“Thế kẹt" của Liên minh kinh tế Á-Âu

	Những chủ đề bàn thảo tại Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu
	Tổng thống Ukraine muốn đẩy nhanh việc gia nhập Liên minh châu Âu
	Phản ứng của Nga về lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu và Mỹ

EAEU đối mặt nhiều khó khăn

Năm 2020, tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của EAEU giảm xuống còn 2,7% và không một quốc gia thành viên nào có thể duy trì GDP ở mức của năm 2019. Điều này là do các nguyên nhân khách quan về hạn chế của đại dịch, thương mại quốc tế và đầu tư nước ngoài giảm. Trong đó, doanh thu vận tải hàng hoá và hành khách bị ảnh hưởng nhiều nhất (giảm lần lượt 4,8% và 49,9%), ngoại thương và trao đổi thương mại nội khối (giảm lần lượt 16,4% và 11,5%). Sản xuất nông nghiệp chỉ tăng 2,3%.

Trong năm 2020-2021, nhiều sự kiện xảy ra không chỉ ảnh hưởng đến ổn định chính trị trong nước mà còn ảnh hưởng đến tình hình kinh tế ở các nước thành viên EAEU, trong đó cú sốc nghiêm trọng nhất là việc áp dụng các biện pháp trừng phạt tổng thể đối với Nga và Belarus. Đồng ruble của Nga và Belarus mất giá nghiêm trọng không chỉ do quan hệ kinh tế giữa phương Tây với Nga và Belarus bị gián đoạn và việc một số ngân hàng Nga bị ngắt kết nối với SWIFT, mà còn do các yếu tố logistics cho phát triển kinh tế trở nên phức tạp hơn. Không chỉ Nga và Belarus chịu thiệt hại về kinh tế mà cả các quốc gia thành viên khác của EAEU, bao gồm cả hệ thống tài chính quốc gia của họ, cũng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, các quốc gia liên kết đang chịu áp lực chính trị đáng kể từ phương Tây do bị gây sức ép phải từ chối hoặc giảm hợp tác kinh tế với Nga.

Do đó, để nâng cao sự ổn định của nền kinh tế các quốc gia, Hội đồng Kinh tế Á-Âu đã quyết định thiết lập các mức thuế hải quan nhập khẩu đặc biệt của một biểu thuế hải quan thống nhất đối với hơn 450 loại hàng hoá. Danh mục bao gồm thực phẩm trẻ em, hàng hoá sản xuất công nghiệp và ngành xây dựng, một số loại nông sản và thực phẩm (hạt hướng dương, nước trái cây, đường, bột ca cao, axit amin, tinh bột…). EAEU cũng nâng ngưỡng nhập khẩu miễn thuế các kiện hàng đối với cá nhân từ 200 euro lên 1.000 euro.

Trong bối cảnh có sự chồng chéo của các tuyến đường vận tải và hậu cần giữa EU và Mỹ, các nước trong EAEU đang thúc đẩy sự hình thành của khu nông nghiệp Á-Âu, tương tự như khu nông nghiệp Uzbekistan-Nga đã hoạt động. Hơn nữa, bên cạnh việc vận chuyển nhanh các sản phẩm thực phẩm trong EAEU, khả năng tiếp cận thị trường Trung Quốc cũng là vấn đề được quan tâm. Việc bố trí các chuyến tàu nông nghiệp thường xuyên sẽ giúp tạo ra mức giá cạnh tranh cho hàng hoá đường biển và giảm thời gian giao hàng.

Nền kinh tế Nga có tầm quan trọng lớn đối với EAEU, vì đối với tất cả các quốc gia thành viên, Nga là đối tác thương mại và đầu tư lớn nhất. Hiện rất khó để thực hiện tất cả nội dung trong Hiệp ước về Liên minh Kinh tế Á-Âu và tất cả các đạo luật sau đó do tình hình bên ngoài không ngừng biến động và các vấn đề nội tại của nền kinh tế các quốc gia thành viên. Có thể nói triển vọng phát triển hội nhập Á-Âu đang đối mặt với vô vàn sóng gió, đòi hỏi các nước trong liên minh EAEU cần đoàn kết hơn bao giờ hết để có thể "vững tay chèo".