Siết thuế trên sàn, không còn “chợ ảo trốn thuế”

Từ ngày 01/7/2025, các sàn TMĐT có chức năng thanh toán sẽ phải khấu trừ và nộp thuế thay cho người bán.

Nghị định số 117/2024/NĐ-CP quy định cụ thể về việc quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng TMĐT và nền tảng số. Theo đó, từ ngày 01/7/2025, các sàn TMĐT có chức năng thanh toán sẽ phải khấu trừ và nộp thuế thay cho người bán.

Theo đánh giá từ nhiều chuyên gia, việc thu thuế qua sàn sẽ tăng tính minh bạch, giảm thiểu hiện tượng trốn tránh nghĩa vụ tài chính và góp phần củng cố niềm tin thị trường.

Nghị định số 117/2024/NĐ-CP sẽ tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng hơn, thúc đẩy sự phát triển bền vững của TMĐT, đồng thời bảo đảm nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước.

Shopee hiện thu khoảng 10% doanh thu hàng tháng từ người bán, gọi là “phí thuê gian hàng”. Sau ngày 1/7, sàn này sẽ thu thêm 1,5% để nộp thuế dựa trên dòng tiền chuyển vào tài khoản thanh toán của người bán.

“Về lý thuyết, người bán gần như không có cơ hội lách thuế, trừ khi giao dịch chuyển sang hình thức trực tiếp hoặc chuyển khoản vào tài khoản cá nhân không liên quan đến kinh doanh”, TS Khúc Đại Long (Khoa Marketing, Trường Đại học Thương mại) nhận định.

Vậy, các gian hàng trên sàn TMĐT liệu có “đóng cửa” như những ki-ốt ngoài chợ? Với vấn đề này, TS Khúc Đại Long (Khoa Marketing, Trường Đại học Thương mại) cho rằng, trong bối cảnh thương mại số bùng nổ, không người kinh doanh nào muốn tự thu hẹp quy mô hoạt động.

Thứ nữa là giao dịch online kéo theo sử dụng bắt buộc các dịch vụ vận chuyển, thanh toán qua mạng. Vì vậy, theo TS Long, tỷ lệ các gian hàng trên sàn TMĐT “đóng cửa” như những ki-ốt ngoài chợ khi bị siết thuế sẽ không nhiều.

Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) thống kê, hiện nay cả nước có gần 725.000 tổ chức và cá nhân kinh doanh trên các sàn TMĐT, với quy mô giao dịch lên tới 75.000 tỷ đồng.

Việc các sàn thu hộ và nộp thuế thay kỳ vọng sẽ giúp giảm gánh nặng thủ tục hành chính, đồng thời hỗ trợ người kinh doanh tuân thủ, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế.

Việc sử dụng định danh điện tử (VneID) cũng được dư luận đánh giá cao và kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả thu thuế online. “Sử dụng VneID sẽ giúp việc quản lý sẽ hiệu quả và chính xác hơn, tránh tình trạng nợ đọng thuế”, ông Nguyễn Bình Minh, Ủy viên Ban chấp hành VECOM nhận định.

Thời gian qua, cơ quan thuế đã chủ động xây dựng cơ sở dữ liệu; thực hiện thu thập thông tin các cá nhân, tổ chức kinh doanh TMĐT phục vụ công tác quản lý. Hiện nay, dữ liệu lớn này được chia sẻ cho cơ quan thuế các cấp để sàng lọc, nhận diện và xử lý truy thu thuế.

Theo báo cáo của Cục Thuế, trong 5 tháng đầu năm 2025, các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT và nền tảng số đã nộp hơn 74.400 tỷ đồng tiền thuế, tăng tới 55% so với cùng kỳ năm 2024.

Cơ quan thuế đã rà soát 164.661 người nộp thuế, qua đó truy thu tổng cộng 747 tỷ đồng, trong đó, 416 tỷ đồng từ các doanh nghiệp và 331 tỷ đồng từ cá nhân và hộ kinh doanh.

Những con số trên cho thấy tiềm năng thu từ TMĐT là rất lớn, nhưng cũng đặt ra thách thức trong việc quản lý chặt chẽ, tránh thất thu và đảm bảo công bằng giữa các hình thức kinh doanh truyền thống và số hóa.