Sắp xếp doanh nghiệp kinh doanh xổ số

Tính đến năm 2024, doanh thu toàn thị trường xổ số đạt 159.477 tỷ đồng.

Tại cuộc họp về phương án sắp xếp doanh nghiệp kinh doanh xổ số tại Việt Nam do Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chủ trì được tổ chức ngày 19/11, báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và chủ trương về sắp xếp doanh nghiệp nhà nước, Bộ đã có các tờ trình về phương án sắp xếp doanh nghiệp kinh doanh xổ số.

Hiện cả nước có 64 công ty xổ số do Nhà nước nắm giữ 100% vốn, gồm 63 công ty xổ số kiến thiết do UBND các tỉnh, thành phố làm đại diện chủ sở hữu và Vietlott do Bộ Tài chính làm đại diện chủ sở hữu.

Các công ty xổ số kiến thiết địa phương được chia thành 3 khu vực kinh doanh các loại hình xổ số thủ công theo địa bàn từng khu vực và Vietlott kinh doanh xổ số điện toán trên phạm vi toàn quốc.

Trong đó, khu vực miền Bắc gồm 28 công ty xổ số kiến thiết; khu vực miền Trung 14 công ty xổ số kiến thiết; khu vực miền Nam 21 công ty xổ số kiến thiết.

Tính đến năm 2024, doanh thu toàn thị trường xổ số đạt 159.477 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước đạt 50.907 tỷ đồng.

Nguồn thu ngân sách nhà nước từ xổ số là nguồn thu để lại địa phương 100% để phục vụ các mục tiêu đầu tư phát triển, y tế, giáo dục, an sinh và phúc lợi xã hội.

Theo Bộ Tài chính, nhiều công ty xổ số kiết thiết miền Nam và miền Trung có số thu đóng góp lớn cho ngân sách địa phương như các công ty ở Cà Mau, Bến Tre, Bạc Liêu, Phú Yên, Đắk Lắk, Khánh Hòa.

Tuy nhiên, các công ty xổ số kiến thiết miền Bắc đóng góp cho ngân sách địa phương rất hạn chế. Thậm chí một số công ty còn hoạt động kém hiệu quả, lỗ lũy kế nhiều năm liên tiếp và bị âm vốn chủ sở hữu.

Về phương án sắp xếp, Bộ Tài chính đề xuất tại khu vực miền Trung và miền Nam, mỗi tỉnh chỉ có 1 công ty xổ số kiến thiết. Việc sắp xếp thực hiện theo quy định của pháp luật về sắp xếp lại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Tại miền Bắc, Bộ cũng đề xuất tổ chức lại thị trường xổ số miền Bắc theo mô hình công ty mẹ - công ty con, trong đó Vietlott là công ty mẹ, các công ty xổ số kiến thiết khu vực miền Bắc là công ty con do Vietlott sở hữu 100% vốn điều lệ.

Lý giải về lý do chọn Vietlott là công ty mẹ, Bộ Tài chính cho biết, Vietlott là doanh nghiệp có quy mô vốn lớn (500 tỷ đồng), có kinh nghiệm trong ứng dụng công nghệ trong phát hành, phân phối và quản lý hoạt động kinh doanh xổ số.

Vietlott hoạt động hiệu quả từ khi bắt đầu hoạt động kinh doanh (2016), tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 16%/năm. Riêng tại khu vực miện Bắc, doanh thu và số nộp ngân sách của Vietlott chiếm 43,6% và 41,8% doanh thu và số nộp ngân sách của cả khu vực.

Sau khi sắp xếp, các công ty xổ số kiến thiết miền Bắc có thể ứng dụng công nghệ của Vietlott để nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Về ưu điểm mô hình tổ chức mới, Bộ Tài chính cho biết, đối với địa phương, việc tổ chức lại hoạt động của các công ty xổ số kiến thiết vẫn đảm bảo nguồn thu từ xổ số là nguồn thu ngân sách địa phương được hưởng 100% và nguồn thu sẽ gia tăng sau khi tái cơ cấu hoạt động.

Đối với các công ty xổ số kiết thiết, các công ty xổ số kiến thiết miền Bắc được tiếp cận thị trường lớn hơn do Vietlott sẽ chuyển đổi mô hình kinh doanh, đa dạng hóa các sản phẩm gắn với ứng dụng công nghệ để tăng doanh thu; từng bước giảm thiểu tiến tới chấm dứt phát hành xổ số lô tô thủ công; nâng cao hiệu quả hoạt động, năng suất lao động, tăng thu nhập bình quân, đảm bảo quyền lợi của người lao động.

Tại cuộc họp, đại diện Văn phòng Chính phủ, Công ty Xổ số kiến thiết của các tỉnh (Nghệ An, Lâm Đồng, Huế), Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ, Thanh tra Chính phủ, Vietlott... góp ý về căn cứ pháp lý, mục tiêu, phương án sắp xếp, lộ trình thực hiện. Các ý kiến cũng nêu phương án khắc phục vướng mắc khi triển khai sắp xếp các công ty xổ số khu vực miền Bắc.

Sau khi nghe ý kiến của đại diện các bộ ngành, các công ty xổ số các tỉnh, phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết, mỗi tỉnh chỉ có 1 công ty xổ số kiến thiết để tránh tình trạng phân tán, vừa tốn kém chi phí quản lý, tổ chức bộ máy; dễ nảy sinh tình trạng cạnh tranh trong nội bộ, ảnh hưởng tới kết quả kinh doanh. Tuy nhiên, công ty xổ số trên địa bàn tỉnh có quyền được thành lập một số chi nhánh hoặc văn phòng ở các địa bàn khác nhau theo phân cấp.

Đối với 8 địa phương đã đồng ý chuyển giao công ty xổ số kiến thiết về Bộ Tài chính do hoạt động không hiệu quả, Phó Thủ tướng nêu rõ: Luật số 68/2025/QH15 về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã có hiệu lực từ 1/8/2025.

Luật đã quy định các hình thức bàn giao vốn giữa các chủ sở hữu. Như vậy, đã có đầy đủ cơ sở pháp lý để thực hiện việc bàn giao chủ sở hữu giữa UBND các tỉnh về Bộ Tài chính.

Do đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính thống nhất phương án bàn giao với UBND các tỉnh, đồng thời nêu rõ dù có bàn giao về Công ty Vietlott thì Bộ Tài chính vẫn phải có trách nhiệm quản lý vốn điều lệ, quản lý công ty, chịu trách nhiệm về hoạt động của Vietlott.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính phải sử dụng tài sản, lao động hiệu quả và thúc đẩy các công ty xổ số phát triển bền vững, hiệu quả sau khi sáp nhập. Để thuận lợi cho hoạt động của Công ty Vietlott sau khi tiếp nhận công ty xổ số kiến thiết từ các tỉnh, Bộ Tài chính phải tính toán rất kỹ, rõ ràng, đề xuất giải pháp xử lý tận gốc rễ vướng mắc liên quan đến việc phát hành sản phẩm giữa doanh nghiệp F1 và F2.