Xuất khẩu gạo tăng lượng, giảm giá trị: cảnh báo từ diễn biến thị trường

Nhu cầu từ các thị trường lớn như Philippines, Indonesia đang chững lại do đã tích trữ đủ gạo và chờ giá giảm thêm.

Giá gạo giảm sâu

Theo số liệu sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, trong tháng 4/2025, Việt Nam xuất khẩu khoảng 1,12 triệu tấn gạo, đạt kim ngạch 560,2 triệu USD – tăng 3,7% về lượng và 5,6% về trị giá so với tháng trước. Tuy nhiên, tính chung 4 tháng đầu năm, lượng gạo xuất khẩu đạt 3,43 triệu tấn (tăng 8,1%), nhưng kim ngạch chỉ đạt 1,77 tỷ USD (giảm 13,3%).

Giá xuất khẩu bình quân tháng 4 chỉ đạt khoảng 500,6 USD/tấn – thấp hơn mức bình quân 4 tháng là 514,9 USD/tấn, và giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Thống kê từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, giá bình quân gạo xuất khẩu trong 4 tháng đầu năm giảm tới 20% so với cùng kỳ, chủ yếu do nguồn cung toàn cầu tăng mạnh trong khi sức mua suy giảm.

Ấn Độ – quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới – đã nới lỏng chính sách xuất khẩu từ đầu năm 2025 để giải phóng lượng tồn kho lớn, đẩy nguồn cung toàn cầu tăng mạnh, gây áp lực cạnh tranh lớn về giá. Trong khi đó, các thị trường nhập khẩu chính của Việt Nam như: Philippines, Indonesia, Trung Quốc… lại có xu hướng giảm mua, do đã tích trữ từ năm trước hoặc chờ giá giảm thêm.

Biểu đồ giá xuất khẩu bình quân gạo của Việt Nam

Rủi ro kép

Dù giữ được sản lượng xuất khẩu, doanh nghiệp Việt vẫn đang chấp nhận bán gạo với giá thấp trong bối cảnh chi phí sản xuất, logistics chưa giảm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận, đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam dự báo xuất khẩu gạo năm 2025 có thể chỉ đạt khoảng 7,5 triệu tấn – giảm so với mốc hơn 9 triệu tấn năm 2024.

Bên cạnh khó khăn thị trường, tình hình thời tiết bất lợi cũng đang tác động tiêu cực tới sản xuất. Mưa giông bất ngờ gây ảnh hưởng tới hàng trăm nghìn hecta lúa tại miền Trung; Đồng bằng sông Cửu Long phải thu hoạch sớm vụ Hè Thu, làm giảm năng suất.

Ông Ngô Hồng Phong – Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhận định, giá bán giảm là rủi ro lớn với ngành gạo năm nay. “Ngành nông nghiệp cần chủ động các phương án ứng phó để giảm thiểu rủi ro cho nông dân, đồng thời giữ ổn định chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ”, ông Phong nói.

Còn ông Huỳnh Tấn Đạt – Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) lưu ý: “Ngành lúa gạo đang đối diện thách thức kép, vừa từ thị trường vừa từ sản xuất. Cần một cách tiếp cận linh hoạt hơn, thay vì lặp lại các giải pháp cũ”.