TP. Hồ Chí Minh: Gần 8.000 tỷ đồng phí hạ tầng cảng biển được sử dụng như thế nào?

Nguồn vốn từ phí hạ tầng cảng biển được TP. Hồ Chí Minh bố trí cho đầu tư nâng cấp, duy tu, bảo trì hệ thống hạ tầng giao thông. Ảnh: T.H

Hệ thống thu phí hạ tầng tự động đầu tiên

Theo Sở xây dựng TP. Hồ Chí Minh, công tác thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh (phí hạ tầng cảng biền) được thực hiện từ tháng 4/2022 theo nghị quyết của Hội đồng nhân dân TP. Hồ Chí Minh.

Trong thời gian qua, việc tổ chức thu phí sử dụng hạ tầng cảng biển trên địa bàn Thành phố đã mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng trong phát triển hệ thống giao thông kết nối cảng, cải thiện năng lực logistics, giảm ùn tắc giao thông và nâng cao hiệu quả vận tải hàng hóa.

Hiện nay, hệ thống thu phí có trên 90.000 doanh nghiệp đăng ký, bình quân mỗi ngày có khoảng từ 2.000 - 2.500 doanh nghiệp khai báo và nộp phí, số lượng tờ khai phát sinh đến nay là trên 9,5 triệu tờ khai.

Đại diện Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh cho biết, với số lượng tờ khai lớn, việc triển khai thu phí hoàn toàn ứng dụng công nghệ thông tin vận hành ổn định, thu phí qua hệ thống ngân hàng, không thu tiền mặt, không phải tổ chức bộ máy cồng kềnh; hoạt động thu phí ổn định, không xáo trộn hay ảnh hưởng đến việc thông quan hàng hóa của doanh nghiệp tại các kho, bãi, cảng.

Hệ thống thu phí là hệ thống tự động 24/7 đầu tiên của cả nước, có năng lực xử lý tới 15 triệu tờ khai mỗi năm, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí nhân lực và vận hành công tác thu phí.

Hệ thống này cho phép doanh nghiệp kê khai và nộp phí trực tuyến thuận tiện chỉ với số tờ khai, không phải nhập thủ công nhiều thông tin. Đây là bước đột phá và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, nâng cao chất lượng phục vụ doanh nghiệp và người dân; thúc đẩy cải cách hành chính, tăng độ chính xác, kịp thời và công khai, minh bạch cũng như tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp và người dân giám sát hoạt động thu phí; đáp ứng được yêu cầu thông tin dữ liệu, phục vụ quản lý, điều hành của các cơ quan có liên quan.

Gần 8.000 tỷ đồng được đầu tư như thế nào?

Để thực hiện hiệu quả việc thu phí, Cảng vụ TP. Hồ Chí Minh đã phối hợp với Chi cục Hải quan khu vực II chia sẻ dữ liệu hải quan với Hệ thống thu phí, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khai báo và Cảng vụ kiểm soát nghĩa vụ nộp phí. Đồng thời, Sở phối hợp với các sở, ngành liên quan phê duyệt dự toán chi CNTT, thuê dịch vụ, hướng dẫn quy trình thu - nộp - quyết toán và triển khai công tác tuyên truyền, đến nay cơ bản đã hoàn tất theo kế hoạch.

Đối với doanh nghiệp cảng biển, Cảng vụ thực hiện theo Quy chế phối hợp đã được ký kết, thực hiện tốt việc kiểm soát, tạm ngưng hàng hóa, nhắc nhở nộp phí và xác minh thông tin hàng hóa qua cảng.

Các ngân hàng thương mại triển khai thu phí tự động qua cổng điện tử 24/7, kết chuyển tiền về Kho bạc Nhà nước và phối hợp Cảng vụ xử lý kịp thời các lỗi phát sinh.

Tổng số thu phí bắt đầu từ tháng 04/2022 đến tháng 10/2025 đạt 7.963 tỷ đồng (dự kiến đến hết tháng 12/2025 đạt 8.300 tỷ đồng) tạo nguồn lực đáng kể cho ngân sách Thành phố.

Theo Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, nguồn thu từ phí hạ tầng đã được TP. Hồ Chí Minh đưa vào sử dụng hiệu quả góp phần bổ sung giải quyết nguồn vốn bố trí cho đầu tư nâng cấp, duy tu, bảo trì hệ thống hạ tầng giao thông, nhất là hạ tầng kết nối khu vực cửa khẩu cảng biển còn nhiều hạn chế, như: mở rộng các tuyến đường kết nối đến các khu vực cảng, xây dựng cầu vượt tại khu vực cửa ngõ, cải thiện hệ thống chiếu sáng, và đầu tư hạ tầng số phục vụ quản lý giao thông cảng. Qua đó, góp phần giảm ùn tắc, nâng cao hiệu quả lưu thông hàng hóa và năng lực cạnh tranh của cảng biển Thành phố.

Khu vực cảng Cát Lái sẽ được xây dựng trung tâm logistics với diện tích 60-100 ha. Ảnh: T.H

Theo Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, hiện nay địa giới hành chính của TP. Hồ Chí Minh được mở rộng từ 2.095 km² lên 6.772 km², qua đó phạm vi quản lý cảng biển cũng được mở rộng. Hiện nay, theo Nghị quyết số 10/2020/NQ-HĐND ngày 09/12/2020, Thành phố đang thực hiện thu phí tại 24 cảng. Sau khi mở rộng địa giới, dự kiến số lượng cảng sẽ tăng thêm 45 cảng, nâng tổng số cảng biển lên 69 cảng.

Theo dự báo, nguồn thu phí hạ tầng cảng biển giai đoạn 2026-2030 đạt khoảng 22.052 tỷ đồng. Nguồn thu này sẽ được sử dụng cho đầu tư, cải tạo, mở rộng các tuyến đường kết nối cảng biển, góp phần tạo thuận lợi cho hoạt động logistics, lưu thông hàng hóa và thúc đẩy phát triển kinh tế của Thành phố cũng như vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Trong đó, ưu tiên đầu tư các công trình hạ tầng trọng điểm kết nối cụm cảng; đầu tư ứng dụng công nghệ quản lý cảng thông minh và hạ tầng giao thông số; tăng tỷ lệ chi cho bảo trì thường xuyên, duy tu các tuyến đường kết nối, giảm thiểu ùn tắc giao thông.

Để đảm bảo thống nhất trong việc thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển sau sắp xếp địa giới hành chính, Sở Xây dựng đề xuất, UBND TP. Hồ Chí Minh cần sớm hoàn thiện khung pháp lý và ban hành mức thu phí thống nhất áp dụng tại tất cả các khu vực cửa khẩu cảng biển.