêu cầu kỹ thuật, điều kiện an toàn thực phẩm với hàng hoá. Ảnh: Nguyễn Thanh

Cơ hội đặc biệt cần nắm bắt

Phát biểu tại hội nghị “Triển vọng và giải pháp thúc đẩy xuất khẩu sang EU trong bối cảnh mới” do Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam tổ chức sáng ngày 5/11/2021, bà Nguyễn Thảo Hiền, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) đánh giá, thị trường EU đang phục hồi mạnh mẽ.

Tuy nhiên, điều đáng nói là nguồn cung hàng hoá cho EU đang đứt gãy. Ở thời điển hiện tại, lần đầu tiên các đầu mối nhập khẩu hàng hoá tại EU phải nghĩ tới việc bán hàng cầm chừng để dành hàng hoá cho dịp cuối năm. “Đây là cơ hội rất khó lặp lại trong lịch sử mà doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần đặc biệt nắm bắt”, bà Hiền nói.

Trong bối cảnh dịch bệnh, lãnh đạo Vụ Thị trường châu Âu- châu Mỹ nhấn mạnh vào yếu tố thương mại điện tử xuyên biên giới. Từ trước tới nay, 70% thương mại điện tử xuyên biến giới của Việt Nam nhắm đến thị trường Mỹ.

Đây là thị trường lớn nhưng chưa có ưu đãi về thuế quan như Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) đem lại. Trong EVFTA có chương về thương mại điện tử, theo đó gần như các giao dịch thương mại cả 2 bên đều được miễn thuế. Xuất khẩu hàng hoá sang EU qua thương mại điện tử xuyên biên giới là vấn đề mới mở ra mà doanh nghiệp cần lưu ý.

Theo bà Hiền, dù xuất khẩu qua thương mại điện tử hay theo cách truyền thống, doanh nghiệp Việt cũng luôn phải đối mặt, thoả mãn các tiêu chuẩn kỹ thuật của EU. Doanh nghiệp cần chủ động theo dõi diễn biến thị trường, nắm bắt kịp thời những thay đổi. Trong đại dịch những quy định của EU, đặc biệt là những quy định trong lưu chuyển hàng hoá thay đổi thường xuyên.

Ngoài những quy định thông thường, EU còn có quy định riêng theo từng mặt hàng, sản phẩm khá khắt khe. Ví dụ, mặt hàng dệt may, da giày có bộ quy định riêng, nông sản thực phẩm cũng có quy định riêng… “DN phải đầu tư bài bản, tận dụng công nghệ tiên tiến từ đầu tư EU vào Việt Nam để sản phẩm sản xuất ra phù hợp với yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật của EU”, bà Hiền nói.

Liên quan tới vấn đề này, ông Vũ Chiến Thắng, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Tây Ban Nha nhấn mạnh, thị trường EU nói chung, Tây Ban Nha nói riêng ngày coi trọng các yêu cầu kỹ thuật, điều kiện an toàn thực phẩm với hàng hoá.

Thời gian gần đây, một số sản phẩm của Việt Nam xuất khẩu vào EU như đùi ếch, bưởi, mướp đắng, chôm chôm có lô hàng chứa chất cấm vượt quá định mức cho phép của thị trường EU, Tây Ban Nha đã bị cảnh báo.

“Để đảm bảo điều kiện an toàn, các yêu cầu kỹ thuật EU đặt ra, doanh nghiệp cần lưu ý đáp ứng đầy đủ từ khâu nuôi trồng sản xuất, thu mua, bảo quản đến chế biến, chuyên chở, tuyệt đối không nên vi phạm quy định hiện hành của EU. Như vậy mới có thể giữ chân bạn hàng Tây Ban Nha nói riêng, EU nói chung”, ông Vũ Chiến Thắng nói.

Vấn đề đáng lưu tâm

Một số ý kiến tại hội nghị cho rằng, vấn đề rất đáng lưu tâm nữa khi xuất khẩu vào thị trường EU là các cam kết thể hiện trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp xuất khẩu. Ví dụ, cam kết của doanh nghiệp trong đảm bảo môi trường, về vấn đề sử dụng lao động đúng độ tuổi, điều kiện lao động cho công nhân…

Đây ngày càng được xem là điều kiện ràng buộc trong ký kết hợp đồng mua bán với đối tác EU. Ngay trong EVFTA cũng có quy định riêng cho vấn đề lao động và bảo vệ môi trường với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam sang EU.

Bà Hiền khuyến nghị thời gian tới, các doanh nghiệp nên tập trung phát triển sản phẩm phù hợp với xu hướng tiêu dùng của người châu Âu, đó là sản phẩm thông minh, tiện dụng, nhãn mác đầy đủ. Doanh nghiệp phải tập trung xây dựng kế hoạch kinh doanh bài bản trong trung và dài hạn.

Lãnh đạo Vụ thị trường châu Âu-châu Mỹ đặc biệt phân tích, trong Chiến lược phát triển thương mại mới giai đoạn 2020-2030, Ủy ban châu Âu (EC) nhấn mạnh quyết tam bảo vệ lợi ích của EU, sức khoẻ của người dân bằng bất kỳ công cụ nào. EU đã áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại thời gian qua.

Trong giai đoạn 2010-2020, trung bình 1 năm có 44 vụ việc bị EC khởi kiện hàng năm. Đáng chú ý, thực tế cho thấy, mặt hàng nào của Trung Quốc hoặc một số nước Đông Nam Á có nền sản xuất tương đồng Việt Nam bị đưa vào danh sách theo dõi hay áp thuế chống bán phá giá, chống tự vệ thì chỉ từ 1-2 năm sau, hàng hóa Việt Nam cũng sẽ bị đưa vào diện điều tra hoặc bị áp thuế.

“Do đó, doanh nghiệp và các địa phương cần chú ý chặt hơn việc tiếp nhận đầu tư từ các nước xung quanh, tránh để ngành hàng bị ảnh hưởng do EC phát hiện ra các nước khác lợi dụng Việt Nam như nơi trung chuyển xuất khẩu sang EU, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại”, bà Hiền nói.